Namazda gözü olmayanların ezanda kulağı olmasın dediğim kampanyadır. Bütün dinlerin ritüellerine ve sembollerine eşit mesafede olmak laikliğin gereğidir.
arapça kafa siktik yetmedi biraz da türkçe sikelim diyenlerin kuruntusudur o. ezan din faşizmidir ve hiçbir haklılığı yoktur. ibadeti türkçe biri yapar veya yapmaz orası bizi ilgilendirmez kendi bileceği iş ama ezan kafa sikiyor ve sadece müslümanları ilgilendiren bir şey olmamış oluyor.
ezanın türkçe okunmaması değil okunması esas problemdir. günde beş defa kafa sikmenin de hiçbir insan haklarına uyan yanı yoktur.
edit: adam paylaşımdan 10 saniye sonra eksiliyor :))) sonra bunlar özgür düşünceli, modern, demokrat vs savunucusu olarak öterler.
yine islam'ın önemli ilkelerinden birini söyleyeyim "oku", oku sonra aklına mantığına yatmazsa eksile.
bize göre de ezan arapça’dan başka bir dille okunamaz, okunan şey de ezan olmaz. bunun nedenlerini madde madde şöyle sıralayabiliriz:
1- ezanın sözleri arapça’dır. ama arap’ın sözleri değildir. onun nazmı ve lafzı yani dizilişi ve sözleri ashaptan abdullah b. zeyd’e, hz. ömer’e ve daha pek çok sahabeye (r. anhüm) allah tarafından ilham edilmiş; hz. peygamberin onay ve tasdikleriyle kesinleşmiş, 1400 küsur senedir dilleri farklı bütün islâm ülkelerinde değişmeden, tartışılmadan “ezan-ı muhammedî” olarak okunagelmiştir.
2- “ezan-ı muhammedî” olarak adlandırılmasında da ayrıca bir güzellik vardır. arap kalkıp “ezan-ı arabî” yani arap ezanı demesin, pakistanlı kalkıp “ezan-ı pakistanî” yani pakistan ezanı demesin, müslüman türk kalkıp “ezan-ı türkî” yani türk ezanı demesin ve herkes kendisine göre bir ezan çıkarmasın diye bütün müslümanların peygamberi olan hz. muhammed (s.a.v)efendimize isnaden “ezan-ı muhammedî” denilmiştir.
3- düşman istilasında kalan müslüman topraklarında ilk yapılan şey ezanı men etmek olur. çünkü ezan bir paroladır, müslümanların hürriyet ve birlik alâmetidir. işte bu sebeptendir ki, “ezan okuma, islâm dünyasında fetih ve zaferlerin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. nitekim mekke’nin fethinden beri ele geçirilen her beldede yapılan ilk uygulamalardan biri, fetih müjdesini her tarafa duyurmak için yüksek bir yerde ezan okumak olmuştur. bâkî’nin meşhur kânûnî sultan süleyman mersiyesindeki:
“aldın hezar bütgedeyi mescid eyledin
nakûs yerlerinde okuttun ezanları.”
beyti bu uygulamanın divan şiirine aksetmiş bir ifadesidir. anlamı şududr:
aldın binlerce puthaneyi mescid yaptın
çan çalınan yerde okuttun ezanları.”
4- ezanın görevini yapsın diye önceden çok teklifler geldi. çan çalınsın, boru öttürülsün, ateş yakılsın denildi; ama bunların hiçbiri hüsn-ü kabul görmedi. çünkü bunların hepsi beşerî idi. insanların düşüncesinin ürünüydü. aynı zamanda bir yanlışı çağrıştırıyordu.
5- halbuki ezan, beşerin ürünü değildi. buradan da anlaşılıyor ki ezan ilâhî bir tercihtir, ilâhî bir davettir, ilâhî bir tebliğdir, ilâhî bir mesajdır. mesajını insanlığa duyurmak isteyen allah, herhalde bunu, dillerden birini seçerek yapacaktı. nitekim öyle yapmış, dillerden arapça’yı seçmiş, ezanı da arapça ilham eylemiştir. o, fail-i muhtar’dır, dilediğini yapmakta serbesttir. kimsenin o’na ‘neden arapça’yı seçtin?’ demeye hakkı yoktur.
6- islâm şeairindeki ilâhî ve nebevî kelimeler canlı ve sevaplı bir kabuk ve bir deri gibidir. bir hayvanın derisi veya bir meyvenin kabuğu soyulsa, az bir zaman sonra o zarif et ve o güzel meyve siyahlanır, kokar.
işte gerek ibadette ve gerekse ezanda olsun şeair-i islâmiyedeki arapça ifadeler canlı ve sevaplı bir deri ve bir kabuk gibidir. onlar soyulursa, geçici olarak manaları bir derece görünür; fakat o mübarek manaların ruhları uçar, geriye dumanı kalır.
ümmî bir adam yani kur’an’ın manasını bilmeyen biri, kur’an’dan yarım sayfa okusa kur’an okumuş sayılır. kur’an’ın manasını bilen bir alim kur’an’ın mealinden on sayfa dahi okusa kur’an okumuş sayılmaz. çünkü kur’an denildi mi onun lafzı ve nazmı akla gelir. lafız ve nazım ortadan kalkarsa kur’an diye bir şey kalmaz. geriye kalan meal ve tercümedir. kur’an’ın meal ve tercümesi kur’an değildir ki onunla ibadet yapılabilsin.
aynen bunun gibi ezanın arapça sözleri de ilâhîdir. türkçeleştirilse ve arapça ezanın yerine türkçe’si okunsa, o, ezan sayılmaz. okuyan, sadece ezanın türkçe’sini okumuş olur. türkçe ezan da, orijinal ezanın kazandırdığını kazandırmaz. parola ve şeair olmaz.
7- islâmiyet’in meselelerinden bir kısmı “taabbüdî”dir. yani allah ve peygamber ne koymuşlar, nasıl istemişlerse öyle yapılır. yüz bin hikmet ve maslahat onları değiştiremez. mesela biri, “ezanın hikmeti müslümanları namaza çağırmaktır. şu halde bir tüfek atmak kâfidir.” derse yanlış söylemiş olur. çünkü ezanın sadece bir hikmeti yoktur. o pek çok hikmetlerden sadece bir hikmet olabilir.
ezanın en önemli hikmetlerinden biri, insanlık adına, o şehir ahalisi adına, kâinatın yaratılışının en büyük neticesi ve insanoğlunun yaratılışının en büyük gayesi olan tevhidi ilân etmek, yani allah’ın birliğini kabullenip rab oluşunu haykırmaktır.
8- iki çeşit hak vardır. biri şahsî, özel hak, diğeri umûmî, genel haktır. genel haklara “hukukullah” allah’ın hakları da denilir. bunların bir adı da “şeair-i islâmiye” yani “islâmî semboller”dir. bu haklara bütün müslümanlar ortaktır. işte o şeairden biri ezan-ı muhammedî’dir. bütün müslümanların rızası olmadan onlara ilişmek, herkesin hukukuna ve allah’ın haklarına tecavüz sayılır.
işte bu sebeplerden dolayıdır ki, hiçbir müslüman ve hiçbir islâm ülkesi ezanı orijinalinden başka bir dille okumak ve dinlemek istememiş, okuyanlardan ve okutanlardan da asla razı olmamıştır.
9- ezanın kelimeleri vecizdir, mu’cizdir, ilâhîdir. mesela son cümlesini ele alalım. la ilahe illallah’ın her bir kelimesinde bir la ilahe illallah vardır. yani manası vardır. la ilahe illallah, allah’tan başka tanrı yok demektir. “la ilahe”yi kaldırın “illallah” deyin, yine yalnız allah var demektir. “illa”yı kaldırın “allah” deyin, yine kâinatın mutlak hâkimi akla gelir. “allah” lafza-i celalinin başından elifi kaldırın, “lillah” yine her şey allah içindir anlamına gelir. “lillah”taki birinci lamı kaldırın “lehu” kalır. yine her şey allah’ındır anlamına gelir. “lehu”daki lamı kaldırın, geriye “hû” kalır. her şey “o” deyip inlemekte, o’nu göstermekte, allah’ın varlığını ve birliğini ilân etmektedir, anlamına gelir.
10- şimdi bir de gelin allah lafza-i celalinin yerine konulan “tanrı” kelimesini düşünelim. başından t’yi kaldırın geriye ne kalıyor? anrı. ne anlama geliyor? hiç. a harfini kaldırın ve bakın, geriye hiçbir şey kalmadığını göreceksiniz. öyleyse gelin bu taşları yerinden oynatmayalım. çünkü bu taşları allah dizmiştir.
bu taşları yerinden oynatanın başına ağır taşlar düşer, bir daha iki yakası bir araya gelmez; ne dünyada ne de ahirette.
11- ben “tanrı uludur” demekten hiç zevk almıyorum. sanki allah’ın büyüklüğü türkiye hudutlarıyla sınırlandırılmış gibi geliyor bana. halbuki benim inandığım allah’ın büyüklüğü sınırsız. bunu da ancak “allahuekber” sözü ifade etmektedir.
yusuf islâm da işte bunun için ezanı orijinal diliyle okumaktadır. biz dine uyarsak din, din olur. dini kendimize uydurursak din, din olmaktan çıkar. o da bizim gibi perişan olur.
12- müslüman, ırkçılık davası güdemeyeceği gibi, dil ırkçılığına da tenezzül etmemelidir. hikmet ve ilim hangi dille bizim elimize tutuşturulursa onu alırız. ilmin ve hikmetin müslümanı, gayrimüslimi olmaz. ilim ve hikmet nerde olursa olsun hep müslüman’dır. yüce allah mesajını hz. muhammed’in (s.a.v) efendimizin eliyle, elektriği de edison’un eliyle insanlığa ulaştırmıştır. peygamberin eliyle gelen de, edison’un eliyle gelen de nimettir, hikmettir, hikmet mü’minin malıdır, bulduğu yerde almalıdır.
13- bendenizin tanrı kelimesine takılmamın sebebi, bu kelimenin allah lafza-i celalinin yerine konulmasından ve onun bir tercümesi olarak gösterilmiş olmasındandır. yoksa tanrı diyen der, ona biz karışmayız. ama “allah” lafza-i celalinin yerine konulmasına da razı olamayız.
tercüme edilemeyen lafız
14- şunu da unutmayalım: bunca çabalamalara rağmen tanrı kelimesi bir türlü milletin ağzına oturmamış, allah lafza-i celali de bu milletin ağzından düşmemiştir. mesela hemen hemen herkes her kızdıkça ve sıkıştıkça, ‘allah allah, allah allah’ der durur; ‘tanrım tanrım, tanrım tanrım’ demez.
depreme tutulan eğlence âlemindekiler bile ‘allah allah’ diyerek kaçıyor. tanrı tanrı diyerek değil.
allah inancı ve sevdası -günahkâr da olsak- bu milletin ruhuna işlemiştir.
bırakın “tanrı” kelimesini yüce allah’ın isimlerinden birini lafza-i celalin yerine koysanız, yine lafza-i celalin yerini dolduramaz. mesela sen, allah’ı “rahman” ismiyle çağırsan, onu rahmetle yâd etmiş olursun, kahhar ismiyle anmış olmazsın. “alim” ismiyle çağırsan ilim sıfatıyla vasfetmiş olursun, kudretle vasfetmiş olmazsın. ama sen allah’ı “ya allah” diyerek allah ismiyle çağırırsan bütün sıfatlarıyla onu vasfetmiş, zikretmiş ve yâd etmiş olursun. çünkü allah ancak bütün sıfatlarıyla allah olabilir. allah lafza-i celali için var olan bu özellik, diğer isimler için geçerli değildir.
kelime-i şehadet öyle bir kelimedir ki, o kelime ile kâfir küfürden islâm’a geçer. kâfir “şehadet ederim ki rahman’dan yahut rahîm’den yahut melik’ten yahut kuddüs’ten başka ilah yoktur.” dese küfürden çıkamaz, islâm’a da giremez. fakat ne zaman ki “ben şehadet ederim ki allah’tan başka ilah yoktur.” dese işte o zaman küfürden kurtulur, islâm’a girer.
halbuki rahman, rahîm, melik, kuddüs isimleri de allah’ın isimleridir. ama kuşatıcı isimleri değildir. her bir isim kendi manasını ifade eder ama, “allah” lafza-i celali bütün isimlerin manasını içerir. kuddüs’de “allah” lafzasının manası yoktur. ama “allah” lafzasında kuddûs ismi, rahman ismi, kahhar ismi ve bütün isimler vardır. onun içindir ki allah lafza-i celalinden başka bütün isimler kullara da verilebilmektedir. ama hiç kimseye allah ismi verilmemiştir ve verilemez.
15- bugün okunan ezanlar o kadar lâhûtî ve derûnîdir ki, hele bir de güzel okuyanların sesinden dinlendiğinde o kadar tatlı olmaktadır ki, o ezanlar, insanları kendilerinden almakta, cennetlere götürmekte ve şairlere ilham kaynağı olmaktadır. işte istiklal marşı şairi bir dörtlüğünde ezana şöyle vurgu yapar:
ruhumun senden ilâhî şudur ancak emeli
değmesin mabedimin göğsüne nâmahrem eli
bu ezanlar ki şehadetleri dinin temeli
ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli
ve işte yahya kemal. o da akif’in temennilerine şu mısralarıyla katılır:
şu kopan fırtına türk ordusudur ya rabbi
senin uğrunda ölen ordu budur ya rabbi
galib et, ezanlarla yükselsin müebbed namın
galib et, çünkü bu son ordusudur islâm’ın…
16- birisi kalkıp “iyi de ben bu mesajı anlamıyorum.” dese, bu geçerli ve masum bir çıkış olmaz.
-neden?
-çünkü dünyevî istikbalini garanti etmek için çok şey öğrenen, hatta bazen de günde 50 yabancı kelime ezberleyen insanların 15 kelimelik ezanı öğrenmemeleri, 15 günde öğrenilecek kur’an’ın 15 günde ezberlenebilecek kısa surelerini bir hayat boyu ezberlememeleri ve ibadet hayatına uygulamamaları, eğer zekânın azlığından veya totaliter baskılardan kaynaklanmıyorsa, işin içinde bir kasıt ve bir art niyet var demektir. hiçbir müslümanın ezana karşı, kur’an surelerini orijinaliyle ezberlemeye karşı, art niyetli olacağını düşünemiyorum ve bunun da o kadar zor bir iş olmadığına inanıyorum.
17- millet meclisinde bir yemin töreni yapılır. oraya mahsus yeminin bir metni vardır. o metni biri değiştirmeye kalksa yemini geçerli olmamakta, hatta ağır ithama maruz kalmaktadır. görülüyor ki beşer beşerin koyduğunu değiştiremiyor. değiştirse kıyametler kopuyor. peki şu insanoğlu allah’ın koyduğunu ve hz. peygamberin uyguladığını, ümmetin baş tacı edip kabul ettiğini değiştirmeye nasıl cesaret edebiliyor? 1400 senelik bu güzelliği değiştirmeye nasıl yeltenebiliyor?
18- ezanın aslına ve orijinaline karşı çıkanlar gayrimüslim olsaydılar, hiç yadırgamazdım. ama müslüman olduğunu söyleyenlerin ezanın aslına karşı çıkmalarını havsalam almıyor.
cat steven müslüman oldu. hz. peygamberin hem dinine, hem de diline teslim oldu. ‘neden ezan ingilizce değil de arapça, neden kur’an arapça, neden peygamber araplardan?’ diyerek hâşâ allah’ı yargılamaya kalkmadı. allah’ı sorgulamak ve yargılamak gibi bir yanlışa, bir edepsizliğe ve saygısızlığa düşmedi.
19- yeri gelmişken şunu açık açık söyleyeyim: dil ırkçılarının türkçe’den kovmaya çalıştıkları şey arapça’nın ötesinde kur’anî kültür ve kur’anî muhteva ise çok yazık ederler. bizim böylelerine diyeceğimiz tek şey, “allah hidayet nasip eylesin” olacaktır.
20- son olarak demek isterim ki, ezanı türkçe (veya kürtçe)okutmaya kalkışmak hezeyandır. cemaatle icra olunan namazda sureleri türkçe okumak abesle iştigaldir. ama ihmal edilmemesi gereken bir hakikat var: kur’an’ın manasından (ve hayat tarzından)uzak kalmak ise intihardır.[1]
türkçe ezan geri gelsin derken, türkiye'ye has ezanı kaybettik, ezanımız bile suud ezanı haline geldi son yıllarda.
oysa bizde bir ezan kültürü vardı. onu da yok ediyorlar alıştıra alıştıra.
demem o ki öz kültürümüze döneceğimiz yerde, git gide araplaşıyoruz.
ne türkçe ezanı, türk ezanı diye bir şey vardı sahip çıkmazsak onu da kaybediyoruz.
Türkçe ezanın o dönem tutmama sebebi bana kalirsa o dönemin 30-35 yaş üstü bireylerinin genelinin gerek Osmanlı'da doğmuş olmaları sebebiyle gerek din hassasiyeti sebebiyle Arapça biliyor olmasıydı, yani o kültürle yetişmiş ve olgunlaşmış bir neslin bunu kabullenebilmesi biraz zor oldu ve tutmadı.
ama bu dönem başka, bu dönemde artık Arapça bilen yok. yani sesi olmayan bir arap pornosunun görüntüsünü kaldır oraya bir gökyüzü resmi koy, nuh suresi diye izlet millete duygulanıp ağlamaya başlarlar ciddiyim. herkes ezan dinliyor dua okuyor hatta açıp kuran okuyor ama kimse ne yazdığını anlamiyor, hadi Arapça bilmiyorsun bari Türkçe tercümesini de oku en azından okuduğunu anla diyorsun o da bunlarda yok.
adam namaza geliyor, secdeye varinca akli dukkandaki ciragin kasadan para calip calmayacaginda oluyor, veya ne kadarlik mal satıldı acaba diye dusunuyor. adam namazdan çıkıyor, direkt göt kesmeye başlıyor. adam camiden adimini disari atar atmaz basliyor kufur etmeye. adam cenaze namazina gidiyor, tabutla selfie cekiliyor amk.
bu insanlar niye okuduklarini niye namaz kildiklarini, sadece kilmakla bir yere varilmayacagini yani dinin hayatin her alaninda uygulanmasi gerektiğini, kitapta bahsi gecen allah isimli yaraticinin gucunun çılgınlığını, emirlerine aykiri gelindiğinde uygulanacak cezalarin gaddarligini bilmiyorlar. arastirmiyorlar ve ogrenmiyorlar.
maalesef ulkemde alni secdeye varan milyonlarca insanin Allah'tan daha çok korktuklari siyasiler var, hatta siyasileri falan siktir et isteki patronundan daha çok korkuyor adam. mesela evli bir adam alni secdeye degiyor 5 vakit namazinda ama ayni fabrikada calistigi dul kadina goz koyuyor, patronunun kulağına gideceğini bildiğinden mecburen yaklasmiyor kadına cunku korkuyor, ama patron arada olmasa ya kadina zina teklif edecek veya tecavuze kalkisacak, bu tarz ornekler cok fazla ulkemizde, maalesef tanri-insanlar yarattilar kendilerine.
o yuzden ezan turkce okunsun, mesela essalatu hayrun minen nevm yerine namaz uykudan hayırlıdır densin, allah-u ekber yerine allah buyuktur densin belki millet gunde 5 vakit bunlari duya duya biraz inandığı dinin farkina varir.
desteklemediğim kampanyadır. herkes ezan'ın anlamına türkç baksın ezberlesin, öğrensin. ancak ezan türkçe okunmasın zira alışık değilimiz. kulaklarımız buna dayanamaz. açık ve net.
Destek vermediğim kampanya, namazda gözü olmayanın ezanda kulağı olmaz zaten, hangi dilde okunduğu hitap ettiği kitleyi değiştirmez.
Hangi dilde okunursa okunsun sesi biraz kısılsın, bütün mahalle duyacak diye caminin karşısında ki evin durumu hiç düşülmüyor. Hastası olan var küçük çocuğu olan var. Bir yaşında yeğenim var ezan duyunca kaçacak delik arayıp, hüngür hüngür ağlıyor, caminin karşısında oturuyorlar, çocuk Allah bilir kaç kere uykusundan sıçrayacak uyanmış. Kaş yapalım çeken göz çıkarmaktır bu, çocuğun bilinç altında ezan korkunç birşey, nasıl düzelir bilemiyorum.
"Bir ülke ki, camiinde Türkçe ezan okunur.
Köylü anlar manasını namazdaki duanın
Bir ülke ki, mektebinde Türkçe Kuran okunur
Küçük büyük herkes bilir buyruğunu Hüda'nın
Ey Türk oğlu, işte senin orasıdır vatanın."
kurbana katliam, oruca aptalca işlenen açlık ritüeli diyen güruh, böyle bir kafa yapısıyla dine olan mesafesini ezan türkçe olmalı şeklinde cereyan eden cehaletiyle gözler önüne serer. yok ezan ayet değilmiş, yok anlamı bilinse daha iyi olurmuş.. sultan ahmed görmemiş turistler bile ezanın ne işe yaradığını bilirken bu millete sen cahilsin, tanrı uludur sesini işitip de camiye gidersen adam olursun demek komedi değildir de nedir? eşşekliktir.
