atatürk olmasaydı, türkiye halkının düşmana karşı bu denli büyük bir mücadeleye girmeye hiç hevesli olmadığı gerçeğini gören bilinçli insanların yaptığı iştir. halk, düşmana karşı savaşa zorlukla ikna edilmiştir. savaşa isteksizlik, balkan savaşı ve 1.dünya savaşında bitap düşmüş bir halktan beklenen bir tepkidir. ancak, mucize gerçekleştirilmiş ve halk savaşa ikna edilmiştir. bir başka gerçek de şudur ki, bu ikna her türlü yolla yapılmıştır. o zamanın koşullarında gereken de buydu.
