kanuni sultan süleyman devrinden 2. mahmut'a kadar ülkeyi yöneten unsur. daha sonra tuzla buz edilmekle beraber ittihat ve terakki geleneği ile bitmediğini ilan etmiş ve sonra yine benzer rol alan torunlar varetmesini bilmiştir.
necip fazıl'ın yaniçeri ocağının kuruluştan dağılışa kadar anlattığı kitabıdır. ayrıca ilk kazan kaldırma eğilimleri fatih sultan mehmet dönemine rastlar.
tümüyle savaşlarda toplanan gavur çocuklarından (devşirme) oluşan asker tipidir. I.murat zamanında kurulmuş olan yeniçeri ocağında istihdam edilirlerdi.
türk olanlar at sırtından gayrı savaşmayı onurlarına yapılmış hakaret olarak gördüklerinden, piyadelerin önem kazandığı dönemlerde böyle bir yola (devşirmelerden ordu kurmak) başvurulmuştur.
en sağlıklı, gürbüz ve güçlü olan köleler arasından seçilen bu çocuklar daha sonraları eli silah tutacak yaşa gelene kadar anadoludaki ailelere türklüğü öğrensinler diye verilmekteydi. yeniçeri ocağının ilk dönemlerindeki anadolu nüfusu; şaman ve orta asya geleneklerine daha yatkın olduğu için genellikle bektaşi ve alevidir. nüfus sunni/hanefi çoğunluğu yakaladında da bu gelenek değişmemiş, yeniçeri ocağındaki askerler alevi-bektaşi olarak yaşamışlardır. savaşlara giderken yeniçerilere alevi ve bektaşi dedeleri eşlik ederlerdi.
Osmanlı Devleti'nde askeri bir sınıftır. Yeniçeriler, Padişah'a bağlı Kapıkulu Ocakları'nın piyade kısmıdır. Yeniçeriler, Osmanlı Devleti'nin sınırlarının genişlemesini takiben esir olarak toplanan Hristiyan çocukların küçüklükten alınarak Müslüman,Bektaşi olarak yetiştirilmesi (devşirme) ile oluşturulurdu. I. Murad döneminde kurulmuştur. Devletin ilk yüzyıllarında yararlı olan bu sistem, daha sonra bozulması ile değişik sorunları birlikte getirdi. Yeniçeri ocağı II. Mahmud tarafından Vaka-i Hayriye olayı ile kaldırıldı.
osmanlı devleti'ne ilk başlarda çok büyük faydalar sağlamış, fetihlerde önemli rol oynamasına rağmen, osmanlı'nın gerileme döneminde başına bela olan askeri sınıf.
genç osman'ın kapatmaya çalıştığı meşhur ocaktır. ayrıca görevleri boyunca evlenmeyen, hiçbir kadınla ilişkisi bulunmayan, annesinden başka hiçbir kadın elinin dokunmadığı abaza ocaktır. başka bir yerden daha hatırlıyorum sanki (bkz: yeniceri16)
--spoiler--
bir devirde , kal'anın tepesinde , başını kestiği prensin mızrak ucunda kafasını teşhir ederek ;
''- işte verdiği sözü tutmayan beyin akıbeti ! ''
diye bağıracak kadar devlet gaye ve ahlakına bağlı yeniçeri , daha sonra halife ve padişahına hamam oğlanlarına mahsus muameleyi yaparken namütenabi ulviyetten , namütenahi süfliyete düşmekte ve bu halini sadece islam nurunu kaybetmiş bulunmaktan almaktadır.
--spoiler--
yeniçeri - necip fazıl kısakürek , 1970.
1. Kumandanlara ve zabitlere, büyüklere itaat, emirlerini yerine getirmek.
2. Hepsi bir vücudun azalarıymış gibi birlik ve beraberlik içinde kışla ve karargahlarında bulunmak.
3. Debdebe ve tantana gibi askerlik ve mertliğe yakışmayan şeylere iltifat etmemek.
4. ibadetten geri durmamak.
5. Yeniçeriliğe devşirme usulüyle yalnız Arnavut, Boşnak, Bulgar ve Ermenilerden alınmak, esir olarak alınanlar kabul edilmemek, bunlar belirli bir müddet acemi oğlanlığında çalıştırılıp terbiye edildikten sonra yeniçeriliğe kabul edilmek.
6. Kütükten kaydı silinmedikçe hiçbir yeniçeri idam edilmemek.
7. Ocakta kıdem sırası ile terfi etmek.
8. işledikleri suç ve cinayetlerden dolayı kendi zabitlerinden başka kimseden ceza görmemek.
9. Sakal bırankınca emekliye sevkedilmek.
10.Sakal salıvermemek ve evlenmemek.
11.Kışlalarından ayrılmamak, başka sanatla meşgul olamamak, talim ve terbiye ile vakit geçirmek.
ilk kurulduğunda osmalı'ya büyük faydaları dokunmuş, sonrasında devletin başına bela olmuştur. tabi bunun en büyük sebebi devlet düzenin bozulması sebep gösterilebilir. kaldırılması içinde büyük uğraşlar verilmiştir. bu uğurda padişahlar ölmüş, kimiside ölümden dönmüş. en sonun da bu işi 2. mamhmut başarmış, yeniçerileri, ulemanın ve halkın desteğiyle kaldırmıştır. tarihte buna vaka-ı hayriye denilmektetdir. kaldırıldıkta sonra da yeniçerilerle her hangi şekilde ilgisi olan kimseler de ortdan kaldırılmıştır.
haklarındaki en astronomik anekdot şüphesiz; türk ve müslüman olmamalarına karşın, türk ve islam menfaatlerini candan korumuş olmalırıdır. zira, türkler ocağa alınmaya başlandıktan sonra; asayiş, disiplin ve beceride aksaklıklar görüldü. türk yeniçeri kendi düsturunu koruyamadı.
Hiç rahat durmamıştır bunlar. Gerileme dönemine kadar osmanlıya çok çektirmiştir sonrası mağlum. genç osmanı tahttan indirip öldürmüşlerdir. isyancı bir topluluk olup ağalık sistemine kayan bir ordu olmuştur.
2. bayezit döneminde ateşli silahlarla donatılan dünya genelindeki ilk düzenli askeri birliktir. hatta yavuz selim döneminde daha bir ağırlık verilmiştir bu orduya baştan sona düzen ve disiplinle eğitilmişler ve ateşli silah kullanmaları kolaylaştırılmaları için tetik mekanizması icat edilmiştir.
şanlı osmanlı ordusunun o şanının üstüne konan; disiplinsiz,genelde görevi savaş esnasında kumandanların otağını korumak veya savaşın akabinde ganimet toplamak olan, savaşa katıldıklarında ise barbarlıkları ile ünlü olan gayritürk askeri kıta.
ii mahmud ca kaldırılmalarına; tüm kışlalarının topa tutulup imha olunmalarına karşın; ondokuzuncu yüzyılda halkın gözünde hep bir korku prototipi olarak mimlenmişlerdir. bu süreçte; apti alemdar isimli bir yeniçerinin, yattığı mezarından kalkıp, vampirimsi tutumlar sergileyerek, kan içtiği efsanesi pierre loti dolaylarını bir dönem kavurmuştur.
ülkenin duraklama devrine adım atışıyla birlikte, savaşlarda; dolayısı ile ganimetlerde azalma görülmüş; maaşlarında aksamalar meydana gelmiştir. buna binaen: kendilerine boş vakitlerinde ek iş yapma lüksü tanınmıştır. ancak; bu hak kendilerini ticaret ve istanbul esnaflığı yaşantısı ile kaynaştırdığından, savaşma istek ve şevkleri, ortadan kalkmıştır. ayrıca; sultan süleyman kendilerine, "evlenme hakkı"nı tanıyınca, yeniçerilik babadan oğula geçme, nitelik ve hüviyetine kavuşmuştur.
son olarak ise; 103 çocuk sahibi sultan üçüncü murad oğullarının sünnet töreninde, kendisine yeniçerilik görevi talebiyle gelen bir hokkabazı ocağa aldırınca, uzunca sürecek bir dejenerasyon ve teknik eksiklik gün ışığına çıkmaya başlamıştır.
sanıldığı gibi zorla toplanılan esir çocukları kırbaçla yeniçeri yapmıyorlardı, yeniçeri olması için bugün nasıl askeri okula yollamaya çalışıyorsa millet çocuğunu, aynen öyle "biz bakamıyacaz alın siz bakın, medeniyet öğrensin osmanlı askeri olsun" diye aileler tarafından bir statü sembolü olarak görülen, genellikle bugünkü doğuavrupa-arnavutluk, makedonya ahalisinden müslüman kişiler arasında övünç kaynağı bir askeri disiplinin adıdır, herkes kabul edilmez, boy kilo ve yaş sınırı vardı.
