--spoiler--
Bugünün 'türban' dediğimiz ve omuzlara kadar inen başörtüsü, ilk defa
1970'lerin başında, Lübnan'da ortaya çıktı. Modelin yaratıcısı, üst
düzeyde bir din adamıydı: Lübnanlı Şiiler'in lideri olan Hüccetülislam
Musa Sadr... Ama koskoca Hüccetülislam'ın moda yaratmayı düşünecek
háli yoktu ve model herhangi bir dini düşünceyle değil güvenlik
maksadıyla ve Şii kadınların tehlikeden korunmaları için ortaya
çıkmıştı!
Taciz tehditleri ile doğdu;Şiiler, Lübnan'ın güneyinde
çoğunluktaydılar ama bölge 70'li yılların başından itibaren Filistinli
gerillaların kontrolü altına girmişti. Kral Hüseyin'in Ürdün'den
kovduğu gerillalar, sivil Filistinlilerle beraber Güney Lübnan'a
yerleşmiş vaziyetteydiler. Askeri bakımdan zayıf olan Lübnan hükümeti,
topraklarındaki siláhlı milislere karşı birşey yapamıyordu ve ülkenin
güneyi Filistinliler'in kontrolündeydi.
işin askeri yönünden başka bir de sosyal boyutu vardı ve Şii
Lübnanlılar ile Filistinli gerillalar arasında her an bir gerilim
yaşanıyor, gittikçe artan ekonomik sıkıntılara Şii kadınların
gerillalar tarafından taciz edilmeleri gibi günlük rahatsızlıklar da
ekleniyordu.
Yaratıcılığını Hüccetülislam Musa Sadr'ın yaptığı bugünün türbanı işte
bu gibi rahatsızlıklardan, özellikle de Şiiler'in sık sık uğradıkları
tacizlerden doğdu ve kısa bir müddet sonra çarşafa bürünmemiş olan
hemen bütün Şii kadınlar bir örnek giyinir oldular.
Musa Sadr, Şah dönemi iran'ının en büyük gazetesi 'Kayhan'ın başında
bulunan ve iran'ın en güçlü gazetecisi olan Emir Tahiri'ye 1975
yılında Beyrut'ta verdiği demeçte modeli bizzat hazırladığını
anlattıktan sonra 'ilhamımı Batı dünyasının kilise resimlerinden ve
Lübnan'daki Katolik rahibelerin kulladıkları başörtülerden aldım'
diyecekti. Sadr'a göre Lübnanlı Şii kadınlar bu yeni örtünme biçimi
sayesinde diğer dinlerden ve mezheplerden olan hemcinslerinden apayrı
bir görünüm kazanırlarken tacize ve tecavüze uğrama ihtimalleri de en
aza inmişti, zira yeni oluşmaya başlamış olan siláhlı Şii hareketinin
de koruması altına girmişlerdi.
Hicab, Lübnan'dan ilk olarak iran'a ihraç edildi ve Şah'ın gidişini
hazırlayan olayların başladığı 1977 sonbaharında Tahran'da yönetim
aleyhinde yapılan gösterilerde ortaya çıktı. Şah karşıtı kadınların
bir kısmı hicaba bürünmüşlerdi. Sürgünde yaşayan ve 1979'da Şah'ın
devrilmesiyle sürgünden dönen imam Humeyni'yi Tahran'ın Mehrábád
havaalanında karşılayan yüzbinlerce iranlı kadının arasında da artık
binlerce hicablı kadın vardı.
--spoiler--
evet sözlük. böyle işte. bir akrabam vardı. kendisi süslenmeden püslenmeden sokağa bile çıkmazdı. çocukken çok yanında kalmışlığım vardır. ama hayat işte. senelerdir görüşemiyoruz. geçenlerde onunla sürekli görüşebilen bir akrabamla karşılaştım.biiip ablam napıyor dedim. o da iyi. naapsın kapandı işte. ama görsen bir güzel oldu bir güzel oldu inanamazsın. çok yakıştı kapalılık ona. dedi. şaşırdım. kalakaldım. nasıl yani? dedim. ay canı sıkılmış. değişiklik olsun diye kapandı işte. dedi. bu işler böyle olmuş artık sözlük. ne yaparsın? dini bile işlevinden çıkardılar.
kapalı bayanlara kendi aralarında sınıflara ayrılıyor. örneğin sadece siyah manto ve siyah örtü takanlar var, kara çarşaf giyenler var, bildiğimiz rengareng türbanlarla salınanlar var. bu insanlarda birbirleriyle dalga geçiyor. yani sadece açıklar kapalılarla dalga geçmiyor. ben kendi kulaklarımla duydum. türbanlı bir bayan, önünden geçen çarşaflıları gösterp, ninjalar bastı burayı demişti. ben desem, din düşmanı derler. ama kendileri her sözü söyleyebiliyorlar.
turban takmak allah'in emri degildir. ortunmek emirdir. turban ise modadir. renkli renkli, 200 metreden gozunuzu alan turbanlar ve bunlari takanlarin dinle alakalari suphelidir.
2 ay once istanbul'da kipkirmizi ojeli ayaklari, uzunca tirnaklari, acik topuklu ayakkabilari, cirtlak sari turbaniyla gezen bir "turbanli" gordum.
ortunme emrinin altinda "dikkat cekmemek" yatar.
kimse kusura bakmasin ama bu turbanli kizlar herkesten fazla dikkat cekiyor.
edit: hemen sazan gibi atlamayin. ailesinde ortunen bayanlarin oldugu bir kisiyim. ortunmeyede karsi degilim. kisisel tercihtir. ortunmenin felsefesini anlamamis, sacini gostermeyen ama ojeli ayaklarini, yuksek topuklu ayakkabiyla susleyip, daracik pantolon giyen turbanlilarin "moda"ya uyduguna inananlardanim.
sorun modanın güncelliğini yakalayamamak ise trendler hergün değişiyor sadece yeni türban modelleri çıkmıyor.ekose gömlekler,jeggingler,jean to jean bu dönem çok moda onlara da takılın.
sorun türbanın kendisi ise uğraşmayın inananın hisleriyle siyasi simge yapmayın.takan moda amaçlı takmış,inancı için takmış kime ne ?
sana zorla taktırıyorlarsa savcılığa başvur güzel kardeşim.
inancı sorgulamak kimseye düşmez ama boya küpüne dönecek kadar makyaj yaparak süslenen, dar ve cırtlak renkli kıyafetler giyen, hal ve hareketlerine dikkat etmeyen insan kafasına türbanı ha geçirmiş ha geçirmemiş farketmez, onun niyeti inançtan farklıdır ve evet böyle bir moda vardır.
edit: sanırım birileri 1920 lerde başlayan dini yok etme çabalarından, kuran kurslarının kapatılmasından, cenaze yıkayacak insan bile bulunamadığı dönemlerden haberi yok. insanlar yeni yeni inançlarını özgürce yaşamaya başladılar.
