müzikleriyle sarhoş eden, endülüs kültürünü halk tabanında yaşatan, aidiyet duygusunu en derinde hissettiren, uzun uzun bakışların bolca görüldüğü, o uzun bakışlarda kendinizden çok şey bulacağınız film.
tony gatlif filmi. sanırım türkçe ismi "intikam" dır. filmde artizlik çekilmiş fotoğraf sanatçılarının elinden çıkmışçasına iyi kareler bulunuyor. hatta başrol oyuncusu yer yer filmin içinde adeta fotomodellik yapıyor bile diyebiliriz. filmin güzel anlatımının üstüne bezenmiş eşsiz müzikleri ile adeta bir gurmenin elinden çıkmış unutulmaz bir akşam yemeği havası oluşturulmuuş.
estetik sanatsal filmleri sevenlerin kaçırmaması gereken yapım.
naci en alamo önce yasmin levy'den dinlenir. Düşünür insan bir şarkıyı bu kadar güzel ve anlamlı söyleyen başka bir insan var mıdır diye? Sonra vengo izlenir ve sanki şarkıda derinlerde kalmış bir yarayı daha hissedersiniz. Filmin sonunda baştan dinlenir şarkı. Şarkıyı güzel yapan film midir yoksa çingene ablamızın yanık sesi midir diye düşünürsünüz. Dansıyla, müziğiyle, senaryosuyla, diego'suyla, caco'suyla, güzel çingene kızlarıyla, endülüsüyle tam bir başyapıttır vengo.
diego karakterinin gerçekçi mi gerçekçi oyunculuğu ve flamenkonun dibini deşen hayattan koparan müzikleriyle eh işte dediren tony gatlif filmi. elbet, bir gadjo dilo değil. bir gün önce gadjo dilo'yu izledikten sonra bu filmden yeteri kadar tatmin olamamak normal.
konu, en basit haliyle kan davası. hatası olmayan birilerinin hata çekmek zorunda bırakılması öngörülüyor. bunun aileler arasında çözümsüzlükten beslenmesi sıradan eski türk filmlerinde görmeye alışkın olduğumuz öc alma olgusuna denk düşüyor. illa birilerinin üzerine başka canlar da gidecek ki ortam huzur bulsun, dinginleşsin. filmin ana teması bu. aslında, kısır döngüye selam çakılmakta! fakat farklılığı müziği sinemanın içerisine o denli baba yedirmiştir ki gatlif müzik kulağı olan herkes gayet doğal akış içinde ruhani/ manevi gelgitlerle sürüklenmiştir. hele 80 dakika sonrası caco'nun ölümüyle dip yaptıran müziğimiz girmiyor mu devreye. layıkıyla budur dedirtiyor.
10 üzerinden 7!
--spoiler--
diego'ya hatun ayarlıyor caco. ön konuşma ve anlaşma yapılıyor. amca yarım saat sonra değil, 45 dakika sonra geliyor. ve yürümeye başlıyorlar diego'yla. diego, ısrarla aşk yok, duygu yok diyor. caco defalarca gülüyor diego'ya vaziyeti hissettirmiyor.
--spoiler--
2000 yapımı, çingeneler arasında geçen, bol flamenko (müzik ve dans) ihtiva eden film. ispanyolca 'geliyorum' anlamını taşır. filmin müzikleri harika olmasına karşın sinematografik olarak oldukça vasattır. konu bütünlüğünden yoksun, hatta tam olarak bir hikayeye bile sahip olamayışının yanında; sadece bir alt kültürün hayatından kesit de değildir. ikisinden biri olsa durumu kurtarabilecekken biraz da bilinç akışı eklenip çorba olmuştur.
kolaj stili çekim ve anlatım, steady cam ile dogma 95 arasında gidip gelen kamera kullanımı ve kompozisyon kıtlığı sanki kariyerinin başındaki bir yönetmenin daha sonra bir şaheser olarak çıkarabileceği bir filmi harcaması gibi duruyor. işin kötüsü tony gatlif kariyerinin başında bir yönetmen değil.
neyse çok kötüledik. flamenko seven, endülüs çingenelerinin yaşamı ve oryantal etkileşimlere merak duyanların hoşuna gidebilecek bir film yine de. tony gatlif' in filmlerinde(ki tek izlediğim filmi bu ama incelediğim kadarı ile) çoğunlukla müziği sinematografinin önüne koyduğunu ve diego karakterini canlandıran oyuncunun (ismini bilemedim şimdi) my left foot' daki daniel day lewis' e yakın güzellikte iş çıkardığını da ekleyelim.
Fransız yönetmen ve oyuncu Tony Gatlif'in içerisinde müzikleri en iyi filmidir.
insanı flamenkoya aşık eder, film bittikten sonra ve takibindeki bir kaç günde gritos de guerra'nın arrinconamela'sını mırıldarken bulursunuz kendinizi.
'vengo; bir sesleniş, bir şarkı, hayat ilahisi, aşk ilahisi, matem ilahisi, kan parası ilahisi. akdeniz ruhunun ilahisi.' der bu eserin yaratıcısı, yönetmen tony gatlif.
Naci En Alamo
adsız yerlerden geldim
toprağım yok
anavatanım belirsiz
...
ateşler yakıyorum parmaklarımla
ve sana şarkılar söylüyorum kalbimle
yürek telim gönül yakıyor
alamo'da doğdum
yerim yok, toprağım yok, yurdum yok
böyledir, bizim (çingene) kadınlarımız
acınla şarkını söylediğinde
seni darmadağın eder
Her izlediğimde beni paramparça eden bir film. Kesinlikle izleyin ve izletin. Hayat size çok mu ağır geliyor. Gözlerinizi kapatın Vengo'yu açın sadece dinleyin. 90 dakika sonra hayata bakışınız değişecek.
ama sinema filmi olarak değil, ruh ve müziğin dokunuşu olarak bi şaheser bu. çünkü bu bir sinema filmi değil benim gözümde. hele tony gatlif'in gadjo dilo'su ile karşılaştırılınca bütünlükten epey uzak. o filmin epey gerisinde film olarak. ama malum, müzik...
müzik başka bi ruh işte. başka bi şey o yüzden bu film. öyle tarifi pek kolay değil. izlemek-dinlemek gerek.
filmi izlemedim ama defalarca izlediğim bir video var ki orada bir abi var. dertli mi dertli, elde şarap, kızlar dans ediyor. sesler gamlı çıkıyor. izlenesi bir film, demiştim vakti zamanında. listeye almıştım fakat nasip olmadı.
filmden çok müzikal tadındaki sinema. keşke daha uzun olsaydı ; flamenkoya doysaydık iyice. film müzikleri de doğal olarak harika. uzun uzun senaryo hakkında yorum yazmaya gerek yok. ben müziklere vuruldum .
film müziklerinden kan kokusu alınabilen ender filmlerden. flamenko bu kadar güzel icra edilebilir. bakış açısı uzmanı tony gatlif, yönetmenlik dersinin yanında basitin zorluğunuda başarıyla yansıtmış.
tony gatlif'in aileler arasındaki kan davasını anlatan filmi.
--spoiler--
intikamdan çok müzik var, hüzün var. titreyen sesiyle flamenko söyleyen hatunlar, el çırparak, ayaklarını yere vurarak oynayan çingeneler, çingenelere ilham veren hatunlar.. açılışta tomatito'yu görmek beni şaşırttı. daha sonra yeğen için verilen partide, film boyunca bol bol nefesini duyduğumuz kudsi erguner dedeyi kamyonetin kasasına oturmuş ney üflerken görürüz*. bir yanda dans eden kadınlar, diğer yanda içkiler vardır, hatta kudsi dede bi ara üflemeyi keser kadınlara kesik atar*.
caco tam ölürken bütün seslerin birbirine girişi; motor sesi, matkap sesi, çekiç sesleri flamenko ritmi olur akar. vengo: bol flamenko.
--spoiler--
