Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) yeni araştırması "The Uber Files", San Francisco merkezli küçük bir teknoloji girişimi olan ve kısa sürede küresel bir dev haline gelen araç çağırma şirketi Uber’in, bu başarısının altında yatan sırları ifşa etti. Ayrıca Amerikan teknoloji devi Uber’in, dünyanın dört bir yanında nüfuz sahibi kişilere ödeme yaparak usulsüz bir şekilde nasıl yoluna devam ettiğini ortaya çıkarttı.
MacGann’in sızdırdığı belgelere göre Uber, 2013 ve 2017 yılları arasında kilit siyasetçiler ve lobi çalışmaları üzerinden, bulunduğu yerdeki yasal düzenlemelerin dışında kalan faaliyetlerini genişletti. Kayıtlar Uber yöneticileri ve kamu görevlileri arasında 2014’ten 2016’ya kadar kamuya açıklanmamış 100’den fazla toplantı yapıldığını ortaya çıkardı.
Uber yöneticilerinin görüştükleri isimler arasında dönemin Fransa Ekonomi Bakanı ve ülkenin şu anki Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un yanı sıra, dönemin ABD Başkan Yardımcısı John Biden, dönemin israil Başbakanı Benjamin Netanyahu, dönemin irlanda Başbakanı Enda Kenny ve dönemin Estonya Cumhurbaşkanı Toomas Hendrik Ilves de vardı.
DW Türkçe, Uber'in Erdoğan'a ulaşmak için hangi bakanlarla görüştüğünü ortaya çıkardı. #UberFiles'a göre Cuneyd Zapsu'nun şirketi de Uber'den 150 bin dolar istedi.
Şirket, sızdırılan iç kayıtlarına göre teknolojiden yararlanarak agresif lobi faaliyetleri yürüterek ve yasaları hiçe sayarak birkaç teknoloji uzmanı çalıştıran bir San Francisco girişiminden küresel bir dev haline geldi.
DW Türkçe'nin incelediği kayıtlara göre, Uber'in Türkiye'de ruhsatsız araçlarla büyümesi taksicileri ayağa kaldırırken arka planda lobi faaliyetleri sürüyordu. Uber, Türkiye'deki varlığını garantilemek için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yakın isimleri radarına aldı. Dönemin bakanları Ali Babacan ve Mehmet Şimşek'in Erdoğan'ı ikna etmesi için harekete geçen şirket, ilk olarak AKP kurucularından olan ve bir danışmanlık firması bulunan Cuneyd Zapsu'ya ulaştı.
Eylül 2014 tarihli toplantı notlarına göre şirket yöneticileri, Türkiye'de güçlü olan taksi lobisinin vereceği cevap taksicilerin imajını olumsuz etkileyecek olsa da Uber'in "topla tüfekle saldırmak" yerine, daha ölçülü bir cevap vermeleri gerektiğini belirttiler. Bir yönetici "Gerçek şu ki Türkiye, sürücü ortaklarımız için şiddet riskine kayıtsız kalan büyük, kötü Amerikan şirketi olarak kabul edilirsek, kamuoyunu kazanamayacağımız aşırı milliyetçi bir pazar" dedi.
Aynı toplantıda korsan taksilerle çalışma da gündeme geldi. Korsan taksicileri olağan iş ortakları olarak tanımlayan şirket yetkilileri, Türkiye'deki yasalara göre ticari ehliyeti olmayan ve taksi taşımacılığı yapan sürücülerin sadece para cezası ile cezalandırıldığına dikkat çekti. Belgelere göre korsan taksicilerin sisteme kayıt olduğunda daha şeffaf hale geleceğini ve bunun onlar için sorun oluşturabileceğini söyleyen bir yöneticinin şöyle dedi:
"Bu yüzden başlangıçta sürücüleri bulmakta zorlanabiliriz, cesurlara ihtiyacımız var ve cezaları ödeyeceğimizi garanti ediyoruz."
Uber, bu süreçte medya çalışmaları da yürütüyordu. iç yazışmalara göre bire bir görüşmeler sonrası Hürriyet ve Sabah'ın aralarında olduğu gazetelere şirket hakkında pozitif haberler yaptırıldı.
Ocak 2016'daki yazışmalarda "hükümete yakın gazeteci" olarak tanımladıkları Fatih Altaylı'nın da iki köşe yazısı kaleme aldığı belirtildi.
