"tutunamayanların destanıdır bu şarkı,
dostum süleyman kargı...
eller boşta kalıyor, tutunamıyorlar toprağa
anlatamıyorlar anlatılamayanı.
anlatmak gerek: düşman sarmış her yanı
oysa, mesela selim ışık anlatmadan anlaşılmaya aşık.
böyle adama
(darılma ama)
yaklaşmaz hiçbir güzellik,
doğduğu günden beri kalbinde bir delik,
almak için bütün sızıları içine
her zaman utanmıştır başkaları yerine.
elim varmıyor yazmaya, inmeyelim derine...
(...)"
bütün hayatımı tutunamayanlar dan alıntı yaparak geçiştirebilirim. belki bunu yapsam hiçbir özveriye gerek kalmaz. belki de zaten gerek yoktur.
"kötülükten ancak kötülük çıkar. bayağılık insan ruhunu
öldürür. elbette, çok gelişmiş milletler, kötülükten de bir şeyler çıkarıp, onu az gelişmiş milletlere ihraç etmek yolunu bilmektedirler. kötülüğü rasyonalize edip, ya da sanat eserlerinde dondurup, hayata ait bir canlılık bulmaktadırlar kötülükte. burada, tek korunma yolu, kötülüğün üstünden akıp gitmesini sağlamaktır. benim gibi, az gelişmiş bir ilkokul öğrencisinin de başarabileceği tek şey buydu. kötülüğe kayıtsız kaldım; ona içimde yer vermedim. kara ekmeği yemek zorundaydım; ama kötü şiiri okumadan da yaşayabilirdim."
"bir espri uğruna harcatmayın, alışsın
selim ışık insana. söylesin şarkısını
kesintisiz, acemi. oblomov hırkasını
çıkarsın bedeninden. ey ölü ruh! kıyam et!
beğendin mi süleyman? beğenmedim, devam et." (sayfa 118)
"gerçekten de rahatsız oluyordu. diyor esat. aynı zamanda bütün yazarlar gibi olmak, bir anda hepsine birden benzemek onu yoruyordu.
hepsinin yer aldığı bir roman yazacağım ve burunlarından getireceğim diyordu."(s.358)
sevdiği yazarlara kızgın olan selim'in durumu tutunamayanlar'ın bir özeti aslında. mükemmel bir üstkurmaca örneği.
oğuz atay bu kitapla sevdiği yazarların hepsine birden benzemeye çalışmış, önce james joyce un, sonra nabokov, henry james hatta dostoyevski gibi önemli yazarların burnundan getirmiş. tabii benim de burnumdan getirdi. teşekkürlerimi sunarım kendi çapımda.
yıllarca adını duyduğum kitap.
bunca övüldüğüne göre bir bakayım dedim.
lan zerre bi şey anladıysam insan değilim lakin bakıyorum burada her cümlesi atasözü gibi değer görmüş.
ne diyeyim ben anlamadım diye kötü olacak değil ya binlerce insan şaheser diyor.
bana şu kitabı bi anlatsana neymiş deseler, bunalımdaki bir insanın her şeye kızması derim.
kitaptır.
şimdi tekrar düşündümde dedim bunca insanın göklere çıkarttığı bu kitaptan neden bi şey anlamadım.
demek ki tutunanlardanım evet en mantıklı sebep bu. tutunamayanlardan değilim onun için oradaki cümleler bana hic bi şey veremedi.
şimdi diyeceksiniz ki la pilot amma burnu büyüksün kendini başarılı sayıyor ve bunu açıkca dillendiriyorsun. ayıptır.
demeyin bence çünkü çok başarılı biri değilim ama başarısızlıklarımı böyle büyütmedim. binlerce başarısızlığım oldu ama anında boşver mekanizmasının kolu nu çektim. başardıklarımla idare ettim.
insanın hayatındaki başarı oranı %30 u geçmez. yani her 3 işinizden birinde başarıya ulaşırsınız. diğerleri başarısızdır ama bu bile mutlu olmaya yeter de artar bile.
üzerine koca koca sektörler kurulan otomobiller bile yaktıklarının ancak %30 unu işe çevirirler gerisi uçar gider.
o yüzden yazara ve kitaba önem verilebilir ama o kitapta anlatılan adama önem vermeyin ve öyle olmayın.
Kuşkusuz başıma bir şey gelmeyecekse -ki gelecek- çok çok fazla abartılan bir kitap. Benim edebi yetkinliğim ve düşük zekam yetmemiş olabilir pek tabii ama yine de yapılan her alıntı, içerdiği her önemli görülen kısım "hı hı, hı hı, evet. Tamam... Bu kadar mı?"dan başka çok az tepki verilebilen şeyler. Olsun, geç tutunma problemim olabilir. Bence edebiyat alanındaki yerine yapılan vurgu, kendisinin aynı zamanda edebi olarak da güzel ve başarılı olduğu varsayımına itiyor gibi.
300. Sayfadayım. Şu ana kadar ki gözlemlerim: kitap tıpkı Orhan pamuk'un kara kitap'ı gibi birçok genel kültür bilgisi içeriyor. Akmıyor. Zorlanarak okuyorum. Umarım ilerleyen bölümlerinden daha çok keyif alırım.
" kitaplardan, yaşantılarım için yararlanamadığımı ve kendimi biçime sokamadığımı da yüzüme vurabilirsiniz. Kitap okumakla, manavın beni aldatmasına engel olamıyorum bir türlü. Manava inanmadığım halde beni aldatıyor namussuz. Ya inandığım dostlarımın beni aldatmasını engellemek: büsbütün imkânsız bu. Dostlarım alay ediyor benimle. Bu çocuğun sonu ne olacak, diyorlar. Hiç olmazsa kitaplardan kitaplar çıkarmalıymışım. Bunu da yapamıyorum. Yazamıyorum... "
Nihayet 650. Sayfasına geldiğim roman. ıkına ıkına okudum, yarım bırakmamak için çok uğraştım. 70 sayfacık bir şey kaldı. Bence Selim'in günlüğü ve öleceğini düşünmesi ile yazdığı bölümler romanı güzelleştirmiş.
Türk Edebiyatının en önemli yazarlarından Oğuz Atay’ın ilk eseri Tutunamayanlar, yazarın dili ve anlatım tarzı itibarıyla Türk Edebiyatında yeni bir dönemi başlatmıştır. 2002 yılında UNESCO tarafından ingilizce diline çevrilmesi gereken seçkin edebiyat eseri olarak seçilen eser, söyleyiş biçimi bakımından postmodern edebiyat kategorisinde değerlendirilmektedir. Türk klasikleri arasında yerini alan Tutunamayanlar’da, modern insanın açmazlarının en etkili şekilde ifade edilmesinin arkasında Oğuz Atay’ın duyarlılığının yanı sıra eserin biçim ve biçem bakımından kendine has uyumu olduğu inkar edilemez.
