Uygurlar ve turkistan'daki turklerin kullanmis oldugu 18 isaretten olusan alfabedir. Sagdan sola dogru yazilir ve 4 tanesi seslidir. Bu yazinin katiplerine bahsi, bahsigeri ya da serbahsi denilmistir.
göktürk kağanlığı'nın 744 tarihinde yıkılmasıyla onun yerine geçen uygur egemenliği dönemi kültürel etkinlikler ve gelişmeler yönünden islam öncesi türk tarihinin en parlak ve dikkate değer dönemini oluşturur. çin, hint ve iran kültürlerinin de etkisiyle kültür hayatına öncelik, renk ve hareketlilik getiren uygurlar, kağıdı ve matbaayı da alıp kullanmışlardır. bu arada kullanılagelen göktürk yazısını bırakarak kendilerine özgü yeni bir alfabe düzenlemişlerdir.uygur alfabesi, sogd kökenli olup, bazı değişikliklerle türkçe'ye uygulanmıştı.
bu alfabenin ne zaman kullanılmaya başlandığı kesin olarak saptanamamaktadır. bugün için bilinen, bu yazı ile yazılmış en eski metinlerin ıx. yüzyıl sonlarına ait olduklarıdır. buna karşın, söz konusu alfabe uygurların siyasal varlıklarını yitirmelerinden sonra da yüzyıllar boyunca kullanılmıştır. türklerin islamiyete geçişleri ve arap kökenli yeni bir alfabenin kabulünden sonra da türkistan ve kırım`daki türk devletlerinde bu alfabe varlığını koruyabilmiştir. timur imparntorluğu ve onun kollarında uygur yazısının kullanıldığı bilinmektedir.
ebu said mirza'nın 1468'de uzun hasan'a gönderdigil bitik -mektup- uygur harfleriyle yazılmıştı. osmanlı imparatorluğu'nda da sarayda uygurca bilen kâtipler vardı ve orta asya'daki türk hükümdarlarına gönderilen mektuplarla kimi yarlıkları bunlar yazıyorlardı. örneğin, fatih mehmetin otlukbeli savaşından sonra özbek hanına gönderdiği zafername uygur alfabesiyle yazılmıştı. böylece orta asya türkleri arasında olduğu kadar osmanlı merkez yönetiminde de geçerliliğini koruduğu anlaşılan uygur alfabesi, varlığını bir süre daha devam ettirmiş ve 18. yüzyılda tamamıyla unutulmuşdur. http://www.benimdilim.com/resim/uygur_alfabesi.jpg http://alparslanfatih2007...zs.gif/uyguryazs-full.jpg
Göktürk Devleti VIII. Yüzyılda yıkılıp tarih sahnesinden çekilince yerine kurulan Uygurlar döneminde bu alfabe kullanılmıştır. Bu alfabe Uygur devletinin yıkılışından (IX Yüzyıl) sonra da kullanılmıştır.
arapça ve türkçe aksine soğd alfabesinin geliştirilmiş versiyonudur. budist ve manihanizm dinine ait vesikalar ve ilahiler uygurlar tarafından bu alfabe ile yazılmıştır.
