yunus emre'ye ait bir siir.
sozlerini de yazayim, lazim olacak cunku.
"Yusuf'u kaybettim Kenan ilinde
Yusuf bulunur, Kenan bulunmaz
Bu akl-u fikr ile Leyla bulunmaz
Bu ne yaredir ki çare bulunmaz
Aşkın pazarında canlar satılır
Satarım canımı alan bulunmaz
Yunus öldü deyu selan verirler
Ölen hayvan imiş, aşıklar ölmez"
simdi efenim bu ne acaib bir siirdir ki, bu kadar sade bir halk adami tarafindan yazilmis olmasina ragmen, felsefe ve bilime gecirebildigi kadar gecirmekle kalmiyor, iki dizede insani allak bullak ediyor.
ucuncu dizeden bahsediyorum. leyla'yi bulmaksa amac, diyor yunus, akil ve fikir bir ise yaramaz. gerci soyle de anlasilabilir: akil ve fikir belki ise yarar, ancak bu degil, boylesi degil. ikincisi biraz daha derin ve maksada yaklasiyor gibi. hatta 'akil ve fikir' sozlerini de soyle anlayabiliriz: ve baglacinin manasi, ayni kategorideki iki nesne yahut olguyu baglamaktan ziyade burada aciklayici ve kisitlayici olabilir diyorum. soyle ki, akil diyorum ama, akil cok genis ve kapsayici bir mefhum, ben ozelde fikir'den bahsediyorum. yani, terimlerle ifade edersek mantik yurutme'den bahsediyor. bu da gavurlarin, ozelde pure reason, genelde deductive logic tabir ettikleri seye denk geliyor.
evet cumlenin ilk yarisini boyle anladiktan sonra, daha can alici onemi haiz ikinci yariya gecelim. yunus, akl-u fikr ile bir sey yapilmaz, hic bi ise yaramaz demiyor. leyla bulunmaz diyor. yani, masuk'a giden yolda yoldasin degildir diyor. masuk ise yunus'un anlayisinda varligini emanet edecegin az ilerde soyledigi gibi canini satacagindir.. yani acik ara herseyden daha degerlidir.
sonra, bi de bu ilk iki dize var ki.. ayri bir muamma.. ne demk istemis ustad diye kafa yorarken nacizane soyle bir aciklama oneriyorum: simdi, bi defa, yakup a.s.'in yusuf'a olan muhabbetine atif var burda. ask'tan cok sefkat'e benziyen bir sevgi. evet, yusuf'u kaybetmis ustad. yusuf'u buldugunda ise kenan'i bulamiyor. kenan, burda fani dunya ve mevcudati ifade ediyor olabilir. yani mahbub bulundugunda, fenayi kaybedersin, mahbub ancak zat-i ilahidir gibi bir mana cikabilir burdan. yahut, daha sahsi bir duzlemde yorumlamaya calisirsak, mahbubu buldugumda kendimi kaybettim, diye anlasilabilir.. ki bu iki yorum, birbirinin yansimasi gibidir.
ikinci dortluk, ask pazarindan bahsediyor. yani herkesin ask'i aradigi yerden.. mecazi masuklarda olsun masuk-u hakiki olan zat-i ilahi'de olsun ask'i aramaktan.. canlarin satildigini soyluyor, ama alan yokmus. yani tek tarafli bir iliski bir manada. mecazi asklarin, hakiki olmadigini soyluyor bir manada. cunku mecazi asik, masukun da kendi asigi olmasini ister. ancak, burda bahsedilen askta, can satiliyor yani varligini tamamiyle birisine teslim ediyorsun. ki bu teslim edilen de zat-i ilahi'dir ancak. ama ise bi taraftan bakinca aslinda canini alan yok.. cunku zaten zat-i ilahi olmaksizin mevcudatin ve yunus'un varligi soz konusu degildir. yani aslinda benim nazarimda ben hakikati bulmus oluyorum ancak.
son iki dize, yeterince acik.. ama tabi bu kontekste yani oncesiyle birlikte tam olarak bir yere oturtamadim..*
Dinleyince insana dizi müziklerinin günümüzde nasıl deformasyona uğradığını kanıtlayan sağlam ilahi çalışmasıdır. Deli Yürek isimli diziye çok yakışmış, değer katmıştır...
iki mısrada "küçük" değişiklikler yapılıp, "Bu akl-u fikr ile mevla bulunmaz" denirse ve en etkileyici mısra "ölen hayvan imiş, aşıklar ölmez" şeklinde söylenirse sadece şekilde değil, anlamda da bir farklılaşma olur: aşık çıkar menzilden, aşk kalır. aşık erir aşkın içinde, aşk olur.
ya rab bu ne derttir derman bulunmaz
benim garip gönlüm aşktan usanmaz
aşık ki cana kaldı aşık olmaz
canın terketmeyen, ma'şukun bulmaz
SiZ ONU BiR DE ZARA DAN DiNLEYiN YAPITI. ŞARKI DiYEMEDiM BURADA ESER DiYEMEDiM NE DiYECEĞiMi BiLEMEDiM DOĞRUSU. O KADAR iÇ Li BiR EZGi Ki ANLATILMAZ YAŞAMAK LAZIM. iYi BAĞLAMA ÇALAN BiR ARKADAŞINIZ OLMASI LAZIM MESELA, GECE GECE EFKAR YAPMAK iSTEDiĞiNiZDE ÇALDIRMANIZ LAZIM. SONRASI MALUM ANLATMAYA GEREK Mi VAR. **
