arapça bir kelime. aslen ''hatırlamaya sebep olan'' demektir. zamanla yeni anlamlar kazanmış ve söylenişinde farklılıklar oluşmuştur. tezkere kelimesi tezkireden türemiştir mesela. önemli insanların hayat hikayelerini ve eserlerini konu alan eserlere de tezkire denir. çoğunlukla şairler için yazılır.
divan şiirinde şairlerin hayatlarını edebi kişiliklerini antolojik şekilde bir araya getirip yapıtlarından örnekler içeren eserlere tezkire denir.divan şiirinde ilk tezkire örneği ali şir nevai- mecallisü n nefais anadoluda yazılan ilk tezkire de sehi'nin heşt- behişt adlı tezkiresidir.
bir dönem vadi yayınlarının çıkardığı düşünce/siyaset/sosyal bilim alanlarında iki ayda bir yayımlanan dergi. sahibi ercan şen'idi. halen yayımlanıyor mu bilemiyorum.
kimi sayıları 200 sayfayı falan bulurdu hatta bu sayfa sayısını geçenlerde olmuştur.
XV. yüzyıl tezkireleri:
Ali Şir Nevai - Mecâlisü'n-Nefâyis
XVI. yüzyıl tezkireleri:
Sehi Bey - Heşt Behişt
Latifi - Tezkiretü'ş Şuara
Ahdi - Gülşen-i Şuara
Aşık Çelebi - Meşairüşşuara
Kınalızade Hasan Çelebi - Tezkiretü'ş şuara
Beyani - Tezkiretü'ş şuara
terim anlamı ünlü kişilerin biyografilerini anlatan eserdir. ilk tezkire avfi'nin lebabü'l- elbab'ıdır. türk edebiyatının ilk tezkitesi ise Ali şir nevayi'nin mecalisü'n-nefayis'idir. anadolu'da yazılan ilk tezkire de sehi'nin heşt- behişt adlı tezkiresidir.
osmanlı döneminde şairlerin hayatlarından ve eserlerinden bahseden, eserlerinden küçük parçalar sunan, şairler hakkında bilgi edinmemizi sağlayan bir nevi bugünkü antolojilerle benzerlik gösteren eserlerdir.
