inançlarında ne şeytana taparlar ne de yezidle alakaları vardır. Bizim dinimizde şeytan olan onların dininde ise melektir; melek tavus. Tek fark budur. Bunların dininde melek tavus allaha karşı gelmiş lakin sonra af dilemiştir ve affedilmiştir. Buna inanırlar ve bu inançlarından dolayı binlerce yıldır haksız, günahsız yere katledilmektedirler. Ayrıca dinleri yahudilikten bile eskidir. Son olarak da ilginç bir bilgi vereceğim; mavi renginden ve maruldan çok korkarlar, bu iki kelimeyi telaffuz etmek bile günahtır onların dininde. Maruldan korkmalarının sebebi sanırım melek tavus un marula benzemesi ama maviyi niye günah kabul ediyorlar, bilemiyorum..
ortadogu kokenlı bır dıne menzup olan yezıdıler, genellıkle arap, kürt ve asur kokenlı olup ırak'ın musul kentınde yasarlar. bugun sayıları besyuzbın cıvarında olan bu dının mensupları ıran,surıye,turkıye,gurcıstan ve ermenıstan da yasamaktadırlar.
Yezidilik inancında Tanrı, dünyanın koruyucusu değil sadece yaratıcısıdır. O, faal değildir ve dünya ile ilgilenmemektedir. Tanrı iradesinin faal ve yürütücü uzvu, Tanrı'nın ikinci şahsiyeti olan "Melek Tavus"tur. Melek Tavus, Tanrı ile bir, çözülmez bir şekilde Tanrı'ya bağlıdır. Bu anlamda Yezidiler, tek tanrılı olarak kabul edilebilirler. Ancak Yezidi inancında, Tanrı ile insan arasında vasıta olarak hizmet gören yari ilahlar bulunmaktadır. Yezidilere göre; Melek Tavus, bir iyilik tanrısıdır. Yezidiler şeytana, tövbe etmesi sebebiyle Tanrı tarafından bağışlanan gözden düşmüş bir melek olarak bakarlar. Şeytanın adının, Tanrı olarak söylenmesi yasaktır. Yezidiler, dışarıdan anlaşıldığı manada ne cehenneme, ne cehennem azabına ne de şeytana inanırlar. Yezidi inancına göre; ruh, ölümden sonra başka gövdelere geçerek varlığını sürdürmektedir.
sanıldığı gibi müslüman değillerdir. dinleri de yezidi değil ezidi'dir ki ezda'dan türer. kuran'da anlatılan ademe secde olayında şeytanın yaptığını haklı bulurlar. Çünkü şeytan adem'i kendi yaratmıştır inanca göre. ve takdir edersiniz ki şeytan yarattığı ademe secde etmemelidir. tanrının ademe secde et demesi şeytan için bir sınavdır ve şeytan ademe secde etmeyerek bu sınavı geçmiştir. ayrıca allah iyidir ve büyüktür bundan dolayı kendine ibadet edilmesine ihtiyacı yoktur. ama kötü olan şeytan'a ibadet edilmeli ki kötülük vermesin. anlayacağınız üzere ne emevi yezit'le ne de islamla alakası olan asuri kökenli oldukları düşünülen 'insan'ların oluşturduğu kürt bir topluluktur. ezidi olunmaz ezidi doğulur ilkeleri vardır. bu günlerde kafir oldukları gerekçesiyle şerefsizler tarafından ateş altına alındılar. umarız bu lanet insanların sonu gelir de ortadoğu ve ezidiler biraz da olsa huzura kavuşur.
bilinenin aksine şeytana tapmazlar. tanrıdan kötülük gelmediğine bütün kötülüklerin tanrıya karşı çıkan melek olan melek tavusdan geldiğine ve kötülüklerden korunmak için ona adaklar adayıp ondan aman dilemek gerektiğine inanırlar. günde üç kez güneşe dönerek dua edip tanrıya olan ibadetlerini eksik etmezler. kutsal kitapları *pirtuka reş, *mishefa reş tir. hacı olmak için musul yakınlarındaki laleş tapınağının bulunduğu vadiye giderler. müslümanlıkta olduğu gibi erkek çocukları sünnet edilir, oruç tutulur ve şeyhleri vardır. Hıristiyan'lıkta olduğu gibi çocuklar vaftiz edilir.
Yezidiler kendilerine "Azday Halkı" adını verirler. inançları arasında şu esaslar vardır:
- Dünya sonsuzdur, Dünya'yı yaratan tanrı onu asla yıkmaz.
- Tabiatın korunması ve tabiata saygı esastır.
- Günde iki defa Güneş'e dönerek ibadet edilir.
- Çarşamba gününü, Melek Tavus ve ilk iki insanın yaratıldığı gün olup Şahid bin Car'ın meydana geldiği gün olduğundan dinlenme günüdür.
- Ancak Şahid bin Car'ın soyundan gelenler Yezidilerdir. Sonradan Yezidi olmak mümkün değildir.
- Melek Tavus'un adını telaffuz etmek, onun adını hatırlatan Kitan, mel'un, na'l, Şar, Şat gibi kelimeleri anmak, bu isim mukaddes olduğundan haramdır.
- Mukaddes ağaçlara tapılır.
- Kadınların saçlarını kesmesine müsaade yoktur.
- Nisan ayında evlenilmez.
- Bal kabağı, ceylan eti ve marul yenmez.
- Çok mukaddes bir renk olduğundan lacivert renkli elbiseler giyilmez.
- Şeyhler, pîrler ve müritlerden oluşan üç kastlı hierarşileri olup ancak kast dahilinde evlenilebilir.
- Şeyhlere para verilir.
- Üst kasta mensup olanlar, çok eşli evlenebilir.
- Başka din mensubuyla evlenen "aforoz" edilir, hatta öldürülür.
- Heft Sirr adı verilen "Yedi Sır" Şeyh Şems ed-Dîn, Şeyh Fahr ed-Dîn, Şeyh Sacâdîn, Şeyh Nâsir ed-Dîn, - - Şeyh Hesen, Şeyh Adî ve Melek Taus'tan ibarettir.
''Yezidiler günde 3 kez güneşe döner dua ederler. Her isteyen, çoluk çoluk, genç yaşlı olsun, şeyh olsun, emir olsun, herkes güneşin karşına geçer, içinden ne geçiyorsa güneşe söyler. Belki de insan soyunun şimdiye kadar söylediği en güzel dualar bunlardır. Belki de, en güzel türküler, en güzel şiirler bu dualardan çıkmıştır. Belki de mezopotamyanın bütün destanlarının temelinde bu dualar vardır.''
Kardeş Türküler doğu albümünde bu cümlelerle bahsetmiştir yezidilerden. Dünyada sayıları milyonlarca iken osmanlı ve öncesinde çoğu islam devleti tarafın katledilip sürülmüşlerdir. Türkiyedekiler ise baskıdan ötürü yurt dışlarına çıkmışlardır. Günümüzde 400 civarı yezidi kalmıştır ülkemizde. Bunların ise büyük çoğunluğu bir kültür sentezi ve peygamberler şehri olan urfa ilimizde yaşamaktadır.
dünyÂda sayılarının 500.000 olduğu tâhmin edilen bir ırk.
dinsel inançları; paganizm, şamanizm, yahudilik, ateşperestlik, hristiyanlık ve islÂmın unsurlarını barındırır. çoğunlukla ırak'ın kuzey bölgesinde yaşar, kürtçenin farklı bir lehçesini kullanırlar. tanrı'ya inanırlar. şeytan, günah, cehennem gibi kavramları ise reddederler.
(bkz: ezidi)
farkli insanlar asiri ataerkil bir toplum mardin sirnak ta köyleri var feodel yapilari var asker de eger biri eline silah almayi red ediyorsa ezidi olabilir.
*** kürdistan'ın değişik bölgelerinde yerleşik bulunan ve kütçe konuşan yezidiler üzerine literatürde çok az kaynak vardır. bunların çoğu da ikinci el çalışmalardır ve şaşırtıcı düzeyde yanlış bilgiler ihtiva etmektelerdir. kürtorjinli ve kürtçe konuşan yezidiler, küçük asya'da yayılmışlardır. daha doğrusu yoğun olarak ırak'ta tarikatlarının dini merkezi musul'un kuzey-doğusu olan şeyxan'da ve özellikle de bu kentin batısında bulunan sincar'da bulunmaktadırlar. bunun dışında bu topluluk türkiye'de (Diyarbakır, siirt, civarlarında, aynı zamanda bohtan ve birecik'te) iran'da (tebriz yakınlarındaki carbarlu köyünde), ermenistan'da ve son olarak da suriyede (yukarı cezire ve cebel sim'an) yaşamaktadırlar. yezidilerin tam nüfusunu bilmiyorum ama bir kaç ay önce musul yakınlarında ki köylerine düzenlenen vahşi bir saldırı sonucu çoluk çocuk 1.000* e yakın mensubunun katledildiğini biliyorum. bundan acısı türkiye'den adam akıllı bir tepki gelmemiştir. bir çok mensubu ile birebir oturup kalkmışlığım vardır. ve şunu söyleyebilirim ki biz müslümanlardan bin kat insancıl ve iyi niyetliler. onlara karşı yapılan insanlık dışı saldırıyı müslüman terörist el kaide örgütü düzenlemiştir. en acı tarafı da erzak yardımı yapılacağını söyleyerek tüm halkı kamyonların * etrafına topladıktan sonra patlatıyorlar. sonrada saldırıyı düzenleyenler müslüman onlar da şeytana tapanlar oluyorlar.
