belirli sınır koşulları altında, bir sorunun (matematik dilinde problemin) çözümünün tek olması.*
fiziksel bir yapıyı imleyen bir denklem belirli bir sınır koşulu ile verilirse çözüm bazen tektir. bu, denklemin işleçinin özellikleri ve sınır koşullarına bağlıdır. işleç, tekil değilse ve türevlenebiliyorsa genellikle iyi huyludur. iyi huylu bir işleçle sürülen bilinmeyen işlevin çözümü bu durumda yakınsar ve bu yakınsadığı değere çözüm denir ve tektir.
günlük yaşam kuramında da yer bulan bu matematiksel tanım çok işe yarar. tek çözümü bulmanız, tıpkı bir tümlev-türev denklemini çözebilme yeteneğinize ya da bilginize bağlıdır. bilgi, ardışıl(neden-sonuç) uslamlama ile tek çözüme giden yolda kılavuzluk eder. tıpkı matematik konusunda bilgisi olmayanın tek çözümü rüyasında görmesi gibi, yaşamı bilmeyen, uslamlama yapamayan kişiler içinde günlük sorunların sonsuz çözümü vardır. bu sonsuz çözüm arasında hangisini seçeceklerini bilemeden bocalarlar.
tabiidir ki daha önce benzer bir sorunun tek çözümünü bulmuş kişi için sıradaki denklemin çözümünü bulmak daha kolaydır. bu kişi bu çözümü bulsa ve anlatsa bile, çoğunluk bunu anlayamayacağından kendi sonsuz çözümlerine geri dönmek ister...ki bu sonsuz çözümlerin hiç biri, tek çözüm kadar anlamlı ve geçerli değildir.
tek çözüm ancak çoğunluk uslamlama ve bilgiye sahipse, o çoğunluğu adam eder. o yüzden oligarşi iyidir! ancak bu; bilginin, usun ve tanrı bilgisinden* arınmış bir oligarşisi olmalıdır.
eskiden örnek vermeli o zaman; osmanlıdaki ulema, gizemcilerin kast örgüsü içindeki yetkin gizemciler bu seçkinlerin oligarşisine örnektir. ancak dikkat edilirse bu sınıflar hep tanrı ile akıl yürütürler. tek çözümü bilmek ve bulmak için bir eklenti hemen şimdi yapılmalı ve tanrı-kul ilişkisi orada kalmalıdır. bu sayede tek çözümlerin oluşturduğu riyasız ve yalansız bir dünyada yaşamak mümkün olabilir ki bu sadece başlangıçtır. aramızda kaç kişi böyle bir dünyada yaşamak ister? orası bu yazıyı okuyan kişiye aittir, o yanıt versin.
