osmanlının üç kıtaya yayıldığının, karadenize ve akdenize hakim olduğunu anlatan, padişahın ve babasının isminin bulunduğu, el muzaffer daima cümlesiyle biten padişah imzası.
tuğra oğuz han' ın alametidir. efsanevi bir kuştan gelen kelimedir. tuğra oğuzların büyük hakanının armasıdır. büyük selçuklular, anadolu selçukluları, anadolu beylikleri, memlukler ve en son olarakta osmanlı devletinde kullanılmıştır.
osmanlı sultanlarının gözalıcı kaligrafik nişan veya arması, bir çeşit imzasıdır. sultanın ve babasının adını ve çoğunda el muzaffer daima dua ibaresini içerir. örneğin kanuni sultan süleyman'ın tuğrasında "süleyman şah bin selim şah han el-muzaffer daima"yazmaktadır. bin oğlu demektir. tuğra bizatihi sultan tarafından yazılmayıp nişancı veya tuğrakeş veya tuğranüvis denilen görevlilerce yazılırdı. sultanın mühürlerine de kazılmıştır. en eski osmanlı tuğrası ikinci osmanlı sultanı orhan gaziye aittir. birinci sultan osman gaziye ait bir tuğraya günümüze dek hiçbir yerde rastlanmamıştır. bu nedenle 36 osmanlı padişahı ama 35 osmanlı padişah tuğrası vardır. tuğralar, osmanlı devletinin kuruluşundan yıkılmasına kadar çok çeşitli yerlerde kullanılmış, hat sanatında bir kol olmuş ve resmi görevini tamamladıktan sonra tarihe mal olmuştur.
önceleri fermanlar gibi pek çok resmi evrak üzerine resmiyet kazandırmak için çekilen tuğra daha sonraları hükümdarlık (hanedan) sembolü olarak paralar, bayraklar, pullar, resmi abideler, resmi binalar, camiler ve saraylarda da kullanılmıştır.
tuğra tek başına osmanlı kültür, sanat ve egemenliğini temsil eder.türklere özgüdür. türklerin bin yıllık orta doğu egemenliğinin mührüdür.özellikle türkiye dışındaki yabancılar arasında, osmanlı denince tuğra akla gelir.tuğranın şekli kendine mahsustur ne herhangi bir şey tuğraya benzer,ne de tuğra herhangi bir şeye.her tuğrada bir yandan alışılmış tuğra şeklini korumak,diğer yandan her sultanın künyesini bu şekille barıştırmak.zor sanat orhan gazi en sultan vahideddine kadar tekrarlanan ve değişen parçalarla tuğraların evrimini izlemek çok ilgi çekicidir.tuğra bir güç ve egemenlik simgesi olduğu için belgelerin başında yer alır, sonunda değil.
tuğra kelimesi osmanlıdan önceye dayansa da ve yine tuğra benzerleri daha eski türk devletlerinin belgelerinde kullanılsa da osmanlı tuğralarının kendilerinden öncekilerle isim benzerliği dışında ortak yanı pek yoktur. ilk osmanlı tuğrasının sahibi orhan gazinin tuğrasında yazılı orhan ve osman kelimelerinin yazılış şekli kendinden sonra gelen tuğraların iskeletini oluşturmuştur.
tuğranin bölümleri
1- sere (kürsü): tuğranın en altında bulunan ve asıl metnin yazılı bulunduğu kısımdır.
2- beyzeler (arapça: yumurta):tuğranın sol tarafında bulunan iç içe iki kavisli kısımdır.
3- tuğlar: tuğranın üstüne doğru uzanan elif harfi şeklindeki uzantılardır. her zaman elif değillerdir. bazen harf de değillerdir. yanlarında yer alan flama şeklindeki kavislere zülfe denir.
4- kollar (hançere): beyzelerin devamı olarak sağa doğru paralel uzanan kollardır.
orhan gazi : orhan bin osman
murad : murad bin orhan
bayezid : bayezid bin murad han
mehmed : mehmed bin bayezid han
murad ii : murad bin mehmed han muzaffer
mehmed ii : mehmed bin murad han muzaffer daima
beyazid ii : beyazid bin mehmed han muzaffer daima
selim : selim şah bin beyazid han el muzaffer daima
süleyman : süleyman şah bin selim şah han el muzaffer daima
selim ii : selim şah bin süleyman şah han el muzaffer daima
murad iii : şah murad bin selim şah han el muzaffer daima
mehmed iii : mehmed bin murad han el muzaffer daima
ahmed : şah ahmed bin mehmed han el muzaffer daima
mustafa : şah mustafa bin mehmed han el muzaffer daima
osman ii : şah osman bin ahmed han el muzaffer daima
murad iv : şah murad bin ahmed han el muzaffer daima
ibrahim : şah ibrahim bin ahmed han el muzaffer daima
mehmed iv : şah mehmed bin ibrahim han el muzaffer daima
süleyman ii : şah süleyman bin ibrahim han el muzaffer daima
ahmed ii : şah ahmed bin ibrahim han el muzaffer daima
ahmed iii : şah ahmed bin mehmed han el muzaffer daima
mahmud : mahmud han bin mustafa el muzaffer daima
osman iii : osman han bin mustafa el muzaffer daima
mustafa iii : mustafa han bin ahmed el muzaffer daima
abdülhamid : abdülhamid han bin ahmed el muzaffer daima
selim iii : selim han bin mustafa el muzaffer daima
mustafa iv : mustafa han bin abdülhamid el muzaffer daima
mahmud ii : mahmud han bin abdülhamid el muzaffer daima adli
abdülmecid : abdülmecid han bin mahmud el muzaffer daima
abdülaziz : abdülaziz han bin mahmud el muzaffer daima
murad v : mehmed murad han bin abdülmecid el muzaffer daima
abdülhamid : abdülhamid han bin abdülmecid el muzaffer daima el gazi
mehmed v : mehmed han bin abdülmecid el muzaffer daima reşad
mehmed vi : mehmed vahidettin han bin albülmecid el muzaffer daima
padişah imzası niteliği taşıyan hat yazısı. bana göre hepsi ayrı bir şaheser. tabi kanuni tuğrası ayrı. erkekler için yüzükleri çok fazla bulunurken, bayanlar için bulunması daha zor. bayanlar için tuğralı yüzük herhangi bir yerde gören, duyan olursa bir mesaj uzaktayım. türkiye'nin öbür ucu olsa gider alırım.
buraya kadar biraz özneldi. bundan sonrası fazla öznel. erkek çocuğum olursa koyacağım isimdir. hatta abartıp kızım olursa bile koyabilirim. ruh halime bağlı yani.
Osmanlı padişahlarının günümüzdeki imza yerine kullandıkları arapça yazılı özel mühürleri. Tuğra, islami kaligrafi sanatının (bkz: hattat)lar tarafından yapılmış en önemli eseridir. 1922'de saltanatın kaldırılıp 1923'te Cumhuriyet'in ilanından sonra başta tuğra olmak üzere Osmanlı'nın bütün askeri nişanları, mühürleri vb. yasaklanmıştır. Tuğra, etimolojik olarak tuğ ile aynı kökten gelir. https://galeri.uludagsozluk.com/r/2319301/+
