ikinci dünya savaşı sırasında almanların yaptığı barbarossa harekatı'nın başarısız olması sonucunda bu harekata verdikleri resmi olmayan isimdir.
(bkz: barbarossa harekatı)
şimdiye kadarki dünya tarihinin en büyük kara harekatı.toplam 10 milyon kişilik iki orduyu karşı karşıya gelmiştir.almanlar bir şekilde savaşı finanse etmek zorundaydı.bu sebeple orta asya petrollerine ulaşmalıydılar.1941 de ruslarla olan anlaşmalarını feshedip saldırdılar.doğu cephesine(ruslara göre batı tabi)yığınak yapmış rus birliklerini hemen yoketmek hitler'in öncelikli hedefiydi;stalin'in de yardımıyla!!! bunu daha ilk günlerde başardı.bundan sonra rusların kalan ordularına içeri çekilme fırsatı vermeden tamemen yok etmek kalmıştı.yine stalin'in büyük hatasıyla rus orduları çekilmedi ve kalan kısmı da yok edildi.hitler,moskova yolunun açık olmasından güvenerek zırhlı birliklerini kuzeye yolladı.kuzeyde 6 hafta süren savaş sonrası geri dönen zırhlı birliklerle ilerleme devam etti.ancak(hep bir ancak olur zaten)moskova'ya 30 km kala doğa almanlara izin vermedi.ardından rusların sibirya birliklerinin yetişmesiyle tekrar çatışmalar başladı.almanların en büyük silahı olan zırhlı birlikler soğuktan dolayı kullanılamadı.geride de herhangi bir savunma hattı oluşturmayan almanlar ruslara yenildi ve geri çekilmeye başladı. operasyonun ismi de 3. haçlı seferini yapan roma imparatoru frederick barbarossa'dan gelir.
almanların şok taktiği dedikleri yeni tank savaşı taktiğini fazlasıyla uyguladığı(bu taktiğe göre tanklar düşmanın arka tarafına sızıp top bataryalarını susturacak ve geride kalan piyadede kalan orduyu dağatacaktı),fakat general çamur diye adlandırdıkalrı sonbahardaki rus bataklığından ötürü tankların hareket kabiliyetinin sona ermsiyle saldırının ilk dalgasının aralık 1941'de moskova önlerinde durduğu operasyondur.Bundan sonra stalin'injaponyadaki çok güvendiği casusu sorge'un japonya'nın sibiryaya değilde amerika'nın pearl harbour adalrına saldıracağını bildirmesi üzerine sovyetlerin sibiryadaki taze birliklerinin alman cephesine kaydırmasıda sovyetler açısından ne şanstırki bu tarihlere rastlamaktadır.*Böylelikle güçler dengelendikten sonraki yılın yazında *hitler moskova tarafından değilde rostov üzerinden stalingard'a bir yarma harekatı başlatmıştır.ilk başlarda çok başarılı olan bu yarma savaşında almanlar kafkaslara kadar inerken stalingard önlerinde müthiş bir rus direnmesiyle karşılaşmıştır.Bakın demek istediğim sovyet dierenişi değil rus direnişi,yani stalin burada 2.dünya savaşının belkide dönüm noktasını teşkil edecek stalingard savaşlarını sovyet-komünizm ideolojisiyle değil panslavizm rusçuluk ideolojisiyle kazanmıştır.Zaten bana göre Stalin komunist değil sonuna kadar milliyetçi bir insandı.Neyse, rusların satürn operasyonu adı verilen hareketiyle alman birliklerinin geri cephedeki birlijkleriyle bağlantı noktasını oluşturan stalingardın 40 kilometre gerisinden alman cephesi ayrılmış ve general paulus konutasındaki alman orduları stalingard ve güneydeki kafkaslarda çevrelenmiş ve mahsur kalmışlardı.Gerideki alman birlikleri bunalrı kurtarmak için operasyon başlatmışsada vatanlarına uğruna canını gözünü kırpmadan vererek allerinde sovyet bayrağıyla düşmanının üzerine körü körüne koşan rus askerlerinin engeline takılıyordu zaten bu askerler geri kaçsa emir gereği generalleri tarafından öldürülüyorlardı.Kış gelip topraktaki çamur kar örtüsüyle kaplanınca rus tankları manevra kabiliyetine rahatlıkla erişmiş oldu ve çevrilen alman birliklerini imha etmekte zorlanmadı ve general paulus'ta içinde olmak üzere geri kalan alman birlikleri *teslim oldular.Yani stalingard savaşlarında almanlar deyim yerinde bir kolunu kaybedip kalan zamanda tek kolla savaşmak zorunda kaldılar.Zaten bu sırada amerikan ve ingiliz birlikleri kuzey afrikada'ki rommel'in birliklerini dağıtmış ve orda kontrolü kurup,Almanya'nın müttefiği olan italya'ya baskı kurmuşlardı.Bundan sonra Almanlar 1943 mayısında bütün tanklarını kullanarak denedikleri kursk'taki yarma operosyonunda da *başarısız olduktan sonra gitgide kan kaybetmeye başladı.Ruslar ülkeleri içinde partizan denilen yardakçılar sayesinde çok hızlı ilerliyorlardı ve geliştirdikleri o korkunç b-37 tipi tankları alman birliklerine ölüm kusuyordu.Kuzeyde moskova üzerinden smolensk,Leningard üzerinden rigaya güneyde ise voronezh ve rostov üzerinden kiev'i geri aldılar.1944'te italya'nın teslim olması ve müttefiklerin fransa'nın kuzeyi normandiyayada çıakrma yapması cephe'nin bölünmesine sebep oldu ve sovyet-rus ilerleyişi daha da hızlandı.Odessa ele geçirildikten sonra balkanlardaki alman yanlısı hükümetler teker teker düşürüldü.Daha sonra polonya'da varşova alındı.Artık almanlar için yenilgi kaçınılmaz olmuştu.Rusların topçu ateşi sesleri Berlin'deki reischtag'dan duyuluyordu ve büyük savaşlar sonunda ruslar berlindeki bu binaya devrimlerinin yıldönümü olan 1 mayıs'ta komunist bayrağını dikip zaferlerini ilan ettiler.*
operasyona "yanık topraklar" denmesinin sebebi hep başarısız olmasına bağlanır. ancak olayın tarihsel bir arka planı da var. nazi ordularının yıldırım harekatı (blitzkrieg) taktiği ile girdiği rusya'da henüz seferberlik hazırlıkları tamamlanmadığı için sınırlarda direniş gösterilememişti. düşmanın ülkenin içlerine kadar rahatça girememesi için stalin'in emriyle alman ordularının güzergahındaki tüm köyler ve irili ufaklı yerleşim birimleri ateşe verilmişti. elbette sadece binalar değil, buğday tarlalarından tutun erzak stoklarına kadar herşey. yanlarında götüremeyecekleri herşeyi yakma emrini harfiyen uygulayan rus halkı büyük bir fedakarlık göstermişti. alman taarruzunun leningrad, stalingrad ve moskova önlerinde durdurulmasının ardından başlayan rus karşı taarruzu ile geri çekilmeye başlayan nazi askerlerine de aynı emri hitler verecekti. elden gidecek topraklar için uygulanan bir savaş taktiğiydi bu, yerleşim birimlerini yakıp yıkmak. bu savaştan çok uzun zaman önce 1800'lerin başlarında bu kez napolyon ruslara kafa tutmuş aynı taktik ona karşı da uygulanmıştı. ve trajik bir şekilde "general çamur" ve dondurucu soğuk fransız ordusunun da geri çekilirken büyük oranda yok olmasına neden olmuştu.
tekrar ikinci dünya savaşına dönecek olursak, 1944 haziranındaki büyük müttefik çıkarmasından sonra fransa'dan süratle çekilen naziler şehirde bir tümen dışında (yanılma ihtimalim var) hiç asker bırakmamış. kalan askerlere de müttefikler şehre girmeden önce paris'i yakma emri verilmişti. elbette nazi'ler bu eylemi gerçekleştiremeden başta general charles de gaulle komutasındaki fransız ordusu olmak üzere müttefikler şehri geri almış ve hitler tarihe geçen şu soruyu sormuştur; "paris yanıyor mu?" bununla ilgili 1966 yapımı bir film de var; (bkz: is paris burning)
