zamanın, toplumun şartları gözetilerek yapılabilecek kıyaslamadır. zira zamanın gerektirdiği cemaat olmak ya da cemaate katılmaktır. tarikatların işlevi çok farklıdır.
tarikatlar, islam toplumunda, islami bir düzen ve devlette insanların dünyevileşmelerini önlemek, Allah'a yönelmelerini sağlamak için kurulur. iman, ibadet, ilim, itikat esaslıdır. zikirle, tesbihatla uğraşırlar. ancak şimdiki şartlar farklı sorumlulukları gerektirmektedir. şimdi, başta içinde bulunduğumuz toplum olmak üzere, birçok toplum, şirke bulaşmış durumdadır. yani vakit diriliş vaktidir. tevhidi düşüncenin, kurani anlayışın ihyası gerekir. bu da cemaatlerle mümkün olacaktır. sisteme muhalif, yanlız Allah'ın sözünü, hükmünü esas alan, bütün tağuti sistemleri reddeden, tavizden uzak cemaatler kurmak ya da böyle cemaatlere katılmak, destek olmak gerekir. şu zamanda ümmet olmak cemaat olmakla mümkündür. urvetül vüska'ya sarılmak gerekir. sürüden ayrılanı kurdun kapması gibi, cemaatten ayrılan müslümanı da şeytan ve dostları kapacaktır.
not: 'cemaat' lafzı zikredilince ekseriyet 'gülen cemaati'ni anlamaktadır, fakat kastedilen bu değil, genel olarak islam'daki 'cemaat' anlayışıdır. zira gülen cemaati, "sisteme muhalif, yanlız Allah'ın sözünü, hükmünü esas alan, bütün tağuti sistemleri reddeden, tavizden uzak" vasıflarına yeteri kadar haiz değildir.
