varoşta yaşayanın hangi sınıfa mensup olduğu, o varoşun bulunduğu ülkedeki kapitalizmin geldi yer (gelişmiş mi, dış müdahalelerle çarpık mı gelişmiş v.b) gibi verilerle yapılacak karşılaştırmadır. yalnızca tv'nin olması bile kapitalizmin söz gelimi en ücra bir köye girdiğini göstermez mi? öte yandan bizim varoşlarda proleter kültürden çok feodal kültür hakim değil midir? tv'ler sayesinde küçük burjuva kültür de buna eklenmemiş midir? ne var ki elbette varoşta yaşayan canlarımızın alım gücü kendisine örnek gösterilen hayata yetmemektedir. sözü geçen "marka"nın şu ya da bu varoşa "dükkan" açması insana sistemin bir saldırısı gibi gelmektedir. çünkü sistem emekçilerin "kendi için sınıf" olmalarını istemez. sınıf bilincinin zayıf kalması demek, hak aramamak, sistemin burjuvazinin çıkarlarını gözeten icraatlerini onaylamak demektir.
varoşun varoluşundaki ana unsurlardan biri de elbetteki kapitalizmdir. varoşu tanımlarken sadece sosyoekonomik yapıyı, eğitimsizliği, köyden kente göçü esas almak yetmez. varoş, feodalizmle kapitalizm arasında sıkışıp kalmışlığı temsil eder. toplum üzerinden değerlendirmeler yaparken, toplum içerisinde bir ayraç vazifesi gören "sınıf" kelimesini her ne kadar kullanmaktan pek haz etmesemde esasında varoş kapitalizme sıçrama yaparak sınıf değiştirme hayallerindeki bir kesimi ifade etmektedir. bu sınıf, popüler kültür ve tüketim toplumu gerçeği var oldukça varlığını muhafaza etmeye devam edecektir. özellikle medya tarafından bu insanların üzerine pompalanan kolay yoldan zengin olma özendirmeleri bir körük vazifesi görmektedir.
varoşlar içinde bulundukları koşullardan ve yaşam standartlarından son derece memnuyetsiz olmalarına rağmen esasında bunu kendileri seçmiş olan insanlardır. insanlar elbette çocuklarının daha iyi bir eğitim ve öğrenim almaları amacıyla, daha iyi koşullar nedeni ile köylerden kentlere göç edeceklerdir ancak, "istanbul'un taşı toprağı altın" zihniyetiyle kentlere göç edenlerin durumları daha farklıdır. amaç bir şans çarpması etkisiyle kısa yoldan feraha kavuşmak olduğunda, hayallerle dolu koca bir ömür bir gün şans denilen zamazingonun kendi kapısını çalması beklentileriyle geçebilir ya da bu şansı yakalamak için kişiler bazen illegal ve hatta ahlaki olmayan yöntemleri bile deneyebilirler.
kapitalizm bir nehir akıntısı ise varoşlar da bu akıntıya karşı yüzerek ferah bir ortamda üreyip hayatlarını sürdürmek isteyen balık sürüsüdürler. bu akıntıya karşı yüzen balık sürüsünün önüne çoğu kez şelaleler kadar yüksek engeller çıkar ve binlerce balıktan oluşan bu sürüden ancak onlarla ifade edilebilecek sayıda balık engeli aşarak amacına ulaşabilir. işte varoşlarda bunun çok farkında olmalarına rağmen, kendilerini hep başarıya ulaşabilecek düşük sayıdaki balık kümesi olarak hayal ederler. çıkmamış canda bir umuttur onlarınki. ancak bir çoğu başarısız olur ve dönmek de güçlerine gittiği için daha önceki hayatlarından daha ağır şartlarda bir yaşamı sürdürmeyi yeğlerler. o ilk başalarda "istanbul'un taşı toprağı altın" diyen, "bir zamanlar hakir gördüğün fakir ama gururlu bir delikanlı vardı" repliğini söyleyebilmek için her şeyi yapan adam bir süre sonra "nerden geldim istanbul'a" türküsünü çığırmaya başlar.
gerçi ben bunları neden anlatıp duruyorum ki? bir zamanlar kıro nitelendirmesinde bulunduğumuz, şimdilerde entelektüel olamasalar bile en azından entel dediğimiz, alanlarında birer otorite saydığımız varoşlara hitap eden ibrahim tatlıses, mahsun kırmızıgül, küçük emrah gibi adamların o arabesk tınılar eşliğindeki şarkılarında geçen varoş edebiyatı içeren sözlere kulak verin, filmlerinde verilmek istenilen ana konuya mazhar olun yeter bu kapitalizm varoş sentezi için.
kimi balıklar gerçekten ama gerçekten çok şanslı oluyor.
