Yıllardan beri süregelen yanlış düşünceyi göz önüne seren bilgi. Çok yaygın bir yanılgıdır. "Evrim teorisi daha bir teori zaten bak teori deniyor." diyen insanlar görüyorum etrafta hâlâ. Teori ispatlanırsa kanun ya da yasa olmaz. aralarında böyle bir ilişki yoktur. Hatta Teori bilimsel açıklama gücümüzün en üst seviyesidir. Daha üstü yoktur. Örneğin Şuan canlıların hücrelerden oluştuğunu iddia eden teori de "Hücre teorisi" dir ve hala böyle anılmaktadır. Buna kimse itiraz ediyor mu? Hayır. Buna hücre yasası deniyor mu? Hayır.
Kütle çekim bir yasadır. Ancak yer çekimi bir teoridir. Yasa size bir şeyin neden, nasıl olduğunu net bir şekilde açıklamaz. Size "Ne?" sorusunun cevabını verir. Ancak teoriler bu kanunlarla, doğa verileriyle birlikte bir durumun nedenini ve nasılsını açıklamaya çalışır. Yani teoriler "Nasıl?" "Neden?" sorularına cevap verir. Evrim bir yasadır. Evrimin nasıl gerçekleştiğini açıklayan ise evrim teorisidir. Bizim bugün evrim teorisi dediğimiz de önceden bu "nasıl" sorusuna verilen farklı cevapların, teorilerin bir sentezi olan modern sentezdir.
Benim derdim burda Darwin teorisi ya da başka teori savunmak değil. Yanılgıyı düzeltmekti benim istediğim. Kimse evrim teorisine kesin demiyor. Şuana kadarki canlı türleriyle ilgili en iyi açıklamamız evrim teorisinin modern sentezdir. ileride yanlışlığı gösterilebilir. Kimse kesin demedi evrim teorisine.
Edit: Değişmeyen canlılar evrim teorisinin hangi kısmına aykırıdır?
Teorinin bilimsel anlamı, felsefi anlamından farklıdır.
Bilim insanları teori derken "gözlemlenen bir olgu ve ya gerçekler grubunun açıklaması"nı kastederler. Sosyal bilimcilerin anladığı gibi bir "varsayım"ı değil.
Dünyanın ve güneş sisteminin diğer gezegenlerinin, güneşin etrafında döndüğü bilinen bir gerçektir ama bu gerçek de "güneş sisteminin güneşmerkezli teorisi" diye anılır ve açıklanır.
Demek ki neymiş gözlem ve deneylerle doğrulanmış ve genel kanıya göre kabul görmüş bir gerçek de teori olarak adlandırılabiliyormuş.
Edit: heliosentrik evren teorisi olarak da bilinen güneş merkezli evren teorisi kopernik tarafından 1514'te ortaya atılmış ve günümüzde ilkokullardan başlayarak öğretilen bir teoridir.
--spoiler--
Kopernik’in Commentariolus’u Güneş merkezli teoriyi özetler. Teorinin temelini oluşturan varsayımları aşağıdaki gibi listelemiştir;
“
Gökyüzünde bulunan kürelerin veya dairelerin tek bir merkezi yoktur.
Dünya'nın merkezi evrenin merkezi değildir, sadece yerçekiminin ve ayın merkezidir.
Bütün küreler Güneş onların ortasındaymış gibi dönerler bu yüzden Güneş evrenin merkezidir.
Dünya'nın Güneş'e uzaklığının gökyüzünün yüksekliğine oranı, Dünya'nın yarıçapının Güneş'e olan uzaklığa oranından çok daha küçüktür. Gökyüzünün yüksekliği yanında Dünya'nın Güneş'e uzaklığı fark edilemez.
Yıldızlar hareketsizdir. Görünen günlük hareketleri dünyanın günlük dönüşünden kaynaklanmaktadır.
Dünya Güneşin etrafında bir kürenin içinde hareket eder, bu güneşin yıllık yer değiştirmesi şeklinde görünmesine sebep olur; dünya birden fazla harekete sahiptir.
Dünyanın güneş etrafındaki yörüngesel hareketi gezegenlerin hareketinin ters yönde görünmesine sebep olur. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Nicolaus_Copernicus
--spoiler--
Noktası konulmuş tartışmaya mahal vermiş doğru bilgi.
Bilip bilmeden karşı çıkıp etrafa cahil demeden önce okuması, bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmaması gerektiğini anlamaları konusunda insanlara örnek olmuştur.
Bilimde olguların nedenlerinin gözlem ve deneylerle defalarca kanıtlanmış gerçeklere dayanan sağlam açıklamasına teori denir. Bu gerçeklere dayanan teoriler varsayım değildir. insanlara isim takan ve bilgisi yarım yamalak cahillerin aksine biz bilim konuşuyoruz. Kopernik'in teorisinin türkçeye farklı kaynaklarda farklı adlarla çevrilmesi ve Bazı kaynaklarda sistem olarak adlandırılması bilim dilinde bunun teori olduğu gerçeğini değiştirmez.
ilkokulda öğretilen bir teorinin benim uydurmam olduğunun iddia edilmesi de ayrıca cehalet göstergesi.
Örnek olarak verilen ve varolmadığı iddia edilen Genel kanıya göre kabul görmüş bir kopernik teorisi olan Güneş merkezli teorinin ayrıntıları buradan okunabilir. https://tr.m.wikipedia.org/wiki/Nicolaus_Copernicus
Kaldı ki elbette ki bu sadece bir örnekti. Başka örnekler de verilebilir. levha tektoniği teorisi de genel kanıya göre kabul görmüş bir gerçektir.
(işine gelen teorileri içselleştiren ve farklı adlarla anmayı tercih eden arkadaş buna da "teori değil, meori." Demeye kalkışabilir. Neyse ki daha önce evrim konusunda inatlaşanlarla dalga geçme amaçlı açılmış şu ironik başlıkta bu konu irdelenmiş: (bkz: levha tektoniği teorisine inanan zavallı))
