en yakını değilseniz asla ama asla "ah canım benimm", "çok da iyi insandı", "kıyamam bu yaşta x siz kaldı", "nasıl da benziyor", "ağla ağla rahatlarsın", "canımm iyimisin bugün nasılsın" ve benzeri gibi cümleler kurulmamalıdır acıyan gözlerle bakılmamalı, gelip geçerken omzuna dokunulmamalıdır. yine en yakını değilseniz normal günlük hayatmış gibi davranımalı acısı hatırlatılmamalıdır.
edit: kayıtsız kalın o yokmuş gibi davranın demedim. iki kez belirterek en yakını değilseniz dedim. acısını hatırlatmamayı yeni nesil öküzlük sayanlar, bu acıyı birinci kişi yaşamış olarak yazdım. 7 kat elin olayın üzerinden ay geçmesine rağmen "ahh canımmmmm benimm çok üzüldüüğğğğm" dediği zaman ağzının ortasına çakasım gelirdi. bilip bilmeden masal okumayın. allah kimseye yaşatmasın yine de.
yakınını kaybetmiş birinin mutlak surette evine ziyarete gidilmelidir. bu ona hem moral verecek hem de kötü gününde yanında olduğunuzu hissettirecektir. vefat tarihini takiben 15-20 gün sonra yapacağınız ziyarette (nüfus dairesinde, sgk'da olan işlerini tamalayabilmesi için vakit tanıyınız) mutlak surette çay ve şeker götürünüz. gelen giden çok fazla olacağı için en fazla ihtiyaç olan şey çay ve şekerdir...
evine gidin, başsağlığı dileyin (ne demekse hiç anlamam), oturup gereksiz muhabbetlere girmeyin. o konuşmak isterse dinleyin, soru sormayın, yok hastalığı, ölümü ne bileyim kaza nasıl olmuştu tekrar tekrar anlattırır bazıları. rahat bırakın. belki hatırlamak istemiyor niye sorup duruyorsun. ha kendisi anlatıp rahatlamak isterse anlatır zaten. birde ölü evlerine yemek gelir ilk günler de, o yemekler ev sahibinin yemek yapacak hali takadı yok diyedir, gelene gidene masalar kurulsun yemekler yensin diye değildir. insaf ya... gidin evinizde doyurun karnınızı. benim başıma geldi biliyorum. öğle saatinde sırf yemeğe gelip birde "salata yok muydu" diye soran bir tanıdığımı boğmamak için zor tuttum kendimi. ayıptır ayıp...
Yakınının vefatı hatırlatılmamalıdır. Kişi ağlarsa "ağlama" denilmemelidir. Kişi evinde rahat edemeyecektir veya uykusuz kalacaktır. O bakımdan kendinizde bir kaç günlüğüne misafir edin, dertlerine ortak olun. Ona her nefsin ölümü tadacağını hatırlatın. Allah'ın büyüklüğünü hatırlatın. Normal hayatta olan sohbete fazla girmeyin çünkü kafasını oraya veremeyecektir. Biraz dini sohbet yapın, bu onu biraz olsun rahatlatacaktır.
cenazenin defnedilmesine katılın. evine gidin, gidemiyorsanız mutlaka telefon açın. şimdi acısını hatırlatmayayım diye hiç bir şey olmamış gibi davranmak yeni nesil öküzlüktür, onu söyliyeyim. böyle düşünenler ya ergenlerdir, hayatı hiç tanımayan ya da hiç bir yakını vefat etmemiştir.
belki "başın sağ olsun" ya da "allah rahmet eylesin" denilmelidir ama ben bunu yapamadım hiçbir zaman... yaptıysam da, utana sıkıla, suç işliyormuşum gibi söyledim. çünkü karşımdakinin hissettiği acıyı anlayabiliyor ve sanki bu sözlerimle bu acısını arttırıyormuşum gibi düşünüyorum.
