çankırı yöresinde haftanın belirli günlerinde bir araya gelerek hem eğlenen hem de birlik beraberliğin tadını çıkaran köylülerin bu toplantılarındaki her bireyin adı. toplantının adı da yaren gecesi.
Sevgi ve kardeşlik hamurunun, birlik ve dayanışma potasında yoğrularak, inançlı Anadolu insanlarının bir araya gelerek belirli ilke ve kurallar üzerine inşa ettiği, özel mekânlarda yaşanan milli kültür mirasımızın bir müessesesi; Oğuzlardan günümüze ulaşan ilim ve irfan yuvasıdır.
insan yetiştirme; insanı hayata hazırlama; sosyal düzeni ve güvenliği sağlama; halk müziği, halk mutfağı, halk tiyatrosu, halk edebiyatı gibi ulusal kültür değerlerini yaşatma ve yeni kuşaklara aktarma görevlerini yüzyıllardır yerine getirmiş bir sosyal kurumdur.
Türk tarihi içinde birçok sosyal teşkilata rastlamak mümkündür. Bunlardan bir kısmı, zaman içerisinde fonksiyonlarını kaybederek ortadan kalkmış; bir kısmı da çeşitli değişikliklere uğrayarak günümüze kadar gelebilmiştir. Çankırı Yâren teşkilâtı bunlardan biridir.
Farsça ;yâr; kelimesinden türeyen yârân, eş, dost, tanıdık, yakın anlamlarına gelmektedir. Yârân, Ahmet Kıymaz'ın tabiriyle, âdab ve erkânıyla yüz yıllar öncesinden günümüze seslenen sosyal bir teşkilâttır”
Türk tarihinde, Çankırı Yâren Teşkilâtı gibi kurumlar, devletin icraatlarına yardımcı oldukları gibi, sosyal nizamın sağlıklı bir şekilde gelişmesine de katkıda bulunmuşlardır. Yâren teşkilâtı, yurdumuzun değişik bölgelerinde farklı şekillerde icra edilmektedir.
Yaran kelimesi, dilimize Farsça'dan geçen yâr kelimesinin çoğuludur. Yar, dost, sevgili, tanıdık anlamındadır. Dolayısıyla yaran dostları, sevgilileri, tanıdıkları ifade eden bîr kavramdır.
Yaran ve sohbet kelimelerinden oluşan Yaran Sohbeti terim olarak dostların, tanıdıkların bir gaye etrafında ülfet edip hemhal olmaları şeklinde tanımlanabilir
kütahya'da bolca tüketilen gözleme çeşididir. haşhaşlı gözlemeyi içine marul,domates,ketçap ve mayonez ekleyerek dürüm şeklinde servis ederler. bunun adı da yaren olur . çok özel bir lezzet olmamasına rağmen bazı alkol gecelerinde panzehir olarak turşu suyu ile birlikte olumlu sonuçlar vermiştir.
