türkler arasında birçok farklılıklar gösterebilen lehçelerdir.
önce lehçenin tanımını yapacak olursak:
bir dilin tarihsel, bölgesel, siyasal sebeplerden dolayı ses, yapı ve söz dizimi özellikleriyle ayrılan kolu, diyalekt. kaynak:tdk.
(genel inanışın aksine yurdun karadeniz bölgesinde farklı, doğu anadolu bölgesinde farklı konuşulmasının nedeni lehçe değil, ağız farklılığıdır.)
şimdi bir örnekle konuyu açıklamaya ve lehçeleri tanıtmaya çalışalım.
türkiye türkçesi:
yakında bakkal var mı?
bana bakkaldan ekmek getirir misin?
bir kilo şeker istiyorum.
yarım kilo yemeklik yağ verin.
unun kilosu kaça?
azeritürkçesi:
bu yahinlarda erzag dukkani varmi?
dukandan mene corek getirersiniz mi?
hahis edirem bir kilo gend verin.
yarim kilo kere yagi istiyrem.
unun kilosu neceyedir?
turkmentürkçesi:
golayda bakgal barmi?
manga bakgaldan corek getirip bilersingmi?
bir kilo seker isteyerin.
yarim kilo iymeklik yag bering.
uning kilosi nece?
özbektürkçesi:
yakinda bakkal barimi?
mange bakkaldan nan alip gelesizmi?
bir kilo seker isteymen.
yarim kilo avkatlik yag bering.
uning kilosu kanca?
uygurtürkçesi:
yakinda bakkal dukini barmu?
bakkalga berip, manga nan ekilip biremsiz?
bir kilo seker isteymen.
yerim kilo tamaklik may bering.
uning kilosu kance?
kirgiztürkçesi:
cakin aynalada dukon bar bi?
maga dukondon nan alip kelesizbi?
bir kilogram kant beringiz.
carim kilogram margarin bering.
undun kilogrami kanca?
kazaktürkçesi:
cakin cerde duken bar ma?
magan dukkennen bir nan alip kekesing be?
bir kilogram kant kerek.
carti kilogram tamak pisiratin may beringiz.
uning kilogrami kansa aksa?
tatartürkçesi:
yakinda kibit barmi?
minga kibitten ipiy ipiy almassizmi?
ber kilo seker alirga tilim.
yarti kilo usimlik mayi birigiz.
unning kilosi nice sum tura
gördüğünüz gibi yukardaki kullanılan ifadelerin hepsi de türkçe'dir.
sonuçta lehçeler dilin zenginliğidir. güzelliğidir.
