batı felsefesinde ölümden sonra yaşam konusunda tartışılan ve karşılaştırılan iki olgudur. özellikle benlik konusunda aralarındaki benzerlikler tartışılır.
bazı ateist filozoflar ölümden sonra yaşamın mümkün olmadığını söylerler. çünkü öldükten sonra bedenimiz yok olacaktır ve eğer başka bir alemde tekrar yaratılacaksak o kişi biz olmayız. orada yaratılan başka bir insan olur. ölümden sonra yaşamı savunan insanlar ise orada aynı bilinç ve hafıza ile yaratılabileceğimizi iddia ederler. bunun için de uykuyu örnek gösterirler. uykuda tamamen bilinç kaybolur. sabah uyandığımızda ise sahip olduğumuz bilinç ve hafıza ile kim olduğumuzu hatırlarız. ölümden sonraki yaşamda da benzer bir durum olacaktır demektedirler. bu da ortaya elbette benlik problemini çıkarıyor. bu dünyadaki insan ile ölümden sonra öbür alemdeki insan aynı mıdır? uykudan önceki insan ile sabah uyanan insan aynı mıdır?
aynı insan olduğunu kabul etmek ruhun varlığını kabul etmek manasına gelir. materyalizmde ise ikisinin aynı insanlar olduğunu iddia etmek oldukça zordur. çünkü zaman boyunca fizyolojik ve zihinsel olarak insanda bir sürü değişiklikler meydana gelmiştir.
uyku adeta dünya hayatında daha yaşarken ölümün provası.
uyku, zayıf ve küçük bir ölüm; ölüm ise büyük ve şiddetli bir uyku.
uykudan uyanış hayata dönüş; ölümden diriliş ise ebedi yaşayıştır.
uyku gibi bize fazlasıyla standart(rutin) gelen düzende bile allah'ın bir hikmeti ve tabi ki (akıl sahipleri için)ibreti var.
