tarihin gördüğü muhtemelen en büyük kartel.
1800'lerde rothschild, 1900'lerde rockefeller, ford vs. neyse o. Onların yetiştirdiği çocuklar bunlar.
çin ve birkaç ülke hariç dünyanın neredeyse her yerinde toplumun tamamına anlık ulaşma kapasitesine sahipler. yani uganda’nın köyündeki çocuk bile bunlar tarafından ulaşılabiliyor.
bu 5 şirketin toplam değeri 5.8 trilyon dolar. (twitter 40 milyar dolarlık değeriyle biraz küçük kalıyor ama olsun etkisi büyük) yani eğer bu 5 şirket birleşip bir ülke kursalar değerleri toplami almanya veya japonya gdp/gsyh’sinden daha büyük.
liderleri devirme, rejim değiştirme güçlerine sahipler. öyle ki abd başkanı bile bunların karşısında hiç birsey yapamıyor.
ulaştıkları muazzam büyüklükle yeni oyuncuların girişini de engelliyorlar. yani şuanda sosyal medya şirketi kurmak isterseniz cebinizde 1 milyar dolar olsa da mümkün değil bu ayarda şirketlerle rekabet etmeniz. ya sizi satın alacaklar ya da sizi yok edecekler. (bkz: snapchat)
ayrıca, bu muazzam büyüklüklerine ragmen orantısız şekilde büyümeye devam ediyorlar. iki önemli örnek verebiliriz.
bu 5 şirketten amazon, apple ve google otomobil sektorunu de domine etme hevesinde. muhtemelen onümüzdeki 20 yil içinde otomobil/ulaşım/lojistik sektörleri de bu şirketlerin egemenliginde olacaklar.
ayrıca, yapay zeka gibi gelecek için kritik alanlarda dünya üzerindeki en iyi insan kaynakları bu şirketlerin elinde. data scientistler, analistler, yazılımcılar, mühendisler, yöneticiler... çünkü bu şirketlerle maaş anlamında mücadele etmek imkansiz. haliyle zürih eth'den veya stanford'dan mezun olan cocuklara baslangıç maaşı olarak 200.000 usd verebiliyorlar.
microsoft daha cok consumer device ve yazilim urettigi icin apple kadar buyuk degil ve de apple kadar insanlarin elinde olan smartphone'lari yok. dijital platform ve komunikasyon aglarinda da yavas yavas guc kazaniyorlar. (bkz: linkedin) (bkz: skype) twitter, facebook, google, amazon ve apple birinci seviye etkiye sahip olan sirketler.
bu kartelin bir de cin tarafi var (bkz: huawei) (bkz: alibaba) (bkz: tencent) (bkz: baidu) fakat cinin sert politikalari abd'li kartellerin cine girisini engelledigi gibi cin kartelinin de diger ulkelere girisini limitliyor. cin gectigimiz gunlerde hukumeti elestiren alibaba'nin kurucusu jack ma hakkinda agir incelemeler baslatarak bu kartelleri abd'deki versiyonlari kadar guclendirmeyecegi sinyalini verdi. Diğer ülke liderleri de trumpın başına gelenlerden ders çıkarıp gerekli önlemleri almalı. Dünyanının en güçlü insanı olarak görülen Amerikan başkanının bu şirketlere asker sokup sahiplerini götüne bazuka sokmakla tehdit ettirerek hizaya getirme gücü yok.
