anadolu yarımadasının altında ve/veya üstünde külliyetli miktarda herhangi bir maden bulunmaz.
eğer türkiye2deki rezervlerin geçen yüzyılın başındaki durumundan bahsediliyorsa bu önerme bir miktar güçlenir. o dönemde elimizde bulunan krom ve bakır cevherleri nispeten önemliydi. ancak bu bile göreli bir zenginlikti. yüz yıl gibi kısa bir sürede bitmiş olmaları aslında o kadar da büyük olmadıklarını gösterir zaten.
türkiye'nin asıl ekonomik gücü nitelikli insan potansiyeli ve halkının yatay mobilitesidir. nitelikli insan gücünü uzun uzadıya açıklamaya gerek yok. 1950'lerden beri teknik ve meslek liselerinin verdiği mezunlara son yirmi yılda eklenen yüksek okul mezunları büyük bir potansiyeldir. elimizdeki potansiyeli çok kötü kullandığımızın bir çok örneğini her gün hayatımızda görüyoruz. bakkallık yapan atom mühendisleri var bu ülkede. asıl cevher budur. dünyanın herhangi bir yerinden petrol, uranyum vs alabilirsiniz, önemli olan onu işleyecek know-how'dır. malumunuz japonya üzerinde ot bitmediği için çiçeklerin solmamasını sağlayan bir zenaat dalı icat edilmiş bir ülkedir.* japonya aynı zamanda dünyanın en büyük sanayi ülkelerinden biridir. japon adalarının taşlarını işlemedikleri apaçık ortada olduğuna göre bu ülke ham madde ithal etmektedir ve ekonomik gelişmesi açısından bir sorun olmamıştır bu durum.
türkiye'nin ikinci önemli zenginliği halkının yatay mobilitesidir dedik. türk halkı geçimini sağladığı sürece yaşadığı yeri terk edip ülkenin bir başka yerine yerleşebilmektedir. bu durum endüstrinin ham maddeden bile daha çok ihtiyaç duyduğu nitelikli işçiyi nerede olursa olsun sağlayabileceği anlamına gelir. yani mersinli bir tersane işçisi yeterli maaş verildiği sürece trabzon veya çanakkale'de çalışmakta bir sorun görmemektedir türkiye'de.
halbuki bu bugün avrupa'da böyle değil. portekizli işçiler hamburg tersanelerinde çalışmaya gitmiyorlar. halbuki almanya'nın ihtiyacı var bu iş gücüne. zaten tam da bu yüzden "iş gücünün serbest dolaşımı" diye bir kavram ortaya atıldı avrupa birliği çerçevesinde ancak olmuyor. avrupa'nın kuzeyi ve güneyi arasında aşılmaz kültür farklılıkları var.
aynı sorun geçmişin süper gücü sovyetler'in yıkılmasına yol açtı. gorbaçev zamanında bugün orta asya dediğimiz cumhuriyetlerde yaşayan halkın avrupa rusyasında sanayi işçisi olarak çalışması için uğraşıldıysa da ne ruslar gelenleri kabul ettiler ne de güneyli müslümanlar gittikleri yeri benimsediler. bu durum yatay hareketliliği kısıtlayınca dünyanın en büyük doğal kaynaklarına sahip ülkesi sovyetler çöktü.
dikkatdin söz konusu ülke dünyanın en büyük birinci doğalgaz ve petrol yataklarına, ikinci altın yataklarına, ikinci pamuk üretimine, birinci kereste ve besi hayvanı üretimine sahip olmasına rağmen çöktü.
yağ, un, şeker hepsi vardı helva yapacak adam yoktu...
