türkiye'de cumhuriyet tarihi boyunca yürütülen harekettir. 1920'lerden başlayıp, aydınlanmanın liberal eğitim kavramını türkiye'de de uygulamaya çalışma hareketidir.
not: bu liberal eğitim kavramını, ekonomik olarak bildiğiniz liberal kavramı ile karıştırmayın.
kemalistlerin liboş diye dalga geçtikleri insanlardan önce kendilerinin uygarlaşma için yapılan harekatın ne olduğuna bir bakmalarını tavsiye etmekteyim. *
liberal kavramı iki anlam ifade eder. ilki yaygın ve genel eğitim, ikincisi özgür insanın eğitimi. hümaniter disiplinlerle ilişkilendirilmektedir. liberal eğitimin, belli bir zihin eğilimi veya alışkanlığı geliştireceği söylenmektedir.
cumhuriyet tarihi boyunca yapılan uygarlaştırma harekatı, halkın her kesimine eğitim götürmeyi, halkın manevi ve maddiyatta, sanatta ve bilimde rol oynamasını hedeflemektedir. herkesi eşitlemektir, eşit olmayan insanları da eşitlemektir. sanatta ve sanatçıyı nasıl eşitleyebilirsin ki? bugün türkiye'de ferhan şensoy'a da sanatçı deniliyor, hülya avşar'a da.
neyse sorun bu kadar basit değil.
nietzsche, modern politikanın ve modern anlayışın, evrensellik üzerinde temellendiğini belirtip, insan topluluğunu modern politik araçlarla iyileştirmeye yönelik tüm girişimler beyhude çabalar olarak görmektedir. *
önemli olan nokta, uygarlaşma adında verilen eğitimin temelde bir iktidar sorunu olmasından kaynaklanmaktadır.
insanları eşitleyip, belli bir müfredat düzeyinde verilen eğitim, insanları belli bir bilince (buna ister medeniyet, ister uygarlık, ister avrupalaşma diyin) yönlendirme ve iktidarın temelini sağlamlaştırmaktır.
verilen eğitim bilimin eğitimidir. pozitivist bir gelenekten gelme eğitimdir. pozitivizm ne der? "bilimin bilgilerinden başka bilginin olanağı mümkün değildir."
hepiniz "hayatta en hakiki mürşit ilimdir." lafını biliyorsunuzdur.
bu söz "bilimden, fen bilimlerinden başka bilgi türü yoktur." anlamına gelmektedir.
avrupa aydınlanma etkisinde dini bilgilerin bu dünyanın bilgilerini doğru olarak aktarmadığını aksederek fen bilimlerine yönelmiş ve doğaya adeta saldırmıştır *. bugün bir çok pozitivizm eleştirisi mevcuttur.
verilen genel eğitimin sebebi modernleşmek, uygarlaşmaktı.
modern devlet, bireyselleştirme zemininde iktidarın pastoral hal almasının başka bir biçimidir.
örneğin ceza hukukunda yapılan değişim, cezalandıran iktidarı daha kalıcı, daha sistematik hale getirmek için hazırlanmıştır *.
Türkiye'de son yüzyıldır, avrupa'da da son 300 yıldır uygulanan uygulama modern çağın bireyinin üretimi ve disiplinci iktidarın itaat ettirme biçimidir.
