Kişiyi aşırı korkutan, dehşet içinde bırakan, çaresizlik yaratan, çoğu kez olağandışı ve beklenmedik olayların yolaçtığı etkilere ruhsal travma diyoruz. insan hayatında sıkıntı ve üzüntü yaratan pek çok olay olur, ancak bunların tümü ruhsal travma yaratmaz.
Olay:
-korku, dehşet veya çaresizlik hissi yaratmışsa,
Olayda:
-kişinin kendisinin veya yakınının ölüm veya yaralanma tehlikesi varsa
ruhsal travma olarak adlandırılır.
Bu tanımlamaya göre ileri yaşta bir yakınımızın yıllarca süren bir hastalık sonrasında ölümünün ruhsal travmaya yol açma ihtimali daha düşük iken, insanın bir yakınını beklenmedik biçimde –örneğin trafik kazasında- kaybetmesi daha fazla travmatik etki yapar.
Hangi Olaylar Ruhsal Travmaya Yol açar?
Ruhsal sorunlara yol açtığı bilinen travma türleri şöyle sıralanabilir:
* Doğal afetler (deprem, sel, yangın)
* insan eliyle yapılan travmalar (savaş, işkence, tecavüz)
* Kazalar (iş, trafik)
* Beklenmedik ölümler
* Ciddi-ölümcül hastalıklara yakalanma
Toplumda ruhsal travmalara yol açan olaylar (savaş, kazalar, tecavüz, saldırılar, afetler) çok yaygındır
Toplum içinde ruhsal travmaya yol açan olaylar çok yaygındır. Araştırmalar her iki kişiden birinin bu tür olaylarla hayatında en az bir kere karşılaştığını gösteriyor. Ruhsal travmayla karşılaşma şansı herkes için eşit değildir. Suç oranının yüksek olduğu yerlerde yaşayanlar, başka ruhsal hastalığı veya alkol-madde bağımlılığı olanlar, askerler, polisler, itfaiye personeli olanlar korkutucu olaylarla daha sık karşılaşırlar.
Ruhsal travmalardan sonra en sık görülen iki hastalık: depresyon ve travma sonrası stres hastalığı
Kişiyi çok korkutan, dehşet içinde bırakan, çaresizlik duyguları yaratan olayların uzun süren ruhsal sorunlara yol açtığı biliniyor. Ruhsal travmalardan sonra sık görülen rahatsızlıklardan biri depresyondur. Depresyonun en sık görülen belirtileri isteksizlik, halsizlik, moral bozukluğu, uyku ve iştah bozukluğu ve hayattan zevk alamamadır. Depresyon ruhsal travmadan sonra ilk kez ortaya çıkabileceği gibi, daha önce depresyon geçirmiş kişilerde depresyonun tekrarlaması şeklinde de görülebilir.
Travma sonrası stres hastalığında ise:
.uykusuzluk,
.kabuslar,
.olayla ilgili anıların rahatsız edici biçimde sık sık hatırlanması,
.sürekli olarak olayın tekrarlanacağı korkusu ve bu nedenle diken üstünde hissetme,
.kolay irkilme,
.çabuk sinirlenme
.gelecekle ilgili plan yapamama,
.yabancılaşma (başkaları beni veya yaşadıklarımı anlamıyor hissi),
.olayı hatırlatan durumlarda huzursuz olma ve bu durumlardan kaçınma görülür
Bu belirtiler çoğu kişide travmayı izleyen günlerde görülür ve genellikle birkaç hafta içinde kendiliğinden düzelir, ancak bazı kişilerde aylarca, hatta yıllarca sürebilir. Şu anda 80 yaşın üstünde olan 2. dünya savaşı gazilerinde hala bu hastalığın izlerini taşıyanlar vardır. Belirtiler bazen travmatik olay olup bittikten aylarca sonra başlayabilir.
Birinci dünya savaşından sonra tanınmaya başlayan bu hastalık, özellikle Vietnam’dan dönen Amerikalı askerlerde görülen travmatik stres belirtilerinin ayrıntılı biçimde araştırılması ve birçok kitaba, filme konu olması nedeniyle tüm dünyada daha iyi bilinir hale gelmiştir.
Travma Sonrası Stres Hastalığı görülen pek çok kişide aynı anda başka ruhsal rahatsızlıklar da görülür. TSSH ile birlikte en sık görülen hastalık depresyondur. Depresyon dışında çeşitli anksiyete (bunaltı) bozuklukları, aşırı alkol veya madde kullanımı da görülebilir. Daha önceden ruhsal hastalık geçirmiş kişilerde travma sonrasında o hastalıkların yeniden ortaya çıkma riski fazladır. TSSH dışında ikinci bir ruhsal hastalık varsa, hem kişinin yaşadığı sıkıntı ve işgücü kaybı artar, hem de daha yoğun ve daha uzun süreli tedavi gerektirir.
--spoiler--
Sen kadınların ruh hallerinin anlık değiştiğini her zaman haklı olmaları fikirlerine müsemma göstermek gerekmesini Prenses gibi davranılmak istediklerini unut git eşinle annenle bacınla vs.. Kavga et olaylar hafif düzeldikten sonra bunları hatırla. Ee ne kaldı elinde travma sonrası stres bozukluğu.(erken farkedilmesse delirtir Çıldırtır hayatınızı bile söndürebilir allahmuhafaza)
travma yaratici bi olaydan sonra ortaya cikan kaygi bozuklugu. tani konmasi icin travma sonrasi gorulen semptomlarin en az bir ay surmesi gerekiyo. bir aydan oncesi icin akut stres bozuklugu diyoz. bir ayi gecerse travma sonrasi stres bozuklugu oluyo iste.
kadinlarda yasam boyu yayginlik orani %9.7 iken erkeklerde bu oran %3.6'dir. aslinda erkeklerin travma yaratici olaylar yasama olasiligi daha yuksek oldugundan bu oran biraz sasirtiyo. kismet.
genç nesil daha ailesi tarafından korunup kollanarak büyümüş, daha az zorluk çekmiş bir nesil olduğu için genç nesilin travma yaşama eşiği daha düşüktür.
vietnam savaşı sonrası ülkesine dönen askerlerde çok sık rastlanmış bozukluk. ani öfke patlamaları, uykusuzluk, kapalı televizyona uzun uzun bakmak gibi belirtileri bulunmaktadır.
insanları korkutan, endişe, panik ve çaresizlik içinde bırakan olayların, yani travmaların uzun süreli veya kalıcı olarak kişide bıraktığı psikolojik sorunlar. depresyon belirtisi.
genellikle tüm toplumu etkileyen ve deprem, sel, yangın gibi afetlerle trafik kazası, şiddet, ölüm gibi olaylar travma olarak kabul edilse de bir insanı kişisel olarak olumsuz etkileyen ve psikolojik şiddet içeren kişisel olaylar, hayal kırıklığı da travmatik olay sayılabilmektedir. travmatik olay yaşayanların çoğunun ruh hali birkaç hafta içinde eski haline gelir, fakat bazılarında aylar, hatta yıllar bile sürebilir. geçmişte bu rahatsızlığı yaşamış biri olarak bu psikolojik sorunumdan kurtulmamın, eskisi gibi olmamın oldukça zaman aldığını ve bu süreçte çok uğraştığımı belirtebilirim. ayrıca sorunlarım büyük ölçüde geçse bile arada bir depreştiği ve etkisini hissettiğim oluyor.
travma sonrası stres bozukluğunun bazı belirtileri:
- yaşadığı travmatik olayı hatırlatan her şeyden kaçınmak, olayla ilgili kişilerden, mekanlardan ve nesnelerden uzak durmak, onları görmekten veya duymaktan rahatsız olmak
- eskiden büyük bir ilgi ve zevkle yapılan aktivitelerden soğumak, eskisi kadar ilgi ve sevgi duymamak
- sevilen şeylerden bile zevk alamamak, önceden büyük ilgi duyulan şeylere artık ilgi duymamak (anhedoni)
- sürekli olayı hatırlamak ve yeniden yaşanacakmış gibi hissetmek, sürekli üzülmek
- olayla ilgili anıları rahatsız edici ölçüde sürekli hatırlamak
- olay hakkındaki duygu ve düşüncelerini hatırlamak istememek
- yaşanan travmayı hatırlatan durumlarda tedirgin olmak
- karamsarlık ve sürekli kötü bir şey olacağı hissi
- geleceğe dair umutsuzluk ve plan yapamamak
- olumlu duyguları hissetmekte zorlanmak
- odaklanmada ve uyumakta zorluk çekmek
- bazı durumlarda aşırı heyecanlanmak, korkmak, titremek ve kendinden geçmek
- içine kapanmak ve bazen hiçbir şey yapmak istememek
- zevklerin ve ilgi alanlarının değişmesi
- normalde sorun sayılamayacak veya daha önemsiz olaylardan bile daha çok etkilenmek
- kolayca ürkmek ve sıkça tedirgin olmak
- unutkanlık, bazı şeyleri hatırlamakta güçlük çekmek
- alkol tüketiminin artması
gibi belirtilere sahiptir.
unutmayın ki, psikolojik sorunlardan kurtulmanın en iyi yolu zamanla kendiliğinden geçmesini beklemek değil, psikolog veya psikiyatriste giderek bir uzmandan destek almaktır.
