yoksulluk nafakasının şartları şunlardır; 1. taraflardan birinin talepte bulunması, 2. talep eden eşin kusursuz ya da daha az kusurlu olması, 3. nafaka isteyen eşin, yoksulluğa düşmesi, 4. takdir edilecek nafakanın, bunu ödeyecek olan eşin mali gücü ile orantılı olmasıdır.
önemle belirtilmelidir ki; eğer nafaka davası boşanma davası ile birlikte açılmadıysa boşanma kararı kesinleştikten sonra 1 yıl içinde açılmalıdır. bu süre zamanaşımı süresidir ve bu süre geçirildiyse eğer dava dinlenmeyecektir.
aile mahkemesi, aile mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesi görevlidir.
yetkili mahkeme;
- nafaka alacaklısının ikametgah yeri (nafaka davası boşanma davasından sonra açılmış ise),
- boşanma davasıyla birlikte bulunulan nafaka taleplerinde, eşlerden birinin ikametgah yeri veya dava açılmadan önce en az 6 ay eşlerin birlikte oturdukları yer mahkemesi,
davacı;
- kusursuz olan veya kusuru diğer eşin kusurundan daha az olan eş (karı veya koca)
irad biçiminde ödenmesine karar verilen nafaka'nın (veya maddi tazminat) ödenmesinin kesilmesi de şu şartlar gerçekleştiği taktirde mümkündür;
- alacaklı eşin yoksulluğunun ortadan kalkması,
- nafaka alacaklısı eşin haysiyetsiz bir yaşam sürmesi, genel ahlak, örf ve geleneklere aykırı bir yaşam biçimi benimsemesi,
- başka bir kişiyle evlilik dışı bir ilişki içinde karı-koca hayatı sürmesi,
- alacaklı eşin yeniden evlenmesi,
- eşlerden birisinin ölmesi.
bu şartlardan ölüm ve yeniden evlenme hallerinde nafaka kendiliğinden, diğer hallerde ise mahkemeye başvuru üzerine kalkacaktır.
ancak şu husus önemle belirtilmelidir ki; taraflar bu koşulların hükümsüzlüğünü bir sözleşme yaparak sabitlemişlerse (mesela, alacaklı eş evlense bile nafaka kesilmeyecektir şeklinde) o zaman koşul gerçekleşse bile irad kesilmez.
ayrıca,
tarafların mali durumlarının önemli ölçüde değişmesi ve hakkaniyetin gerektirdiği diğer hallerde nafakanın artırılması veya azaltılması taraflarca istenebilir.
türk medeni kanunu md. 175 ve 176'da düzenlenmiştir.
boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan taraf (eş) diğer eşten mali gücü göz önünde tutularak süresiz olarak nafaka talebinde bulunabilir. nafakayı isteyecek olan eşin kusuru karşı taraftan az olmalıdır.
yeni düzenlemeye göre erkek de (koca) eşinden nafaka isteyebilir. ancak bunun için karının mali durumunun iyi olması, kocanın da bakıma muhtaç olmasının tespiti zorunludur.
hakim nafakanın bir defada toptan ödenmesine karar verebileceği gibi bu durum yükümlüyü çok zor bir duruma sokacaksa irad şeklinde ödenmesine de karar verebilir. (ancak manevi tazminatların bir defada ve toptan ödenmesi zorunludur)
