italya'nın yıllar öncesinden beri güttüğü emelllerinden birini gerçekleştirmek için punduna getirmeyi başardığı noktada osmanlı devleti'nin elinde olan trablusgarp'a 1911'de saldırmasıyla başlayan savaştır.osmanlı devleti'nin çaresizlikler içinde eyalete giden subaylar ve yerel kuvvetler eliyle savunmaya çalıştığı eyalette italyanlar kıyı bölgelere çıkmış ama içerilere geçememiştir. deniz kuvvetleri üstünlüğüyle çanakkale boğazı çevresini ablukaya alan ve 12 adaları işgal eden italya, balkan savaşı başladıktan sonra osmanlı devleti'nin savaşı daha fazla sürdürememesi sonucunda, 1912 yılında, uşi anlaşması ile trablusgarp ve 12 adaları osmanlı devleti'nden almıştır.
italya'nın bu işgali ne kadar önceden planladığı ve yol yapmaya çalıştığı konusunda incelenebilecek kaynak için,
1911'de yuapılan bir savaştır. savaşın nedenleri:
birliğini geç kuran italya'nın sömürgecilikte geç kalması (1870).
italya'nın 1896'daki habeşistan başarısızlığını telafi etmek istemesi.
bölgenin italya'ya yakın olması ve yer altı kaynakları bakımından zengin olması.
osmanlı devleti'nin buraları koruyacak güçte olmaması.
italya'nın avrupa devletlerinin onayını alması.
osmanlı yönetiminin gazeteci kılığında gönderdiği ,rauf orbay, fethi bey, enver paşa ve mustafa kemal'in önce halkı ikna ederek sonra da cenk meydanında kazandığı ama osmanlının masada uşi antlaşması ile kaybettiği savaştır. bugünkü 12 adaların yunanistana ait olmasının sebebidir. bm'nin bile çözemediği ege sorununun ve gelecekteki olası savaş nedeninin temelinde yatan gerçek budur.
sömürgecilik yarışında ben de varım demek isteyen italyanın tarablusgarpı ve bingaziyi işgal ettiği mustafa kemalin ve enver paşaların yerli halktan direnişi organize ettikleri ouchy antlaşması ile son bulan kırım savaşı ile birlikte masa başında kaybedilmiş olan savaştır.
osmanlı'nın ordu gönderememesi üzerine, enver paşa, mustafa kemal paşa (o zamanlar paşa değillerdi) gibi subayların bingaziye giderek, 60 bin kişiyi silahlandırmaları ve savaşa hazırlamaları ile yapılan savaştır. derne, tobruk ve bingazide çok başarılar elde etmişlerdir ve neredeyse savaşı kazanmak üzerelerdir; ancak bunu fırsat bilen balkan devletleri osmanlı'ya saldırmış ve osmanlı trablusgarp'ı gözden çıkararak subaylarını geri çağırmıştır. isviçre'nin uşi kentinde antlaşma imzalanmış ve savaş bitmiştir. neredeyse aldığımız bir savaşı, masa başında kaybettiğimiz yegane savaşlardan birtanesidir.
osmanlı nın yenilerek trablusgarp ı da kaybettiği savaştır.çarpışmalar açısından o kadar da önemli değildir çünkü zaten osmanlı nın bölgedeki 8-10 bin kadar askeri italyanlarca kolaylıkla yenilgiye uğratılmış,direnişi ateşlemek için giden subaylara da yerel halktan yalnızca belli kesimler yardım etmiş,italyanlar kıyı kesimi alırken osmanlı da iç kesimde kalmış,savaş tıkanmıştır.balkan savaşının çıkması sebebiyle osmanlı barışa yanaşmış,bu savaş nedeniyle osmanlı yemen isyanıyla fazlasıyla uğraşmıştır.ayrıca ittihat yönetimi savaşı olabilecek en berbat şekilde yönetmiştir.mustafa kemal paşa nın da en karizmatik olduğu* savaş olup derne cephesine komuta etmiştir büyük bir başarıyla.
savaşta önemli noktalar italya nın çanakkale boğazına saldırması üzerine osmanlı nın boğazları kapaması ve büyük devletlerin her iki devleti birden azarlaması üzerine yeniden açması,uçakların ilk kez kullanılması,bombardıman ve yer belirlemede etkin rol oynayışı,osmanlıların uçaklara ilk kez yerden ateş açmasıdır.ayrıca burada gördüğü uçakların enver paşa nın uçaklara olan ilgisini artırdığı kanısındayım.
