Ponçirik müslümanlar toplanın;
kindî'nin temel eseri olan kitab fi'l felsefeti'l-ûla adlı kitapta bulabileceğimiz varlık anlayışıdır. buna ontoloji yerine metafizik diyen felsefe tarihcilerinin gerekçesi ise aristoteles'in metafik yorumudur. konu bu değil.
kindi üzerinde aristoteles'in etkisinin oldukça rahat görüldüğünü söylebilsek de bu etki kindi'yi aristoteles'e bağımlı halde değildir. bir yerde kindî'nin bağımsızlık ilan ettiğini görebiliriz.
kindî temele aldığı tanrı'nın varoluşu için onun tarafından sunulmuş birtakım argümanlar görürüz. bu argümanlardan birisi "nizam/ düzen delili", diğeri ise kozmolojik delilin islami versiyonu olan hudus delilidir.
düzen delili oldukça kısa bir şekilde şudur: "evren birbirine uygun bir sebepler ve gayeler sistemi arz eder. böyle düzenli bir sistem ancak akıllı bir yaratıcının eseri olabilir. "
benim ilgilendiğim ise kozmolojik delildir. bu delil ile yunan felsefesinden tamamen ayrılır. ona göre evrenin zorunlu olarak meydana getirilmiştir ve her meydana getirilenin bir meydana getirici olması gerekir. yaratıcı-yaratılan, birlik-çokluk, zıtlık-uyum gibi öğretiler üzerine inşa etmiştir delilini.
fiilen var olan ve bütünü (evreni) oluşturan cisimler ona göre sonludurlar. bu sebeple sonlu olan bir şeyin yaratılmamış olamayacağını söyler. buradan bu cisimlerin sonsuz olan tanrı tarafından meydana getirildiği sonucunu çıkarır.
belki de söyledikleri arasındaki en önemli olan şudur: varolanlar ancak ve ancak hareket ve zaman birbiriyle eşzamanlı oldukları takdirde var olabilir. evren sonlu olduğu için onlar da sonludur. diğer bir ifade ile varolanlar sürekli bir değişim halindedir. ve her değişim bir başlangıç ve bitiş noktası arz eder. dolayısıyla değişen şeyler sonsuz olamaz.
zaman da -varolanların- hareket ölçüsü olduğuna göre, evrenden önce zamanın varlığını düşünmek çelişki arz eder.
daha sonra tanrı hakkındaki bilgimiz için mutezile okulunu baz alır. burada önemli olan ise via negativa, yani tanrının yalnızca olumsuz bir tarzda tanımlanabileceğidir: tanrı şu değildir, bu değildir gibi.
