"Aydın" figürünün en önemli, belki de ilk temsilcilerindendir. Eserlerinde "ideal insan" figürünü anlatmaya çalışmıştır. Bedeni değil belki ama fikirleri 151 yaşındadır.
Fikirleriyle "Türk aydın" figürünün öncülerinden biridir. Çocuklar için yazdığı "Şermin" kitabı da dahil her şiirinde ideal insanın tanımını yapmış, yozlaşmış düşüncelere savaş açmıştır. Öyle ki bir Asır önce cesurca belirttiği fikirlerini bugün söyleyebilecek "şair" çok azdır.
1915 yılında ölmüş fakat 2018 yılında hala birilerinin evladıyla, karısıyla küçümsemeye hakaret etmeye çalıştığı şair.
Zerrelerinde hep riyakârlığın pislikleri dalgalanır,
içerinde temiz bir zerre aslâ bulamazsın.
Hep riyânın çirkefi; hasedin, kârgüdmenin çirkeflikleri;
Yalnız işte bu... Ve sanki hep bunlarla yükselinecek.
Milyonla barındırdığın insan kılıklarından
Parlak ve temiz alınlı kaç adam çıkar?
Örtün, evet ey felâket sahnesi... Örtün artık ey şehir;
örtün, ve sonsuz uyu, ey dünyanın koca kahbesi!
ittihat ve terakkiciler için yazılmış olan bu (bkz: han ı yağma) şiiri ve oğlu için yazdığı (bkz: haluk un amentüsü) şiiri şairi en iyi anlatan iki şiiridir fikrimce.
Döneminin tüm olumsuzluklarına ve çöküşün melankolisine rağmen idealist ve devrimci fikirleriyle mustafa kemal i etkilemiş aydın şairdir.
TEVFiK Fikret 30 yaşlarındayken çevresindeki olumsuzluklardan etkilenmeye başlamış ve sorunlarına karşılık aradıkça, dünya görüşü yaşadığı dönemin kültür koşullarını aşmıştır. Özgürlük ve eşitlik anlayışı ezilen insanların çıkarları doğrultusunda toplumsal bir öz kazanmıştır. Sınıfsal çıkarlara dayalı yönetim biçimini eleştirmiş, belli egemen sınıfların koyduğu yasalara ve yönettiği devlete karşı çıkmıştır. Ekonomik hak ve özgürlüklerden yoksun bırakılan kitleleri kağıt üstündeki siyasal özgürlüklerinin bir anlamı olmadığını göstermiştir.
Özel yaşamında da katı bir ahlak anlayışını sürdürmüş, kusursuz bir aile babası olmuş çevresindeki kaypaklık ve çıkarcılıkları hoş görmemiş, bu nedenle de pek az insanla dostluk kurabilmiştir. Fikret'in düşüncesinde en önemli yan insana verdiği önemdir. Ona göre bütün sorunların üstesinden gelecek, mutlu yarınları hazırlayacak olan insandır. insanın üstünlüğünü sağlayan duyarlığı ve sezgi gücü değil, düşünme gücü ve aklıdır. Öbür yapıtları arasında Tarih-i Kadim (1905), Son Şiirler (1952; yay. Haz. Cevdet Kudret) sayılabilir.
Bu arada,GALATASARAY LiSESiNDE ÖĞRETMENLiK YAPTIĞI SIRADA OKULUN ONARIMI SIRASINDA toplantı salonunu mescitin üstüne yaptırdığı gerekçesiyle tutucu basının ağır eleştirilerine uğradı. O günlerde 31 Mart Olayı patlak verdi. Fikret, olayı protesto amacıyla önce kendini okulun kapısına zincirle bağlattı, ertesi gün de istifa etti.
eserleri
1 Ağustos Böceği ile Karınca
2 Balıkçılar
3 Bana Kimsin Diye Sorma Meleğim
4 Bir içim Su
5 Haluk'un inancı
6 Han-ı Yağma*
7 Tarih-i Kadim*
8 Haluk'un Bayramı
9 Matemzede
10 Öksüz
11 Tecdid-i izdivaç (Evliliği Yenileme)
12 Topu Bir Gül
13 Promete
14 Sabah Olursa
