einstein in buna neden karşı çıktığını ve tanrı zar atmaz dediğini anlamak için onun koyu bir panteist olduğunu ve determinizm kafasında olduğunu anlamak lazım. spininoza nın tanrısına inanan ve evrendeki her şeyi deterministik kafada algılayan birinin olasılık temelli bir alanı kabul etmesi de normal değil. tanrı zar atmazı bu yüzden diyor zaten.
ayrıca bilime inançlarını karıştırdığı için sıkıntı yaşamıştır. bu tıpkı bağnaz birinin dinini savunması kadar saçmadır.
insanın inançları olabilir ancak bilimin inançları olmaz. ona inancını karıştırırsan o zaman bilime uymazsın bilimi kendi ideolojine uydurursun.
einstein'nin bir gun kanitlanip yine bilim dunyasini sok edecegini dusundugum bohr'a soylenmis muhtesem lafidir. dogadaki belirsizlik sandigimiz ama aslinda sadece suan aciklayamadigimiz bazi dusuncelerin heisenberg, neils bohr ve gunumuzde stephan hawking gibi muhtesem zeki bilim insanlarini yanilgiya dusurdugunun kanitidir. belirsizlikler sonsuzluktan kaynaklanir. bir gun gelince 'vay arkadas einstein yine hakliymis yillar oncesinde diye hayran kalacagimiz kanaatindeyim. fikrimce hic bir sey tesaduf olamaz, evren birbirini tetikleyen sebepleri sonuclara sonuclarin yeni sebeplere donusmesiyle devreder..
kuantum fizigini niels bohr ile tartışırken einstein'ın kullandığı sözdür. karşılığında niels bohr einstein'a kapak niteliğinde bir yanıt vermiş ve tanrıya ne yapacağını söyleyip durma einstein demiştir. bohr bu tartışmadan sonra bilim camiasından şukelalaları toplamıştır. yıllar sonrasında yapılan bir deneyle einstein'ın yanlış bir teoriyi savunduğu ortaya çıkmıştır. olayın detaylarını anlatamıycam lakin bana ayrılan sürenin sonuna geldim. merak eden özelden mesaj atsın.
einstein'i anlayan az insanlardan biri olan bohr'un yine onu anlayan az insanlardan biri olan einstein'a manidar cevabı, bu soru üzerine; 'tanrıya ne yapacağını söylemekten vazgeç' olacaktır.
einstein bu lafı elektronların yer tespitinin belirsizliği için söylemiş. tamam elektronların yeri tam olarak tespit edilemiyor olabilir ama şöyle bir olay var. en başta atom küre biçiminde düşünülüyordu sonra üzümlü kek modeli ortaya atıldı dalton, bohr derken şu an kullandığımız kuantum atom modeli ortaya çıktı. bu model diğer teorilerin açıklayamadıklarını açıklıyor ama işte bu belirsizliği açıklayamıyor. yani bilim ilerledikçe daha doğru atom teorileri öne sürülüp bu belirsizliklerin kalkacağını düşünmekteyim.
ainstein ın bilim çevrelerine verdiği ayar üzerinden, üniversite birinci sınıfta, atatürk ilke ve inkilapları dersimize giren emekli albay hocamızdan aylar sonra farkedeceğimiz bir ayar yememize sebeb olan cümle.
ilk dersinde kendisini tanıtmasını ve kısa kısa bizi tanımasını takiben, cennetteki peygamberleri, cehennemden kışkırtan zebanilerin yolaçtığı, peygamberlerin hangisinin, dünyanın en güzel kadınını alacağı yönlü kışkırtma ve takiben zar atma faslı ve sonunda gökten düşen yedi yedi zar.
hepimiz yanlış yöne kanalize olmuşken, hocamız tarafından bilgi ve birikimimiz sınanmaktaymış.
tabii ki içimizden hiçkimse, ayağa kalkıp, hocam, tanrı zar atmaz diyemedi.
ben o zamanlar, okuduğum kitaplarla gururlanan ve kendini entel olma yolunda gören on yedi yaşında bir çocuktum.
daha on fırın ekmek yemem gerektiğinin farkında değildim.
aradan bir iki ay geçti, kuantum fiziği ile ilgili bir kitap okurken, ainstein ın sözleri takıldı zihnime. iki kareyi birleştirdiğimde, türk ordusunun insan seçiminde ve yetiştirmede nasıl bir çığır açtığını daha iyi anladım.
hocamın ve tüm komutanlarımın önünde saygıyla eğiliyorum.
bu arada hocama, bu adam ateist lan diye, peşin kanaatlerini yapıştıran arkadaşlarımda, konu hakkında tarafımdan bilgilendirildiklerinde epey bir utanmışlardı.
geçmiş, hiçbir zaman unutulmaması gereken ayrıntılarla dolu.
yaşamımız asla tesadüflerden ibaret değil ve tanrı asla zar atmıyor!
(bkz: albert einstein)nin bu lafı üzerinden yapılan tüm tartışmalar tanrının varlığının kabül görüldüğü gerçeğini yansıtır.yani mesele tanrının varlığı veya yaratıcılığı ile ilgili değil yarattığına müdahilliği ile ilgilidir.dolayısı ile bir sakınca yoktur.yaratan tanrı olunca tüm tezler ihtimal dahilindedir.
