Ateizm, felsefî bir terim ve kavram olarak Tanrı inancı karşısında retçiliği benimseyen bir zihniyeti ve dünya görüşünü ifade eder; ancak kendi içinde homojenlik arz etmez. Başka bir ifadeyle, ateizm kendi içinde mutlak ateizm, ideolojik/materyalist ateizm, teorik ateizm, pratik ateizm gibi tipler ve türlere ayrılabilir. Türk tipi ateizm ya da daha güncel olarak günümüz Türkiye’sinde giderek yayınlaştığı söylenen ateizmde de homojenlik söz konusu değildir; fakat en azından bu topraklarda baş gösteren ateizmin hemen her türünün, sözgelimi Jean Paul Sartre’in “Varlık ve Hiçlik/Fenomenolojik Ontoloji Denemesi” adıyla Türkiye çevrilen kitabındaki gibi felsefi temellere dayalı bir ateizme benzemediği, hatta “kutsal demlik” analojisiyle ateizm ve agnostisizme arka çıkmakla birlikte “Tanrı’nın yokluğunun ispatı yok” da diyen Bertrand Russel kadar dürüst bir tavır sergileyemediği rahatlıkla söylenebilir. Dahası, Türkiye tipi ateizmdeki baskın karakter fikrî açıdan gevşeklik, pratik açıdan vülgerlik, ideolojik açıdan militanlık gibi nitelemelerle de ifade edilebilir.
Günümüz Türkiye’sinde ateizm büyük ölçüde kurumsal dine, dindar kitlelerin genel dünya görüşüne ve yaşam şekline yönelik tepkileri yansıtır. Bu yüzden, Türk tipi ateizmin karakteristik özelliklerinden biri, tepkiselliktir. Bununla birlikte tepkisel ateistlerin pek çoğu içine doğup yetiştikleri kültürün de etkisiyle sevgi, merhamet dolu yüce bir gücün varlığını içten içe kabullenme eğilimindedir. Fakat gerek küçük yaşlarda dindar ailede yaşanan din/dindarlık gerekçeli şiddet, gerekse sosyal çevrede tanık olunan dinî kılıklı binbir kötü örnek sebebiyle kurumsal din ve inanca gösterilen öfkeli tepki birçok insanı ateizmin kucağına itiverir. Bu süreçte bilimselcilik, rasyonellik, pozitivizm, ideolojik materyalizm gibi düşünce akımlarıyla da az çok tanışıklık söz konusu olduğunda, adeta yağmurdan kaçarken doluya tutulma gibi bir durum gerçekleşir. Nitekim bu duruma düşen ateistlerin büyük çoğunluğu, tanrı tanımazlık konusundaki fikirleri zihinsel didinmeyle üretmek yerine, hazır buldukları ideolojik iddiaları sahiplenerek basmakalıp ifadelerle tekrar edip durur.
**
Türk tipi ateizmin karakteristik özelliklerinden biri de Nazilerin Yahudi soykırımı (holokost) tecrübesinden sonra kimi Yahudilerin “Auschwitz’ten sonra teoloji öldü: imha edilecek sakinlerin bileklerinde Tanrı’nın telefon numarası; ama numara cevap vermiyor bir türlü” demesi gibi Tanrı’ya gücenmişlik ve küskünlük duygusu olarak kendini gösterir. Özellikle çocukluk ve gençlik çağlarında yaşanan ağır travmatik deneyimler, sözgelimi bir trafik kazasında tüm aile fertlerini kaybetmek veya uzun zaman boyunca birçok ciddi sıkıntıyla cebelleşerek feleğin çemberinden geçmek gibi tecrübeler ilk planda Tanrı’ya sitem ve serzenişte bulunmak, ardından da O’nunla bağları koparmak gibi neticeler verir. Derken, Tanrı’ya gücenip küsme duygusuna bir de teodise ve kötülük problemi eklenir. Bu felsefi ek/eklenti ateizme savrulan kişinin “Tanrı’ya haksızlık mı yaptım?” ya da “Ucuz insan gibi mi davrandım?” şeklindeki sorularla kendi kendini yargılamasının önüne geçip vicdanını rahatlatmak ve aynı zamanda ateizmi düşünsel ve felsefi açıdan az çok gerekçelendirerek zihinsel konfor sağlamak gibi bir işlev görebilir.
Bu topraklarda neşv ü nema bulan ateizmin bir diğer özelliği de “Tanrı yokmuş gibi yaşamak” ve/veya “Tanrı’yı günlük yaşama sokmamak” şeklinde kendini gösterir. Kişinin günlük yaşam alanındaki tutum, davranış ve alışkanlıklarında Tanrı’yı unutma isteğini ya da O’nun buyruklarını kendi yaşamından uzak tutma iradesini yansıtan bu hayat tarzı “pratik ateizm” diye isimlendirilebilir. Tanrı’ya inandığını söylemekle birlikte “Tanrı yokmuş gibi yaşamak” aslında birçok müslümanın günlük yaşam tarzında da kendini gösterir; dolayısıyla böyle bir yaşam tarzı biz müslümanların da ciddi ciddi düşünmesi gereken bir problemdir. Bir değerlendirmeye göre “pratik ateistler” kendi içerinde aktif ve pasif olmak üzere iki gruba ayrılır. Pasif olanlar Tanrı’nın varlığını reddetmekle birlikte dinî inançlar ve dindarlarla ciddi bir problemi bulunmayan, içe kapanık halde kendi dünyalarında yaşayan kişilerdir. Aktif olanlar ise gerek zihinlerinde ve gerekse günlük yaşantılarında Tanrı inancını reddeden ve aynı zamanda sosyal çevrelerinde Tanrı’yı hatırlatan her türlü fikir, sembol ve davranışa karşı savaş veren kişilerdir. Kimi zaman “militan, eylemci” gibi sıfatlarla anılan bu tür ateistler dindarlarla da her zaman mücadele etmeyi kendilerine vazife bilirler.
***
Türk tipi ateizmin karakteristik özelliklerinden biri de meselenin felsefi tarafı bir kenara konularak tanrı tanımazlık fikrinin ideolojik ve politik bir ilke olarak sahiplenilmesidir. Bu tür ateizmin ark arka planında Karl Marx ve F. Engels gibi düşünürlerin görüşlerine dayalı materyalist bir dünya görüşünün tercih edilmesi ve bu dünya görüşünde ateizmin mutlak doğru olduğu fikrinin benimsenmesidir. Nitekim 1960’lı yıllardan itibaren Türkiye’de baş gösteren ve 1980 seksen darbesiyle birdenbire sona eren(!) Sağ-Sol kavgalarında sağcılığın Sünnilik, solculuğun Alevilikle, daha genel çerçevede ise sağcılığın teistlik, solculuğun materyalist düşünceye dayalı bilimsel ateistikle denkleştirildiği bilinmektedir. Bu açıdan bakıldığında, Türk tipi ateizmde ideolojik karakterin de önemli bir işgal ettiği, dolayısıyla bu ateizmin güçlü felsefi temeller ve gerekçelerden ziyade, sosyo-kültürel ve sosyo-politik tepkiler ve tercihlerden de beslendiği tespitinde bulunulabilir.
türkiye'de çoğunluk hindular olmadığına göre islam'a saldırmaları gayet normaldir. çünkü kendilerini hedef alan inanç islamiyettir. kimlik üzerinde hala %99 oranında olduğu söylenilen dinden bahsediyoruz.
bu arada evet ateizm genel anlamıyla bol bol siyasi akımla özleşir. tanrının kesin varlığına ve hükmüne inanan teistlerin tam aksini ve tanrının kesin yokluğunu savunur. bu sebeple ateizm'de bir dindir. bütün dinler gibi bol bol siyasi mesaj içerir. komünist ülkeler ateizm dinini açık şekilde benimsemiştir zamanında ve ateizm şeriatını hakim kılarak teist dinler ile uğraşmıştır.
siyaset ile dinin birbirine karışmadığı durum deizm, agnostizm gibi inançlardan oluşur. fakat onlar bile zaman zaman kendilerini dinlere karşı korumak için siyasi pozisyon alabilirler.
ateist olarak tüm dinlere eşit mesafede nefrete sahip olması gerekirken sadece islama saldırılan ateizm türü. diğer dinler sözkonusu olduğunda çiçek çocuğu olurlar.
Bir ateist tanımıştım. Allah korusun ve inşallah diyordu cümle aralarında. Ne biçim ateistsin sen alimünyum demiştim lafın gelişi demişti. Böyledir türk tipi ateistlik.
Siyasi görüşe sövmek adına yapılan içi boş salak bir akım. Adam yaratıcı yok demiyor ; sadece türkiyedeki sünni islam anlayışına sövüyor. Bütün olayı bu. Ahahs gerçek sekülerlik bu değil.
türk tipi ateizm yok diyen arkadaşlara soralım bakalım, neden türk ateistleri alevi inanç ve ritüellerine sempati duyar hatta aleviliğin dinden bağımsız bir inanç şekli, bir tür yaratıcıdan yalıtılmış inanç olduğunu düşünür?
oysaki alevilik bir mezhep gibidir ve özünde islamın bir koludur. hz ali ve on iki imamı ön plana çıkarmış fakat islam aynasında kırılmış bir ışık hüzmesi gibidir.
neden aynı aynada kırılmış ışık hüzmelerinden birine uzaksınızda, diğerine bu kadar yakınsınız?
art niyetle sormuyorum, sadece anlamaya çalışıyorum.
--spoiler--
kur'anı türkçe okudum ve ışık hızıyla ateist oldum, tanrı yok bebeğim, çağdaş olun biraz.
--spoiler--
tipindedir. halbuki diğer ülkelerin ateistleri kalliteli zannımca. mesela dawkins, neden diyeceksiniz, şimdi bu adam dinlere karşı alaycı bir tavır takınıyo olabilir, bu onun kendi denyoluğudur. ancak tanrı yanılgısı kitabının birinci bölümü neden bir tanrı olması gerektiği üzerinde duruyor, diğer bölüm ise malum, tanrı fikrinin tutarsız olması üzerinde yoğunlaşmış. hatta bu kitap için inananı daha inanır, ateisti daha da çok ateist eder denilmişti bir eleştiride, doğrudur ayrıca. demem o ki ateist bir yazar bile iki ayrı tezi ortaya koyup irdelemiş ve ortak bir sentez oluturulmasına imkan tanımıştır. öyle ki kitabı ilk elinize aldığınızda dawkins'in cuma namazına gittiğini sanırsınız. yani adam her iki tezin argümanlarını iyi biliyor.
bir diğeri sartre, ki bu adam ateizm konusunda dünya fikir tarihinde çığır açmıştır. ancak o da tanrı fikrini irdelerken mantıksal zeminlerdde hareket etmektedir.
bir diğeri antony flew, kendisi 50 yılını ateizme vermiş, bu konuda yazmış çizmiş biridir. ve en sonunda deist olarak hayatını sonlandırdı, hristiyan olarak öldüğü söylenir ancak bunun doğruluk payı yoktur.
kısacası diğer ülkelerdeki ateizm algısı biraz daha bilinçlidir. hatta din bilincine sahip olmadıkları kadar bilinçlidir. materyalist olguların temelinde tez+antitez=sentez diyalektiği yatar. ancak bizim ülkemizin sekülerlerinde bu algı kesinlikle yoktur.
ateist forumlardan birinin sahibi olan şahıs verdiği bi demeçte insanlara sadece kur'anı türkçe okumaları gerektiğini ve bunun ateist olmak için yeterli olduğunu söylemişti. işte size ülkemizin dogmatizme düşman özgür bireyleri!!!
ateist arkadaşlara tavsiyem antitezi küçük görmek yerine onu üzerinde düşünülecek kayda değer bir şey olarak görmelidir. herkese saygılar.
islama saydırmayı marifet sayar. islama saydırmaktan ziyade savundukları fikri açıklasınlar doğru düzgün.
"allah varsa neden rererö?" gibi sorular sormak yerine "ben tanrı yok çünkü rererö" demelidirler.
bide bu tip ateizmde ateist olduklarını her yerde belli etme merakı vardır.
muhammed'e hz muhammed deme zorunlulukları yoktur ama orta doğu coğrafyasında yaşadıkları için deseler iyi olur kanaatindeyim.
bunların biraz üst levellarında kuranı eleştirme yarışı vardır. çoğu bir müslümandan daha fazla kuranla haşırneşirdir. arkadaş sen ateistsin sana ne kurandan şundan bundan zamanınını neden harcıyorsun boşuna. git bari o yere göğe sığdıramadığın özgür düşüncenle yeni birşeyler keşfet, icat et filan. yap birşeyler yaa..
Aziz nesin'in ağzından "gündüz yayınevine gider tüm gün ateizm'i savunur öyle yazılar yazardık, gece eve giderken mezarlıktan geçerken korkardık Allah'tan ". Aslında bu kadar naif bir ateizmdir.
tanrı yanılgısında ilk 50 sayfayı okumuş ve gerisini "okumim yea tımam inancım kamadı artık oh, nese sözlüke girimde islama sallim bare" diyenlerin oluşturduğu ateizmdir.
inanmıyorsun tamam öptüm seni yanakından ama yaramaz çocuk misali "din yok işte bana ne bana ne pis muhammed" diye gezinmenin amacı nedir? açıkla türk-kürt-çerkes-gürcü aterist.
yaygın şekli ile din karşıtlığı temeline değil, sunni islam karşıtlığı temeline oturtulmuş ateizmdir.
varsa yoksa sunni inanışları, sunni din ritüelleri.
adamlar ne alevi inanışlarına ne de diğer dinlerin inanışlarına değinir.
tek dertleri türkiye de baskın dini inanç olan sunni islam inanışı ile savaşmaktır.
doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlarmış. bakalım kaç köyden kapı dışarı edileceğiz. haydi bismillah.
