türk edebiyatında en çok ilklerin yaşandığı dönemdir. öğrenmesi en eğlenceli edebiyat dönemidir. genelde doğu-batı çatışması dönemin tenkitleri arasındadır.
Yargı.
Örneğin bugünkü Danıştay ile Yargıtayıñ ilk kuruluşu, 1938'de Meclis-i Vâlâ-yı Ahkâm u Adliye (Kurallar ve Yargı Üst Meclisi) adıyla tek bir yapı şeklinde oldu. 1968'de ise bu yüksek mahkeme, Şûrâ-yı Devlet (Devlet Danışması) ve Meclis-i Ahkâm u Adliye (Kurallar ve Yargı Meclisi) diye ikiye ayrıldı. Cumhuriyet döneminde ilkiniñ adı Danıştay, ikincisiniñ adı Yargıtay oldu (bkz: dil devrimi).
Yasama.
Diğer bir örnek de, Meclis-i Mebusan (Temsilciler Meclisi) dir. 1920'de açılan TBMM zaten bu meclisiñ Sivas Kongresinde toplanan devamıdır.
Eşitlik ilkesi.
Ayrıca yurttaş eşitliği sağlanmaya başlandı (müslim gayri müslim ayrımı kalktı). Eşcinsellik suç olmaktan çıkarıldı. Nizâmiye mahkemeleri laikleştirildi (gayri müslimlerin de davalarına bakar oldu) (1840). Askerlik hizmeti laikleştirildi (gayri müslimlere bedel yükümlülüğü seçeneği de getirildi) ve Yeniçeri kastı kaldırıldı.
Bir bakıma Padişah, Cumhurbaşkanı gibi bir şeye dönmeye başladı, hükümet ve meclisin yetkileri ayrılmaya, yargının yetkileri bağımsızlaşmaya başladı. Yurttaşlık kavramı gelmeye, eşitlik ilkesine doğru geçişe gidildi. Bunlarıñ tümü Cumhuriyet rejiminiñ temelleridir. Bu yüzden bu Tanzimat > Meşrutiyet > Cumhuriyet şeklinde bir geçiş görülüyor.
II. abdulhamitin meclisi mebusanı kapatarak baskı rejimi sonucunda doğan dönemdir. Bu dönemde edebiyatımız açısından çok önemli gelişmeler gerçekleşilmiş batılaşma benimsenmiştir.
tanzimat ve ıslahat fermanlarının uygulanma sürecine toplam olarak tanzimat dönemi deniyor. 1839 tanzimat fermanının ilanı ile başlar, 1876 birinci meşrutiyetin ilanına kadar sürer.
