--spoiler--
beni aşağıladı, yarım milyondan etti,
zararlarıma güldü, kazancımla alay etti,
halkımı hor gördü, işlerimi köstekledi,
dostlarımı soğuttu, düşmanlarımı kızıştırdı.
neden yaptı bunları peki?
ben yahudiyim de ondan.
yahudinin gözü yok mu?
yahudinin elleri yok mu?
organları, boyu, posu, duyuları, duyguları, heyecanı yok mu?
aynı yiyecekle beslenmiyor mu,
aynı silahla yaralanmıyor mu,
aynı hastalıklara yakalanmıyor mu,
aynı ilaçlarla iyileşmiyor mu,
aynı kışın ve yazın üşüyüp, ısınmıyor mu?
farkı ne hıristiyan insandan?
etimiz kesilince akmaz mı kanımız?
gıdıklanınca gülmez miyiz?
zehirlenirsek cıkmaz mı kanımız?
peki ya bize haksızlık ederseniz öcümüzü almaz mıyız?
her şeyde size benzediğimize göre,
bunda da benzeyeceğiz tabii.
yahudi hıristiyana haksızlık edince,
karşılığında göreceği iyilik ne? intikam!
hıristiyan yahudiye haksızlık ederse,
hıristiyan örneğine göre karşılığı ne olmalı?
intikam tabii!
hainlik etmesini sizden öğrendim,
yine size uygulayacağım.
bu işi sizden çok daha iyi yapacağıma da güvenebilirsiniz.
--spoiler--
sinrilerimi mahveden film. filmin başında yahudinin suratına tükürüp, yapmadıkları aşağılamayı bırakmazlar. daha sonra bu elemanlardan birisi gelip borç para isteyince yahudimiz de şart olarak "ok veririm ama geç getirirsen ağırlığınca et keserim senden ona göre" der. anlaşma zorla yapılmamaktadır. adam o yaşına kadar ezilmiş olmasa bile zaten merhamet göstermek zorunda değildir. filmin en sonunda herif parayı ödeyemez ve dava başlar. adamın sevgilisi avukat ayağına yatıp geldiği duruşmada der ki "ama siz sadece etinden alıcam demişsiniz, kanını da alıcam dememişsiniz ki. kan akıtmadan almanız lazım yoksa kelle gider". yahudimiz duruşmadan götünü zor kurtararak uzaklaşır. adam borç almış, sözünde durmamış, bir kadının kıvrak dil oyununun arkasına saklanmış fakat finalde mutlu hayata kavuşan karakter olmuştur. yahudimiz ise boynu bükük şekilde bu yavşak, yalancı, karaktersiz avrupalılardan öğrendiklerini çocuklarına anlatıp yüzyıllar sonra dünyanın .mına koymak üzere uzaklaşmıştır. filmin en önemli noktası yavşaklık bayrağını yahudinin gelecek kuşaklara aktarımı için avrupalılardan almasıdır. shakespeare kusura bakmasın ama olmamış. direk oyunu okumadım fakat eğer filmdekinden farklı değilse, yanlış bir mantık üzerine yazılmış saçma bir hikaye olmuş.
bugün izlediğim ve hiç beğenmediğim film. filmdeki herkes anlamsız cümleler kuruyor. konu bütünlüğü yok. filmin konusunu bile tarih bilgisi olmayanın anlaması mümkün değil. kesinlikle zaman kaybı. al paçino nun hatrına bile izlenmez.
oyundaki bütün karakterler aslen belli prototipler gibidir. filmin en güzel yanı uzun zaman çoğu kişide olumsuz bir etki bırakan shylock karakterinin neden ve nasıl oluştuğunu son derece net verebilmesidir. çünkü söz konusu dönemi ve bu dönem içinde yahudilerin konumunu bilmiyorsanız shylock'a kızarsınız, onu merhametsiz bulursunuz. oysa ki shylock'un bütün replikleri yüzyıllardır süregelen bir çatışmanın özeti gibidir.
çocuk kitabı olarak yayınlanmasına anlam veremediğim eser.*
yönetmenlerin yıllarca sinemaya uyarlamakta çekindiği
böylesine hassas konuları işleyen bir eserin can alıcı noktasını
çıkarıp basitleştirerek çocuklara ne verilebilir?
tamam don kişot'un da çocuk kitabı versiyonu var ama onda
çocukların heyecan duyacağı bir olay akışı var. venedik tacirinde o da yok.
