terfilerde genel kabul görmüş bir kriter yok. özel sektörde daha çok amca/dayı, üstlerle ilişkiler ekseninde şekillenirken, kamu sektöründe kıdem bazlı kartına hamil olacak yakınlar ve özel sektörde saydığımız ilişkiler bazında şekilleniyor.
kurumsal düzeye ulaşmış şirketler aile şirketi olmaktan çıktıklarından, profesyonel yöneticiler tarafından idare ediliyorlar. patronun direkt etkisi ortadan kalkınca para-harcayan matrisindeki en dezavantajlı durum ortaya çıkıyor. burada profesyonel yöneticinin, patronun tavsiye ettiği, hatırlı kişilere ulaşabilme yetisine sahip, kendisine iyi davranan (bir dediğini iki etmeyen / evet efendimci), göze hitap eden kişileri (ben olsam ben de ucube görünümlü bir dahi yerine ahu gözlü şapşal bir fıstıkla çalışmayı yeğlerim) seçmesini anlayabiliriz. çünkü yönetici kendini idare edebilecek kar marjını kafi görür. bu kar marjına ulaşmanın da piyasa koşulları ve kendi şahsi becerisi çerçevesinde mümkün olabileceğine inanır. sonuç olarak normal şartlarda hiçbir yönetici yeni fikirlerle statükoyu bozmaya yeltenecek, sivrilip kendi yeteneklerinin sorgulanmasına sebep olacak kişilerin terfi etmesini istemez.
kamuda ise terfilerde, kanuni olarak, liyakat esastır. yalnız liyakat somut bir kavram olmadığından belirli süreler belirlenip terfiler ona göre kotarılmaya çalışılır. belli bir görevde belli bir süre görev yapanlar bir sınava alınıp başarılı olanlar mevcut boş kadrolar doğrultusunda terfi ettirilir. burada da sorun sınavı kazananların (sınav varsa) boş kadrolardan fazla olması durumunda ortaya çıkar. şüphesiz ki kamu sektöründeki yönetici statükoyu muhafaza edecek elemanları özel sektördekinden çok daha fazla tercih edecktir.
bütün bu süreçlerin sonucunda; iktidara tapmak en belirgin özelliği olan kifayetsiz muhterisler daha hızlı bir şekilde yükselip yönetim kademelerine geçerler. bir defa bu kademeleri eline geçirmiş kişilerin sonraki terfilerde kendilerine benzer kişileri seçecekleri düşünüldüğünde kısır döngü sağlanmış olur.
üstleri tarafından ihtiras eksikliği, kurum kültürünü benimseyememe gibi özelliklerle nitelenen, yaygara yapmak yerine iş yapmayı tercih eden mütevazi elemanlar ise sistemin kendilerine müsade ettiği yere kadar yükselip, yaptıkları işe ve kendilerine yabancılaşarak kariyerlerine devam ederler. bu yetenek israfının ekonomiye olan zararını hesaplamaya yeltenen olmuşmudur bilemiyorum. lakin mümkün olsa karşımıza çıkacak meblağın hepimizin dudağını uçuklatacağından eminim.
Pek bişey değişmiyor sen aynı sen. Maaşa biraz zam kapıdaki ünvanının değişiyor. eşşek yine bizim eşşek diyor kapital.
Ama kamu kurumunda nasıldır bilemem.
çalışanlar veya beyaz yakalılara verilen bir ata nasıl kamçı atılır daha hızlı gitmesini istediğin için insanoğlu patronları tarafından vurulmuş bir kırbaçdır.
