Bu jüri denen insanları Anadolu çomarlarından seçmezlerse yine avukat savcı hakim vs olurlarsa bence çekerler emaneti sikerler adaleti. Bir tane yarrağım çıkıp da birilerinden para aldığı için veya başka sebeplerden ötürü haksız karar veremez.
Osmanlı'dan bu yana Fransız, Cumhuriyet'in ilanından sonra italyan ve Alman sistemlerinin benimsenmesi, yani hukuki düzenlemelerin kıta avrupası sistemini esas alması nedeniyledir. Kıta avrupası hukuk sistemlerinde jüri olayı yoktur. Jüri sistemi Anglo-Amerikan hukuk sistemlerinin ürünüdür.
Şimdi açılın, arkanıza yaslanın abiniz cehaletinizi almaya geldi…
Öncelikle jüri sisteminden ve yapısından bahsetmek gerekli. Jüri bir ceza hukuku karar mekanizmasıdır gençler, yani abd ve ingiltere gibi ülkelerde “hukuk” yargılamalarında jüri olmaz. Ceza yargılama sistemine özgü bir mekanizmadır.
Abd den gidelim; jüri üyeleri, random olarak birbiriyle hiç alakası olmayan tiplerden seçilir ve yargılama boyunca county guardların koruması altında birlikte kalır, tv, internet gazete gibi hiçbir görsel medya ve sosyal medya imkanına ulaşamaz. Kararları oy birliği ile alır. Bu 2 gün de sürebilir, 6 ay da. Bu süre içerisinde hakim isterse duruşma yapar istersen jürinin karara vardığıma ilişkin kendisinde kapalı zarf-buraya dikkat ne karar vardığı değil, sadece karara vardığı hakime bildirilir- iletlene kadar duruşmaları erteler.
Jüri, kimseye idam veya hapis cezası veremez. Jürinin ili karar verme yetkisi vardır. “Guilty” veya “not guilty”.
Sanık suçlu bulunursa hakim yasada o suçun cezasını aynı bizdeki gibi tahfif veya ağırlaştırıcı nedenler uygulayarak verir. Ama suçsuz kararı çıkarsa geçmiş olsun, verilecek tek karar beraattir. Bu jürinin işleyşi ve yapısı. Gelelim bizde niye yok kısmına.
Jurinin mantığı “peoples’ court/justice” dır yani bizdeki kamu vicdanı denen şeyin çok ileri bir sürümü. Buradaki amaç yargılamanın ve suçın gerçekten halk vicdanında aklanıp aklanmadığını görmektir. Yüzyıllar boyunca uygulanabilir olmasının nedeni, sistemin hem buna evrilmesi, hem de toplumsal yapınım tamamen “her şey birey içindir” mantığında ilerlemesinden kaynaklıdır.
Yani bizdeki gibi “şeriatın kestiği parmak acımaz, devletin önünde boynumuz kıldan ince” gibi kontrolü tamamen devlete veren bir sistemde bunun uygulanması imkansızdır. Sistemsel olarak da kara avrupası hukuku, anglo sakson hukuku gibi juri sistemini benimsememiştir. Her ğlkeninin dinamiği kendi içerisinde buna bir gerekçe bulmuştır ama bizdekiler kısaca yukarıda bahsettiğim gibi.
