latince ismi Noctiluca Milliaris ateş böceğinin denizde yaşayan versiyonudur. Luminisens maddesini vücudunda canlandıran bu böceğe dokunulduğunda ışık saçar. yakamoz olduğunda denizde uzun floresan lambalar yanıyormuş gibi olur. Bunun için ay ışığı olmaması gerekir. ay ışığı daha baskın olduğu için gözükmez. özellikle gece dalışlarında (scuba) dalış sonrası yüzeye çıkıldığında yakamozlar binlerce yıldız halinde büyüleyici bir görüntü sergilerler.
Ayışığının suya yansıması (mehtap) ile karıştırılan yakamoz, uyarıldığında ışık saçan tek hücreli bir deniz canlısıdır. Denizin ateş böceği olarak da düşünülebilir çünkü iki canlının biyolojik olarak ışık saçması (Biyoluminesans) onları özel kılar. Boyut olarak küçük olan bu canlının birçoklarının bir araya gelip, ışık saçmasına da yakamoz denir. Yakamozun gözlemlenebilmesi için diğer ışık kaynaklarının (Güneş, Ay ve Şehir ışıkları) yakamoz ışıklarını bastırmaması gerekir. Yakamoz oluştuğunda denizde uzun floresan lambalar yanıyormuş gibi gözükür.
Noctiluca scintillans balonsu bir görünüme sahip bir Ökaryottur. Diğer Ateşrengi alglerin gibi sert bir zırha sahip değildir ve balonsu bir görünümü vardır. iki kamçısından uzun ve yapışkan özelliği bulunanı ile deniz yüzeyine yakın seviyede avlanır. Rastgele hareketleri sonucu kamçısına yapışan diğer mikroskopik deniz canlılarıyla beslenir. Çapları 1-2 mm kadardır. ince bir elek veya bir tül ile sudan ayrılıp büyük bir mercek ile incelenebilinirler. Genelde bölünme yoluyla çoğalan canlının çiftleşmesi de görülen bir olaydır.
Yakamozu özel kılan ışıma olgusu luciferin-luciferaz enzim substrat çiftinin reaksiyonu sonucu oluşur. Bu kimyasallar sitoplazma içinde dağılmış halde bulunan binlerce küresel organelde saklanırlar.
Söz konusu canlıların ışık saçması bir savunma mekanizması olarak düşünülmektedir. Saldırı altında kalan tek hücreli ışık yayarak, daha büyük avcıların kendisine saldıranı fark etmesini sağlar. Bu özellik balıkçılar tarafından da kullanılır. Bazı balıkçı teknelerinde yüksek bir direk ve bu direğin ucunda oturulacak bir yer vardır. Gırgır motorlarının köprülerinin çok katlı ve en üst kattan bile kumanda edilebiliyor olmalarının bir sebebi de budur. Balıkçılardan biri buraya oturarak ay olmayan geceleri balıkların yakamoz yaparak geçtikleri yolları görüp dümenciyi yönlendirirler veya doğrudan kendileri tekneye kumanda ederler. Yine yakamoz ışığı dolayısıyla Lüfer avlarken Lüks ışığı kullanılır; ışık balık gelsin diye değil misinanın değdiği, yakamozların çıkardığı ışıktan Lüfer korkmasın diye Lüks ışığı kullanılır. Lüks ışığı yakamoz ışığını bastırdığından Lüfer'in misinayı farketmesini engeller.
önce tanımsa eğer; ay ışığının su da yansıması. sonra;
Geçtiğimiz günlerde tam 60 ülke dilinden yaklaşık 2 bin 500 kelimenin yarıştığı sözcük yarışması yapıldı Berlin de. Dış ilişkiler Enstitüsü tarafından düzenlenen yarışmada, TürkçeYakamoz sözcüğü, 3 kişilik jüri tarafından dünyanın en güzel sözcüğü olarak belirlendi. Ve dendi ki ''Yakamoz, orijinalliği, anlamı ve kültürel önemi açısından birinciliğe layık görülmüştür''
Jüri, ikinciliğe, horlamak anlamına gelen Çince ' Hu lu' kelimesini, üçüncülüğe de Afrika daki Luganda dilinde düzensiz anlamına gelen Volongoto sözcüğünü seçmiş.
Bir yanlışı düzeltmekle başlayalım işe; Yaygın sanı ay ışığının sudaki yansımasının yakamoz olduğu yönündedir dedik ya, hayır, onun adı ayın şavkı dır. Ay ın şavkı suyun üstüne düştüğünde oluşan görüntü ise Selvi Simin dir. Selviyi biliyorsunuz, sim de gümüş demektir. Yani bunun adı Gümüşten selvidir.
Eeee, şair Ayın şavkı bir selvi simin imiş suda dediğinde işte bu durumu betimler. Yakomoz la uzaktan yakından alakası olamaz. Üstelik Ay olan gecelerde, Ay ın ışığı baskın çıktığından yakamozların oluşturduğu o şahane pırıltı görülemez bile.
Yakamoz bir canlı türüdür. Planktondur, boyutları milimetriktir. latince ismi Noctiluca Milliaris dir. VücudundaLimunisans maddesi bulunur ve bu madde, canlı hareket ettikçe ışık saçar.
Kapkara denizin üstünde ışıltılı bir masalsı yol oluşmuşsa, o karalığın üstünü sanki gümüşten tozlar kaplamış gibi görünüyorsa orada yakamoz var demektir işte.
O nedenle, çoğu balıkçı teknelerinde yüksek bir direk ve bu direğin ucunda oturulacak bir yer bulunur. Bir balıkçı ay olmayan gecelerde buraya oturarak yakamozları gözlemler. Eğer yakamoz varsa o bölgede balık var demektir tekneler yakamoza doğru yönlendirilir. *
yunanca sözcüktür. (tdk)
dünyanın en güzel sözcüğü seçilmiştir.
yakamoz, dokunulduğunda ışık üreten bir planktondur.
ay ışığı olmayan gecelerde denize girdiğinizde milyonlarca ışık patlaması size eşlik eder. kendi ışığınızı yaka yaka dibe doğru gidersiniz...
özellikle, dalıştan sonra su yüzüne çıkarken yakomozlar binlerce yıldız halinde parmaklarınızın arasından akıp, gider. yüzünüz aydınlanır ve gümüş tozu ile kaplanır.
milyonlarca canlının bir araya gelmesinden kaynaklanan, incecik bir gümüş tozunda yüzerken romantizmin doruğuna çıkarsınız.
Almanya'nın başkenti Berlin'deki Dış ilişkiler Enstitüsü tarafından düzenlenen, 60 ülkeden yaklaşık 2 bin 500 kelimenin göz önünde tutulduğu yarışmada, 3 kişilik jüri tarafından dünyanın en güzel sözcüğü olarak belirlenen türkçe sözcük...
Bu konuda yapılan açıklamada, ayın sudaki yansımasını ifade eden "Yakamoz" sözcüğünün, orijinalliği, anlamı ve kültürel önemi açısından birinciliğe layık görüldüğü bildirildi.
Yarışmada ikinciliği, horlamak anlamına gelen Çince "Hu lu" kelimesi kazanırken, üçüncülüğü de Afrika'daki Luganda dilinde "düzensiz" anlamına gelen "Volongoto" sözcüğü elde etti.
Yakamoz olduğunda denizde uzun floresan lambalar yanıyormuş gibi olur. Ama bunun için ay ışığı olmaması gerekir. Ay ışığında (daha baskın olduğu için) göremezsiniz. O kadar muhteşemdir ki, o anda tüm romantizm biter sanki uzaylılar gelmiş gibi denize yönelirsiniz. Birde Yakamozlu ve Ay ışıksız gecelerde denize girince pırıl pırıl uzaylı gibi olursunuz. Özellikle gece dalışlarında (scuba) dalış sonrası su yüzeyine çıkınca yakamozlar binlerce yıldız halinde parmaklarınızın arasından büyüleyici biçimde geçerler.
yakamoza kemolüminans denir.iki çeşidi vardır.
fosforesans:ölü organizmaların ayrışmasıyla serbest kalan fosforu görmemiz.
bioluminesans: organizmadaki luciferin proteininin luciferaz enzimiyle oksitlenmesi sonucu meydana gelen ışık olayıdır.****
yakamoz'u oluşturan canlılar , Karayib Denizi'nde yaşayan ve ışık üreten birçok deniz hayvanından biri olan , yüzlerce hatta daha fazla türü bulunan Ostracodlar'dır. Ostracodlar bir susam tohumundan daha büyük olmayan kabuklu canlılardır, fakat birçok canlının yapamadığı şeyleri yapar ve vücutlarında ışık üretirler. Ostracodlar ışık saçan zerreleri üst dudaklarının içinde bulunan bazı bezlerden bırakır. Yalnızca erkek Ostracodlar ışık üretir. Her gece güneş battıktan yaklaşık olarak 1 saat sonra yüzlerce erkek Ostracod, dişileri kendilerine çekebilmek için ışık saçmaya başlar. Erkek Ostracodlar etrafta yüzerken arkalarında parıldayan noktalardan oluşan bir iz bırakır. Yakamoz olarak adlandırılan bu iz nedeniyle Ostracodlar'ın bulunduğu sularda binlerce küçük, parlak ışık yanıyormuş gibi olur.
