Thales’in ispat ettiği düşünülen teoremler şunlardır:
- Çap,bir daireyi iki eşit parçaya böler
- ikiz kenar üçgenin taban açıları eşittir
- iki kesişen doğru tarafından oluşan dikey açı çifti birbirine eşittir
- iki açısı ve bu açıların bir kenarı aynı olan iki üçgen eştir
- Bir yarım daire içindeki açı diktir.
iyonya denilen atik çağ uygarlığı anadolu'nun batı kesiminde çanakkale'den muğla'ya kadar olan bölgede ortaya çıkar. thales, iyonyalı. matematik ve fizik alanında çalışmalar yapmıştır.
thales'in felsefi görüşlerinin ana kaynağı*(bilgilerini bulduğumuz kaynak) aristotelesdir;ama thalesin görüşlerinin hangi akıl yürütmelerinin veya gözlemlerinin sonucu olarak ortaya çıktığı hakkında fazla bir açıklama getirmemektedir. thales'e göre her şeyin arkhesi sudur. artistoteles'in anlatımına göre;
-su her şeyin arkhesidir, ilkesi,doğası, nedeni veya tözüdür.
-dünya, suyun üzerinde yüzer.
-her şey, tanrılarla doludur.
dünyayı bir düzen içinde açıklamaya çalışmıştır. her şeyin kalıcı olduğunu, hiçbir şeyin değişmediğini öne sürmüştür. maddelerin özü sudur, yok olan her şey suya dönüşür demiştir.
aristoteles'e göre, thales, mıknatısın demir tozlarını çekmesi nedeniyle canlı olduğuna inanıyordu. aristo nasıl bir yorum getirirse getirsin, mıknatıstan söz eden ilk kişi de thales'tir.
çok zeki bir adamdır. nedeni ise belirtilen hikayededir.
thales, mısırdayken piramitlerden birinin boyunu ölçmek istemiş. ancak nasıl yapacağını bilemiyormuş. düşünüp dururken yerde kendi gölgesini görmüş ve kendi boyu ile kendi gölgesi aynı uzunlukta olduğu zaman ben de piramitin gölgesini ölçerim ve onun boyunu bulmuş olurum demiş. nitekim çok da kolay yapmış istediği şeyi.
varoluş için önce suyun olması gerektiğini düşünmüş ve evren de ilk varolan şeyin, her şeyin ana maddesinin su olduğunu söylemiştir. bu söylemi islamla büyük bir benzerlik gösterir nitekim enbiya sresi 30. ayette de ''evrenle yer bir bütündü onu biz ayırdık ve canlı olan her şeyi sudan yarattık düşünüp hala inanmayacak mısınız?'2 denmektedir.
ilk doğa filozofu olan bu adam evrenin ana maddesine ''su'' diyerek 2008 yılında kullardan birine şapka çıkartmış, çeket ilikletmiştir.
doğayı basitce gözlemlediğimizde bile her şeyin su (sıvı) olduğunu anlaya biliriz. kan, deniz, su, sperm, göz yaşı... uzar gider. her şey ya sudur ya da sıkınca suyu çıkar. türklerde tabiri bile vardır hani ''taşı sıksan suyu çıkar'' diye.
ulan thales ölmeden yaptın yapacağını ''su'' dedin de ayıptır söylemesi bu fikri senden sonra çok geliştirdiler be. mesela; atom dediler ki bu fikir suyu da içine alır.
neyse kısmet başka bir yaşamda başka fikirlereymiş...
iö 6. yy'ın ilk yarısında kendini göstermeye başlamış milet okulu'nun ilk filozofudur. çok yer gezmiş bir adam olarak biliniyor. özellikle mısıra yaptığı gezilerde, güneşin hareketleri ve matematik konusunda kendini geliştirmiştir. piramitlerin boyunu ölçmüş. gölgesinin boyu kendi boyuna eşit olduğunda piramitin boyunu ölçerek yapmış bunu. mö 575'teki güneş tutulmasını hesaplamıştır. hatta bununla ilgili bir söylenti vardır; thales güneşin tutulmasıyla o yılki zeytin üretiminin artışı arasında bir bağlantı yakalamış. tüm zeytincileri uyarmış, ona inanmamışlar. thales de kızmış bu duruma ve pazardaki tüm zeytin tezgahlarını satın almış. o yıl parayı vurduğu bilinmekte, ama parayla ne yaptığı bilinmemekteymiş.
kendisi yedi bilgelerden biridir aynı zamanda. en güç olan şey nedir sorusuna, kendimizi tanımak, en kolay şey nedir sorusuna, başkalarına öğüt vermek, tanrı nedir sorusuna da, başı sonu olmayandır, demiştir.
bununla beraber arkhe sorunu ile ilk ilgilenen filozoftur. evreni düz tepsi gibi düşünen thales, yeryüzünde başsız sonsuz bir ana madde ararken, aradığı cevabı suda bulmuştur. bunun birkaç nedeni vardır. ilki; okeanos'dan beslenen dinsel arka planı ikincisi; mısıra yaptığı gezilerde gördüğü, toprağın su ile kaplanıktan sonra, suyun çekilişiyle beraber topraktan ürünün fırlaması ve son olarak da insanın bir su kesesi içinde büyümesi, thales'i bu cevaba götüren nedenler olmuştur.
taksimde büyükparmak kapıdan girildiğinde ilk sokaktan sağa dönüldüğünde hemen görülebilecek çok hoş müzikleri olan terası ise soğuk olmadığında mükemmel olan ucuzluğu ise cabası olan bar..
bilimsel düsüncenin göreli olarak en arinmis biçimiyle ilkin miletli thalesde ortaya çiktigini görüyoruz. thales, dar anlamiyla felsefe tarihinin basinda bulunan düsünürdür. onun için yunan felsefesi- dolayisiyla da bu felsefeye dayanan bati kültür çevresinin felsefesi thales ile baslatilir. nitekim aristoteles de, metafizikindeki sözü geçen felsefe tarihi taslaginda,ilk filozof olarak thalesi ele alir.
thalesin hayati ve felsefesi üzerine bildiklerimiz hem az hem de pek güvenilir degil.thebaiden ioniaya gelmis bir ailedenmis. ünlü atinali kanun koyucu solon ile lidya krali kroisosun çagdasi.asagi- yukari 625- 545 yillari arasinda yasamis oldugu saniliyor.585 yilindaki günes tutulmasini önceden hesaplayip haber vermis.misirda bulundugu söyleniyorsa da, pek belli degil.yalniz misirlilarin geometrisinden çok sey bildigi anlasiliyor.aristotelesten ögreniyoruz ki, thales suyu,sivi olani, arkhe, yani her seyin basi, kökü, ilkesi sayiyormus.onun felsefesinin özü bu imis. her sey sudan türer, yine suya döner.düz bir tepsi gibi olan yer de su üstünde, sonsuz okeanosta yüzer.
thalesin ögretisi, kolayca görülebilecegi gibi, mythos ile büsbütün ilgisiz degil.örnegin burada okeanos sözü geçiyor. yunan mitolojisinde okeanos (okyanus)tanrilar ile insanlarin babasidir.sonra thales suya tanrisal diyormus. bu damythosun etkisini göstermektedir. ögretisine mythos böylesine karistigina göre, thalese neden felsefenin babasi deniyor? onu felsefenin babasiyapan, dogu görüsünü deneylere ve bu deneyleri düsünce ile islemeye dayatmak istemesi, buna girismesidir.
dogayi açiklamak için girisilen en eski denemelere soyut olarak dile getirilmemis olsa bile- belli bir düsünce kilavuzluk etmektedir; bu da: hiçten hiçbir sey meydana gelmez düsüncesidir (aristoteles, bunu hakli olarak belirtiyor) bundan dolayi kendisi meydana gelmemis ve yok olmayacak olan bir varligi her seyin ilknedeni olarak kabul etmek gerekiyordu. meydana gelmemis ve yok olmayacak olan varlik da, kendi kendisiyle özdes kalan, kalici olan bir ana maddedir,arkhedir. thalesin göz önünde bulundurdugu da maddi bir varlik olan sudur.suya anamadde (arkhe) deniyor, her sey kendisinden olustugu için. her sey sudan, bu anamaddeden çiktigi için de, ondan kurulmustur.
neyin zor olduğunu sorana: kendini tanımak
neyin kolay olduğunu sorana: başkasına akıl vermek
en iyi ve en doğru nasıl yaşayabileceğimizi sorana: başkalarında kınadığımız şeyi kendimiz yapmadığımız takdirde
ilk filozoftur. bazı çevrelerce ilk insan olarak bilinir. herşeyin sudan geldiğini ispatlamaya çalışır. bizzat kendisini bir sömestr boyunca yakinen takibim olmuştur. fazla incelememek gerekir. yoksa bu işin suyu çıkabilir.
