Türkçe bir sözcüktür. yazılı olmayan kanunlar, kurallar bütünü anlamına gelir. eskiden Türk kağanı bile Türk töresine uymak zorundaydı. bu sözcük Orhun abidelerinde de geçer. Türk töresine göre:
iki kişi bir kişiye saldırmaz.
aman dileyene kılıç kaldırılmaz.
kadına, çocuğa, yaşlıya kılıç kaldırılmaz.
Türkten köle olmaz vs.
eski hali törüdür. Türk isminin töreli anlamına geldiği de söylenmektedir. şu an bize ait bu kelime, kürtlerle bağdaştırılmaktadır ne yazık ki. törenin kürtlerle de kürtçeyle de hiçbir alakası yoktur. Töre dediğimiz kanunlarda kan davası, berdel falan yoktur. Töre diyince kürtlerin yaptıkları akla gelmemelidir. bunların yaptıkları olsa olsa vandallık olarak adlandırılabilir.
literatürde olmayan ama toplumun belli bir kısmında kanun hükmündeki kurallardır. bu kurallara uymayan karşı çıkanlar birinci derece arkarabaları tarafından infaz edilir (baba, gardaş, koca,) insanlar töreye uymak istemesede mahalle ve toplum baskısı itibarsızlaşmak sevdiği insanı öldürmeye iter. asıl mevzu öldürmek değil öldürdükden sonra o vicdan azabı ile yaşamak.
yönetmenliğini ve senaryosunu yücel uçanoğlu' nun üstlendiği, yapımcılığını ise ali moroğlu, halis şenol' un yaptığı 1986 yapımı müslüm gürses filmi. filmin oyuncu kadrosu ise; müslüm gürses , filiz ersürer , oktay gürsel , tevhit bilge , münir özkul , nalan haydar , ümit şenol.
--spoiler--
Töre, denenmiş belli bir hayat biçiminin işleyişini sağlamak için, geleneğin geçerli olduğu anlaşılmış kurallarını haklaştıran bir türü. Töre, değişmenin yavaş olduğu topluluğun ve o topluluğu kuşatan dış dünyayla ilişkilerinin muhafaza edilmesi için, içeride kutsanması gereken bir manevi değerler manzumesini taşır. Bu, karı-koca ilişkisini kuşatan kayınvalide, kayınpeder, dayılar, amcalar, vs arasında olur çünkü, modern kapitalist dönemden önceki tüm maddi ve manevi değerlerin üretimini denetleyip gerçekleştiren en asli organizasyon biçimi hanedir.
Efendi-köle ilişkisi şeklinde düzenlenmiş hiyerarşik yapıda töre, herkesin bulunduğu yeri korumasını, altındakilere karşı ibiğini dik tutmasını, üstündekilere terbiyeli davranmasını sıkı sıkıya denetler. Küçük topluluk dış dünyayla ilişkilerini yeni bir biçimde kurabilirse, törelerin etkinliği azalır.
--spoiler--
kürtler sürekli töre ile anılmakta ve eleştirilmektedirler. halbuki kürtler töre yi islam şeratından almışlardır.
genç kızların evlendirilmesi muhammedde 9 yaşında aişeyi almıştır. zina yapanların öldürülmesi yine hz ömer de öğlunu zina yaptığı için kırbaçlamış taki ölene kadar hatta öldükten sonra bile yüze tamamlamıştır sayıyı.
bugun hiç kimse iktidar korkusundan yada kürt düşmanlığı yüzünden bunları kürtlere mal etmeye çalışmaktadır halbuki kürtlerin kültürlerinin yüzde 90ını islami değerler oluşturmaktadır. eğer bunlara gerçekten karşıysanız çıkın yiğitçe mertçe islama karşı durun.
hem ben hayatım boyunca doğuda töre diye bir kavram ne babamdan nede dedemden duydum bir sorun olduğunda hadi şeriata gidelim derler. töre denen şeyin emrini ağa değil imam verir. cezayı şeriata göre imam belirler.
yıllardır süre gelen aşiretlerin gelenek, görenek, yazılı olmayan kanunlarıdır. öyleki o aşirete mensup kişi bu kuralları çok iyi sindirmiştir, hatalarının bedelini de ödemeyi çoktan kabullenmiş demektir. o aşiretin huzuru, güvenliği, bacılarımızın ve evlatlarımızın geleceği için uyulması gereken kurallar bütünüdür.
