açılan işyeri sayısının kapanan işyeri sayısından fazla oluşunun, türkiye'de ekonomik kriz olmadığına delalet sayıldığı veriler. tamam olumsuz tarafından bakmamak gerekir ancak aynı şekilde bir veriye götünden de bakmamak gerekir.*
bu kapanan işyerleri ile açılan işyerlerinin ekonomik getirisi, hacmi aynı mıdır ki birbiriyle karşılaştırılsın. bir fabrikanın kapanması, ya da bir süre üretimini durdurması, binlerce küçük esnafın kepenk kapatması demektir. yani bu yeni açılan işyerleri, kapanan fabrikaların yerini doldurup, türkiye ekonomisini daha da yukarıya taşıyabilecek midir ona bakmak lazım. kağıt üzerinde yazanları dile getirip, binlerce lira kar ettiğin dolarları sayarken "kriz mriz yok bu ülkede" deyip geçmekle olmuyor bu işler. gidip, bir kaç tane küçük esnaf ile ekonomi konuşmak lazımdır. paranın nasıl akmadığını, piyasadaki krizi yerinde görmek lazımdır.
nedense esnafın cebinin, kasasının, gözünün göremediği veriler. kan ağlıyor ulan esnaf, siftahsız dükkan kapatılıyor, hala kalkmış birileri şöyle iktisadi veri böyle iktisadi veri diyor. yemişim iktisatını, krizin olmadığını düşünmek yerine bu krizden nasıl çıkılır onu düşünün.
hamdolsunculuğa giriş dersinden 100'le geçenlerin, düşünmezsen kriz yoktur şeklindeki rte ilkesinin de gazıyla sarfettikleri cümle.
krizler ortaya çıktıklarında aynı gün bütün dünyaya yayılmazlar, örneğin abd'deki kriz 3-6 ay arasındaki bir dönemde avrupa'ya ve rusya'ya sıçramıştır, önümüzdeki 3 ay içerisinde de türkiye'ye gelecektir.
bizde krizin henüz şiddetli hissedilmemiş olması, türkiye'de türev piyasaların gelişmemiş olması ile ilgilidir, sermaye piyasası henüz yeterince gelişmeyen bir ülkede kriz zaten kendisini reel sektörde gösterir.
döviz-faiz-borsa üçlüsüne bakarak ekonomik analiz yapmak, televole iktisatçılarına mahsustur. türkiye ekonomisi, resesyona girmiş durumdadır ve bu kesinlikle daha da derinleşecektir.
özel sektörünün dış borcu 300 milyar dolar olan, cari açığı yaklaşık 30 milyar dolar olan, önümüzdeki aylarda kredi bulamazsa, döviz kurları hızla fırlayacak olan bir ülke burası
krizin belirtilerini görmemek için kör olmak gerek, ya da rte ne eylerse güzel eyler şeklinde düşünenlerden olmak.
otomotiv sektöründe üretimin durdurulması ve işçilerin tatile çıkarılması zaman zaman uygulanan bir yöntemdir bu yurt dışında da yapılmaktadır ( örneğin italya ) bunun ekonomik kriz ile çok fazla alakası yoktur. sadece zamanlaması öyle denk gelmiş , medya da ekonomik kriz var şeklinde kullanmıştır.
otomotiv sektöründe üretimin durması, işçilerin tatile çıkarılması, işçi ve mühendis alımlarının durdurulmuş olması zam manyağı olmamız, haziranda 1400 liraya aldığım bilgisayarın bugün 2000 lira olması vs vs...**
belki ateş düştüğü yeri yakar, bilemeyiz kriz kime var kime yok. ancak ve ancak sonradan görmeliğin adeta bir simgesi olan bir şehirde ki onlarca alışveriş merkezlerinin ağzına kadar dolu olması, sadece zenginlerin değil, birçok kesimden, değişik gelir seviyesine sahip olan insanların buralardan alışveriş yapmaları, kriz olmadığı yönünde yorumlanabilir.
en son dünyadaki ekonomik krize paralel olarak philips şirketi türkiye'deki fabrikasını kapatma kararı almasıyla işşizler ordusuna 150 kişi daha katılmış ve krizin başladığından itibaren türkiye'de yıl sonuna kadar 10bin civarında işçinin daha işsiz kalması beklenmektedir. öte yandan türkiye'nin en büyük ihracaat pazarı olan almanya'da resesyona girilmesi ile iç talebe yönelik pazar genişleyecek ve sonuçta türkiye'nin en büyük ihracaat alanı küçülecektir. diğer pek çok ülke için daha resesyon dönemleri açıldığından ihracaat oranlarında büyük bir gerileme beklenmektedir.
ana sanayi üretim merkezlerinde yaşanan durgunluğun yanına bankalarda da krizin etkilerinin görülmeye başlaması türkiye'nin durgun dönemine yeni adım attığını göstermektedir. türkiye'nin önde gelen bankalarından olan akbank'ın binden fazla çalışanını çıkartması olayın ciddiyeti göstermektedir. mevsimlik işçilerden kazanılan rant sayesinde yükselen tarım üretimine karşın, bu sürecin geçici olacağını da ekonomiyi az çok bilen herkes için doğruluğu tartışılmayacak emarelerdir.
sonuç olarak türkiye'de krizin uğramadığını iddia etmek hem reel üretim açısından, hem de mali piyasalar açaısından çok uzak gözükmektedir. patronlar için henüz geri dönülmez noktaya varılmamış olmasının tek sebebi 2001 krizi sırasında sosyal yıkım politikalarının yüksek bir şekilde uygulanmış olmasıdır. şimdi bir başkası daha ülkemizin kapısındadır. henüz yeni başlamasına karşın tüsiad'ın ilk günden beri dillendirdiği, mess'in metal iş kolunda yürütülen 2008-2010 toplu iş görüşmeleri sırasında uygulamaya koymaya çalıştığı yeni yıkım politikaları krizin faturasının emekçilere çıkartılacak olacağını göstermektedir. bu krizi çıkaranların korkunç itiraflarda bulundukları ve bu "sistem çürümüştür." açıklamalarının ardı ardına geldiği bu ortamda krizin aslında ne kadar canlı olduğunu göstermektedir yoksa bu sosyal yıkım politikaları bu kadar çok dile getirilir miydi acaba bir krizin eşiğinden geçmiş olmasa türkiye.
aslında yaklaşan dalgayı gösteren veriler. kriz çıkmasından ne tür rant elde edilir bilmiyorum, ancak ve belki iktidar sahiplerine bok atmak için sırada bekleyenlere iş çıkarır o kadar. gerçi şu performans ve kriz yönetimiyle iktidara bok atarsanız gül suyu fışkırtmış gibi olursunuz.
kısaca ve herkesin anlayacağı şekilde; eğer 3 çeyrek yüzde 2nin altında büyürseniz küçülüyorsunuz demektir. ikinci olarak yıllık bazda büyüme nüfus artışınızın altındaysa çocuk yapmayın, ya da verileri doğru okuyup ona göre zamanında önlem alın. yine küçülmektesiniz demektir. 3. çeyrek için %1 in altında büyüme kesin gibi, son çeyrekte ise ekonomik daralma banko. ya da başka bir dille eksi büyüme olasılığı 1. bu oranla bu maçı kaçırmayın derim.
bazı noktaları da aydınlatalım; kurların artması evet ihracatçının gelirini arttırabilir; o ihracatçı ki satışlarını aynı seviyede korumuş olsun. avrupa bölgesi bu hafta itibarıyla resesyona girdiğini ilan etmişse ve sizin asıl ihracat bölgeniz de buraya denk düşmekteyse satışlar düşecek demektir ki iptal edilen siparişler, iş yavaşlatma ve hatta işçi çıkarmalarla bu etkileri görüyoruz. ikincisi bu ihracatçı dostlarımızın çoğunun ihraç malları ithal ara mallar kullanılarak üretilir, bu durumda kurlar artmışsa zaten satışı düşen ihracatçı karını arttırmaz ama düşürür. dahası bu arkadaşların yüklü döviz borcu bulunmakta, 2009 için en az 150 milyar dolar dış kaynağa ihtiyaç olduğu söyleniyor. kurlar artarsa etkisini siz hesap edersiniz artık.
aslında yazacak çok şey var, resesyon (durgunluk) bağıra bağıra ne bağırması anıra anıra geliyor. kimsenin bundan rant elde edeceğini sanmıyorum, iyi niyetli olduktan sonra. ne de olsa aynı gemideyiz değil mi?
şimdi hatırladım evet, başka bir grup daha var son zamanlarda sesini yükselten; kısaca imf lobisi diyeyim. krizden rant elde etmeye çalışan, anlaşılmıştır sanıyorum. bu bataklığa düştük bir kere, borç sarmalı sarmaşık gibi dolana dolana bedenimizi sardı ve artık boğazımı sıkıyor. işte krizler böyle yaratılır, düzenler böyle kurulur. kaostan düzene *. eğer sahipler temeldeki taşları söküp yerine yenilerini koyacaksa ya da sağ cebindeki parayı alıp sol cebine atacaksa ya da senaryoda değişikliğe gidecekse size uymaktan başka çıkar yol yoktur.
