Ubıhlar, Kuzey Kafkasya’nın batı ucunda yerleşik bir halktı. Procopius, De Bello Gotico’da (Gotik Savaşı) βροῦχοι (Brouçoi) olarak adlandırdığı halkın Ubıhların ataları olduğu sanılır. Ubıhlar yarı göçebe olarak yaşıyorlardı. Sünni Müslüman olan Ubıhlar, bugünkü Soçi civarında Rus birliklerine yenilerek,21 mayıs 1864 yılında bütün bir nüfus olarak Osmanlı topraklarına göç etiler. Çoğunluğu Türkiye’de, Balıkesir ilinin Manyas ilçesine yerleşti. Bu nüfusun önemli bölümü, aynı tarihlerde göçle gelen Adigelere karışmıştır.Dillerinin kaybolduğu söylense de bazı yerlerde kısmende olsa ubıhça konuşan kişilerin olduğu biliniyor.toplum içerisinde ubuh, vubıh, gb isimlerle de telaffuz ediliyorlar.
dillerini son konuşan kişinin ölmesiyle yok olmuş bir kafkas halkı değildir. daha doğrusu şöyle söyleyelim; ubıhçanın tevfik esenç'le birlikte öldüğü, sorbonne'da üzerine tezler yazılan bir laboratuvar dili olduğu yaygın olarak kabul edilen kanıdır. kimileri halen ubıhçanın konuşulduğunu iddia etse de dil artık kullanılmamaktadır. ubıhça dilinde 90 civarında ses olduğu bilgisi yer alır kaynaklarda.
ubıhlar, adigelerden çok abhazlara benzerlik gösteren bir halktır. kıyafetlerinden, dillerinden ve tarihsel ilişkilerinden bunu anlayabiliriz. ayrıca günümüzde abhazya vatandaşlık konusunda ubıh kökenlilere çok yardımcı olmaktadır, bölgede, diğer tüm adigeler gibi ubıh olduğunuzu duyduğunda insanların gözü parlar, hüzünlü fakat değer bilen bir parlamadır bu.
çerkes soykırımına giden yolda ruslara karşı en çok direnen toplulukturlar, öyle ki rus askerleri ubıhları tespit ettiklerinde onları öldürme emri almıştır. bunun üzerine ubıhlar da şapsığ rolü yapmışlardır kimi zaman.
(bkz: son ubıh)*
soykırımın en kara yüzünü görmüş çerkes boyu... dillerinin yok olması yüzünden abhazca ya da adiğece konuşurlar, bu da bazı wubıh'lar arasında anlaşmazlıklar yaratır. ailesinin bir kısmı abhazca, bir kısmı adiğece konuşan bir wubıh olarak gözlemlerim budur.*
adige halkı ile abhaz halkı arasında, ama abhazlara çok yakın bir halk olarak tanımlanırlar. ne yazık ki kaybedilen dillerinden ötürü bir çoğu abhaz diliyle konuşur
dünyada sayıları yakşalık 25 bin civarındadır. bunun en büyük nedeni nüfusunun %90'ından fazlasını çarlık rusyası ile yapılan savaşlar ve 21 mayıs 1864 sürgününde yitirmiş olmasıdır.
ubıh, vıbıh, wubıhlar 82 sessiz 3 sesli olmak üzere dünyanın ses bakımından en zengin diline sahiptir;kafkasya'nın en eski dili ubıhça olup hitit dilinin çözümlenmesinde ubıhça kullanılmış ve hititçe bu şekilde çözülmüştür.
