--spoiler--
1. Yazıldığı Dönemin Siyasal-Toplumsal Koşulları:
I. Dünya Savaşı - Sonrası
Enerji kaynaklarının ve sömürgelerin elde edilmesi, Pazar oluşturmak ve bunun gibi bir çok ekonomik ve siyasal güç elde etmek amacında olan ülkelerin çıkardığı I. Dünya Savaşı sonrası ortaya çıkan ekonomik çöküntü, insanların kendi toplum düzenlerine ve düşünce sistemlerine karşı olan kuşkuyu daha da artırdı. Savaşa karşı olan gösterilerin yanısıra, çeşitli toplumların kendilerini yeni baştan düzenleme zorunluluğu ile hayata olan bakış sorunları ele alış ve çıkarılan sonuçlar savaş öncesinden oldukça farklıydı. ingiltere, Almanya ve Fransa gibi Avrupanın büyük ülkelerinde sosyalist düşünceler çeşitli biçimlerde eski düzenin temsilcileriyle çatışmaktaydı.
2. Dönemin Sanatı Egemen olan Akım/Akımlar:
XIX. yüzyıl sonunda ve XX. Yüzyıl başlarında bazı doğalcı yazarların simgeciliğe, dinciliğe, tepkiciliğe kaçtığını görüyoruz. Doğalcı yazarların bazıları da toplumculuğa yöneldi. Özellikle I. Dünya Savaşının etkisiyle tiyatro iki temel eğilimi sürdürdü. Gerçekçilik ve Karşıt Gerçekçilik. ilki doğalcılık yani gerçekçilik ve toplumcu gerçekçiliğe doğru bilimsel bir gelişim gösterdi. Simgeciliği, dışavurumculuğu, gerçeküstücülüğü, gelecekçiliği, konstrüktivizmi vb. kapsayan; ikinci eğilim ise bireyci yönelimlerin yatağı oldu.
3. Oyunun Türü : Oyunun Türü Komedidir.
Oyunun Biçimi : Kapalı Biçim.
4. Yazarın Özgeçmişi :
26 Temmuz 1856da Dublinde (irlanda) dünyaya geldi. On beş yaşına kadar okudu. Geçimini sağlamak için bu yaşta çalışmaya başladı. On dokuz yaşında iken 1876 Nisanında ingiltereye gitti. Basılan ilk sürekli yazıları müzik eleştirileridir. Sonra tiyatro eleştirileri de yazar. ingiliz işçi Partisinin çekirdeği olan Fabian Derneğinin kurucularındandır. Darwin, Lamarck ve Butlerin yaratıcı gelişme üstündeki düşüncelerinin etkisinde kalmıştır.
5. Yazarın Dünya Görüşü ve Tiyatro Anlayışı:
Her oyununda çağın yanlışlıklarına, kötülüklerine değinmiş ve kendi çözümünü belirtmiştir. Oyunlarının hemen hemen hepsinde çeşitli sorunlara karşı kendi felsefesini ve toplum görüşünü açıklar. Shaw bir tiyatro yapıtı için yalnız estetik büyüklüğün yeterli olmadığını, o yapıtın toplumsal bir yarar sağlaması gerektiğini düşünüyordu. Shaw gerçek bir sosyalist olmasına rağmen, hiçbir izmin sanatın temeli olabileceğine inanmıyordu. Toplumcu gerçekçilerin tersine, o, kapitalistlerin tamamen kötü, sosyalistlerin ise tamamen iyi olduğunu kabul etmiyordu. insanın iyiye gitmesi yalnız doktrinlerle sağlanamazdı. Değişmesi gereken yozlaşmış bir düzenin hastalıklarını gösteren Shaw, daha iyi bir düzenin üzerinde durmuyordu; yıkmayı başarıyordu ama yeni yapıların nasıl yapılacağını göstermiyor, modern bir toplumun planını yapmıyordu. Ahlakçı Shaw düşüncelerini iletirken, bunu seyirciyi etkileyecek etkin bir silahla; keskin bir zeka, güçlü bir mizah yardımıyla yapıyordu. Bir açıklamasında şöyle der: Ben bir ahlak devrimcisiyim ve sınıf çatışmasıyla ilgilenmiyorum. Benim ilgilendiğim, insanın doğası ile kurulu ahlak düzeninin yapmacıklığı arasındaki çatışmadır. Bu onun komedya anlayışının anahtarıydı.
Komedyalarında temel düşünceyi ileri götüren oyun kişileri, insan doğasını yansıtırlar, dobra dobra konuşurlar ve yanlış olan yapay düzene karşıdırlar. Bunların karşısında düzenin kurmanı olan mekanik kişiler vardır. Genellikle kadın yaşam gücünün, erkek mekanik gücün temsilcileridir.
insan doğasını (yaşam gücü) incelemenin temeli yapar. Olumlu kişi merkezde, alay edilecek mekanik kişiler çevrededir. Taşlama (topluma) yapay düzene karşıdır. Bireylere acır, onları düzenin kurbanı olarak görür. Düşünce (iç) yönüyle güldürür.
Shaw psikolojik değildir. insan psikolojisinin yaratılmayacağını belirten Tolstoy gibi, Shaw da psikolojik saçmalık dışında sahne üzerinde her türlü saçmalığı kabul ettiğini açıklamıştır. Adeta kendi düşüncelerini iletmek için oyun yazmıştır. Ancak bu düşüncesi belki de tek kusurunu ortaya çıkarmıştır. Yaşamayan kişiler yaratması. Kişiler yaşamayınca, onların düşünceleri de gerektiği etkiyi yapamıyordu.
Eleştirel gerçekçiliğin önemli bir temsilcisi olan Shaw, evrimci burjuva sosyalizminin bir sözcüsü olarak, oyunlarında toplumculuğun kapitalizmden üstünlüğünü göstermeye çalıştı.
Burjuva komedyasına işlevsellik kazandırmaya, onu düşünce tiyatrosu haline getirmeye çalıştı.
6. Oyunun, Yazarın Öteki Yapıtları içindeki Yeri
Yazar bu oyunda I. Dünya Savaşı sonrasında ingiliz toplumunun anatomisini açımlıyordu. Cehovun Vişne Bahçesinden etkilenmişti bu oyununda. Bu oyunda ortaya çıkan yeni bir öğe, çeşitli anlayışları temsil eden kuşakları karşılaştırmasıydı.
7. Oyunun tiyatro Tarihi içindeki Yeri, Etkileri
DRAMATURGU ÇÖZÜMLEMELERi
1. Tema :
1.A. Ana Tema : Yozlaşmış ve yılgın bireyler (toplum) (Savaş sonrası gelişen karmaşık toplum yapısından kaynaklanan yozlaşmış kişiler ve ilişkileri konu almış).
1.B. Yan Temalar : Aşk, kıskançlık, ihanet, ikiyüzlülük, çıkarcılık, boşvermişlik.
2. Önerme : Yozlaşmış kişilerden oluşan bir toplumda yaşayabilmek; yine
değerlerden ödün vermek ve zamanla yozlaşmakla mümkün olabilir.
3. Karşıtlıklar :
3.A. Asal Karşıtlıklar: Dürüstlük iki yüzlülük; Duyarlılık duyarsızlık.
3.B. Yan Karşıtlıklar : Zenginlik yoksulluk.
