Türkiye'de konutlar için 10 cent olan elektriğin kilovat saat fiyatı, AB ülkelerinde 31 cent'e kadar çıkıyor. Beş yıllık 'yapay ucuzluk' dönemi sürdürülemez noktaya geldi, zam kapıda.
Beş yıldır elektriğe hiç zam yapmayarak bir rekora imza atan hükümet, enerji KiT'lerinin büyüyen zararı karşısında zorunlu olarak zammı masaya yatırırken, Türkiye'nin şu anda elektrik fiyatlarında en ucuz ülkeler arasında yer aldığı belirlendi.
Ancak, elektrikte yaşanan yapay ucuzluk dönemi artık sürdürülemez bir noktaya geldi. Enerji KiT'lerinin büyüyen zararı karşısında zorunlu olarak zammı masaya yatıran AKP hükümetinin önümüzdeki günlerde kararını vermesi bekleniyor. Özel üreticilerden aldığı elektriği, tüketiciye daha düşük fiyatla satan TEDAŞ'ın yıllık zararı 650 milyon dolara ulaşıyor.
AB ortalamasının altında
Eurostat ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'de konutlara satılan elektriğin kilovat saati vergiler dahil 10.2 cent, sanayide ise vergisiz fiyat 6.9 cent düzeyinde.
Her iki tarifeye göre de Türkiye'de elektrik fiyatı, AB ülkeleri içinde Bulgaristan, Letonya, Yunanistan, Litvanya ve Estonya dışındakilerin çok altında bulunuyor. Elektriğin en pahalı olduğu ülke ise Danimarka.
AB ortalamasında ise elektriğin kilovat saati konutlarda 18.8 cent, sanayide 11.7 cent düzeyinde bulunuyor.
Elektrik fiyatları (cent/kWh)
Ülke Konut Sanayi
Bulgaristan 8.2 5.8
Letonya 8.9 5.7
Yunanistan 9.1 8.7
Litvanya 9.3 6.5
Estonya 9.7 6.9
Türkiye 10.2 6.9
Hırvatistan 12.2 7.9
Romanya 12.3 10.2
Macaristan 12.6 8.6
Çek Cum. 13.0 9.6
Slovenya 13.6 8.2
Finlandiya 14.3 7.6
Polonya 14.8 7.4
ispanya 15.0 10.4
ingiltere 15.0 11.7
Fransa 15.4 7.5
Portekiz 18.3 10.4
Slovakya 18.4 9.7
Avusturya 18.7 11.0
Belçika 19.0 13.6
irlanda 19.3 13.1
isveç 20.2 9.2
Lüksemburg 20.7 11.7
Norveç 21.3 9.7
Almanya 24.2 13.2
italya 27.3 18.1
Hollanda 27.6 12.8
Danimarka 31.9 12.1
AB ortalaması 18.8 11.7
Kaynak: Eurostat, ETKB
(*) Konutlara satış fiyatı tüm vergiler dahil, sanayi fiyatı ise KDV hariç.
Yıllık zarar 650 milyon dolar
Hükümet işbaşında olduğu yaklaşık beş yıllık dönemde yüksek maliyet artışına ve enerji KiT'lerinin büyüyen zararına rağmen, elektriğe hiç zam yapmazken, elektrik üretiminin yarıya yakınının gerçekleştirildiği doğalgaz ise bu dönemde yüzde 60 dolayında zamlandı. Hükümet, elektrik zammı üzerinde çalışırken, BOTAŞ'ın da doğalgaza zam yapması bekleniyor.
Son beş yılda maliyet artışları fiyata yansıtılmayarak elektrik yapay biçimde ucuz tutulurken, enerji KiT'lerinin zararı büyüyor. Özellikle özel santralların ürettiği pahalı elektriğe sübvansiyon uygulayan TEDAŞ'ın yıllık zararının hızla büyüdüğü gözleniyor. Daha önce zarar ettikleri gerekçesiyle üretimi durdurma yoluna giden özel sektör üreticileriyle uzlaşma kapsamında çıkarılan Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) kapsamındaki fiyat mekanizması devletin aleyhine işliyor.
TEDAŞ, özel üreticilerden kilovat saatini 12 cent'ten aldığı elektriği tüketiciye 10 cent dolayında satıyor. Fiyat içindeki amortisman bedeli de dikkate alındığında bu alışverişten devlet, her kilovat saat başına 4 cent dolayında zarara uğruyor. Bu da TEDAŞ açısından yıllık bazda 650 milyon dolar dolayında bir zarara işaret ediyor.
