zor yakalanır. kolay oltaya gelmez. serpme ya da tor adı verilen ağla daha kolay yakalanır. bi de buzun üstünde zıplayarak yakalanır. ama ırmak balığı her daim pullu olduğundan tadı da bu pulların altında gizlidir.
alabalık (salmo trutta), salmonidae familyasının en tanınmış mensubudur ve somon balığı ile yakın akrabadır. "alabalık" diye adlandırdığımız balıkların ama hepsi sadece salmo cinsine ait değillerdir. salmonidae ailesinin arta kalanını oluşturan oncorhynchus ve salvelinus cinslerine ait olan balıkların bazılarına da "alabalık" denilir. alabalığın bir sürü çok yaygın olan veya sadece yöresel bulunan alt türlerine rastlanır.
nerdeyse tüm alabalıklar yırtıcı tatlısu balıklarıdır, sadece (daha çok somon balığı ile yakın akraba olan) deniz alabalığı aynı somon balıkları gibi denizde yaşayıp sırf yumurtlamak için akan tatlısulara girer.
pasifik okyanusu somonu ile yakın akraba olan gökkuşağı alabalığı suni göllerde yetiştirilmek için amerika'dan getirilmiştir. aynı çay alabalığı gibi o da balık üretiminde tanınmış bir balık türüdür. türkiye'nin neredeyse her yerinde alabalık üretilen küçük veya büyük çiftliklere rastlamak mümkündür.
anadolu alabalığı (salmo platycephalus), sadece türkiye'nin orta güneyinde özellikle seyhan ırmağı sisteminde bulunan bir alabalık türü. bilimsel olarak ilk kez 1968 yılında r. j. behnke adlı bilimci tarafından tarif edilmiştir. en büyükleri 50 cm boyuna varabilir.
abant alabalığı ya da abant alası (salmo trutta abanticus), salmonidae familyasından sadece türkiye'de abant gölünde bulunan bir alabalık alt türü.
açık sarı bir rengi ve üzerinde rastgele dağılmış siyah benekleri vardır. kaba yapılı bir vucuda, ve kısa bir buruna sahiptir. dağ alabalığı ve deniz alabalığına benzer, ama yan tarafındaki kırmızı benekleri ile bunlardan rahatlıkla ayrıt edilebilir. abant alabalığı ortalama 20 cm uzunluğundadır, ama 60 cm uzunluğu ile tutulmuş olanlarda vardır. ömürleri ortalama 4 yıl, en fazla 7 yıldır. üreme zamanları kasım ile aralık ayındadır.
karadeniz alası ya da som balığı (salmo trutta labrax), salmonidae familyasından doğu karadeniz bölümünde görülen bir alabalık alt türü.
göçmen bir balıktır. genellikle erken ilkbaharda yumurta bırakır. bu işlem iklim durumuna göre sonbahar ve kışında olabilir. 4-5 yaşında denizden akarsulara girer ve kaynaklara yakın yerlerdeki kumsal çakıllı kısımlara yumurta bırakırlar. vücudu siyah lekelerle bezenmiş, kuyruk çok az çatallanmış düze yakındır. uzunluğu 110 cm ve ağırlığı 2425 kg'a kadar çıkar. maksimum ömrü 10-13 yıl olup yaşamı boyunca birkaç kez yumurtlama göçü yapar. her seferinde 10.000 civarında yumurta bırakır.
büyük benekli alabalık ya da dağ alabalığı (salmo trutta macrostigma), salmonidae familyasından türkiye'nin en yaygın ve en büyük alabalık türüdür. türkiye'nin güneyinde, doğusunda, kuzey doğusunda ve diğer bölgelerden kopuk bir şekilde ege bölgesinin kuzeyinde bulunur. özellikle orman içi sularda yaygındır.
siyahımsı gri renkli vücudu mekik şeklindedir ve yan tarafları yassıdır. sırt yüzgeci siyah lekeli ve kuyruk yüzgeci çatallıdır. yan çizgisinin üzerinde küçük noktaların kümeleşmesinden meydana gelen bir sıra 10 ila 12 adet iri kırmızı benekleri bulunur.
büyük benekli alabalıklar ortalama 30 cm uzunlukta ve 0,5-1 kilo ağırlıkta, en büyükleri 1 metre ve 25 kilo olurlar.
üreme zamanları eylül ayından mart ayına kadar uzanır. yumurtlaması soğuk (5-7 c°), berrak ve bol oksijenli orman içi akarsularının kaynak kısımlarında sonbaharda olur. 3,5-4,0 mm çapındaki yumurtalardan larvalar 400 gün derece civarında çıkar. karnivor olup, sulardaki sinek larvaları, kabuklu canlılar ve diğer balıkların larva ve yavrularıyla beslenirler.
dere alabalığı (salmo trutta forma fario), salmonidae familyasından avrupada cok yaygın olan bir alabalık türü. avrupanın bazı bölgelerinde amerika'dan getirilmiş olan gökkuşağı alabalığı bu yerli alabalık türünün neslini tehlikeye sokmuştur. bu alabalığın bir de sadece türkiye'de, sivas'ın gürün gökpınar kaynağında görülen bir alt türü mevcuttur: salmo trutta fario. aynı zamanda bu hayvandan avrupa'da da yaşadığı için i̇stanbul'un bazı derelerinde vardır.
rengi yaşadığı ortama göre değişken olup, genellikle sırt yeşilimsiden kahverengine kadar değişen renkte, yanlar daha açık, karın parlak renktedir. baş ve yanlarda sarıdan altın rengine kadar değişen bir renk tonu vardır. 40-50 cm boya ve 0,5-1,0 kg ağırlığına kadar çıkabilirler.
yaşadıkları alanın büyüklüğüne bağlantılı olarak böcek ve böcek larvalarından, sinek ve sinek larvalarından, küçük balıklardan ve yengeçlerden beslenirler, iribaş (kurbağa yavrusu) ve küçük dişi kurbağaları da yerler, ama dere alabalıkları arasında yamyamlık da yaygındır.
akarsularda dere alabalığı, uygun vücut şekli ile çok hızlı hareket edebilir. avlanırken su bitkilerinin arkasına saklanır ve sonra ani bir atılış ile saldırır. tipik soğuksu balığı olan dere alabalığı berrak, bol oksijenli soğuk sularda özellikle akarsularda bulunur.
üremeleri ekim-aralık ayları arasında, akarsuyun kaynak kısımlarına yakın çakıllık, kumluk yerlerde olmaktadır. bulunduğu akarsuda kaynağa doğru kısa bir yumurtlama göçü yapar. larvalar su sıcaklığına bağlı olarak 200-250 gün-derece arasında çıkarlar.
dere alabalığının bazen diğer bir salmonid olan salvelinus fontinalis ile karışımı üzere garip çizgili melezler meydana gelir. bunlara kaplan alabalığı denir.
göl alabalığı (salmo trutta lacustris), salmonidae familyasından deniz ve dere alabalığının bir gölün tatlısu kesimine adapte olmuş göç etmeyen formudur.
deniz ve dere alabalıklarının bütün özelliklerini gösterir. yalnızca rengi ve daha tombul vücut yapısı ile onlardan ayrılır. asıl rengi gümüşî, gümüşî gri veya kahverengimsi; sırt yan ve karın kısmına kıyasla daha renkli, hafif kahvemsi veya yeşilimsidir. vücudun yan ve sırtı büyük siyah beneklerle kaplı, bunların arasında portakal veya gül renginde lekeler bulunur.
bu balıklar, soğuk ve derin dağ göllerinde, orman içi göllerde yaşarlar. karnivor olup, diğer balıklar ve su canlıları ile beslenirler. i̇yi beslenme koşullarda 2025 kg ağırlığa ulaşabilir. gerçekten lezzetli ve amatör balıkçılık açısından değer taşıyan bir alabalıktır.
türkiye'de bazı orman içi göllerde, doğu anadolu bölgesinde ki su özellikleri uygun göllerde mevcuttur
