Muhtelif dönemlerde, değişik milletler tarafından tanrıya verilen isimlerdir.
Yunan Mitolojisindeki Tanrı ve Tanrıça isimleri
Dike : Adalet Tanrıçası
Semele : Ahiret Tanrıçası
Hestia : Aile Faziletleri Tanrıçası
Momos : Alay ve Hiciv Tanrıçası
Artemis : Ana Tanrıça
Aristalos : Arıcılık Tanrısı
Eros : Aşk Tanrısı
Afrodit : Aşk ve Güzellik Tanrıçası
Atalante : Avcı Kız
Bendis : Ay Tanrıçası
Eirene : Barış Tanrıçası
Minemosyne : Bellek Tanrıçası
Hermes : Belagat Tanrısı
Ceres : Bereket Tanrıçası
Poros : Bereket Tanrısı
Okeanos : Bütün Irmakların Babası Sayılan Tanrı
Kirke : Büyücü Tanrıça
Amphitrite : Deniz Dibi Tanrıçası
Thetis : Deniz Tanrıçası
Poseidon : Deniz Tanrısı
Sentinus : Duygu Tanrısı
Eileithhyia : Doğumlarda Kadınlara Yardım Eden Tanrıça
Fornaks : Fırınların Tanrısı
Adonis : Erkeklik ve Bereket Tanrısı
Hera : Evlilik Tanrıçası
Phantaso . Fanaaai Tanrısı
Kairos : Fırsat Tanrısı
Thyphon : Fırtına Tanrısı
Nyks : Gece Tanrıçası
Hebe : Gençlik Tanrıçası
Hymenalos : Gençlik Ve Evlendirme Tanrısı
Androgeo : Minos'un Oğlu
Uranos : Gök Tanrıçası
Helios : Güneş Tanrısı
Apollon : Güzel Sanatlar Tanrısı
Enyalios : Harp Tanrısı
Ate : Hata Ve Günah Tanrıçası
Hybris : Hayasızlık Tanrısı
Klotho : Hayat ipliğini Büken Tanrıça
Hermaphroditos : Hem Erkek Hem Dişiliği Olan Tanrısal Yaratık
Furina : Hırsızların Tanrısı
Metis : Hikmet ve Tedbirlilik Tanrıçası
Fraude : Hile Tanrıçası
Asopos : Irmak Tanrısı
Aigina : Irmak Tanrısının Kızı
Algos : Izdırap Tanrısı
Penthos : Keder Tanrısı
Artemis : iffet Tanrıçası
Senius : ihtiyarlık Tanrısı
Nemesis : intikam Tanrıçası
Poine : Ceza ve intikam Tanrıçası
Moiralar : Kader Tanrıçaları
Kronos : Kainatin Hakimi
Pitho : Kandırma Tanrıçası
Themis : Kanun ve Adalet Tanrıçası
Eresbos : Karanlık Tanrısı
Fons : Kaynaklar Tanrıçası
Pan : Kır Tanrısı
Vakana : Kırlarda Dinlenenleri Koruyan Tanrı
Phobos : Korku Tanrıçası
Herakles : Kuvvet Tanrısı
Zeus : Mutlak Kudret Tanrısı
Orfe : Müzikçi Ozan
Risus : Neşe Tanrısı
Eris : Nifak Tanrıçası
Feronia : Ormanları Koruyan Tanrıça
Ultio : intikam Tanrıçası
Thanatos . Ölüm Tanrısı
Oinone : Pınar Perisi
Amykos : Poseidon'un Oğlu
Morpheus : Rüyalar Tanrısı
Boreas : Rüzgar Tanrısı
Alkyone : Rüzgar Tanrıçası
Eolo : Rüzgarların Bekçisi
Penelope : Sadakat Timsali
Hygieia : Sağlık Tanrıçası
Akslepios : Sağlık ve Hekimlik Tanrısı
Hephaistos : Sanayi Tanrısı
Ares : Savaş Tanrısı
Urania : Semavi Aşk Tanrıçası
Febris : Sıcaklık Tanrıçası
Fides : Sözünde Durma Tanrıçası
Perimelis : Sürülere Gözcülük Eden Periler
Eos : Şafak Tanrıçası
Dionysos : Şarap ve Coşku Tanrısı
Ros : Şebnem Tanrısı
Bia : Şiddet Tanrıçası
Rheme : Şöhret Tanrıçası
Fatum : Talih Tanrısı
Nektar : Tanrıları Ölümsüzleştiren içkiler
Ambrosia : Tanrıları Ölümsüzleştiren Yiyecekler
Fors : Tesadüf Tanrısı
Thyke : Tesadüf Tanrıçası
Demeter : Toprak ve Tarım Tanrıçası
ikaros : Uçmayı Başaran ilk insan
Hypnos : Uyku Tanrısı
Persephone . Yeraltı Tanrıçası
Hades : Yer Altındaki Ölüler Ülkesinin Tanrısı
Elysion : Yeraltı Cenneti
Aiakos : Yeraltı Ülkesinde Ölüler Hakimi
Flora : Yeşeren Bitkiler Alemi Tanrıçası
Penia : Yoksulluk Tanrıçası
Nike : Zafer Tanrıçası
Athena : Zeka Tanrıçası
Daimon : Zeka ve ilahi Kuvvet Tanrısı
Ploutos : Zenginlik Tanrısı
Mısır Mitolojisindeki Tanrı ve Tanrıçalar
Aker - Güneşi ayarlamak ve yükseltmekten sorumlu Tanrı.
Akeru - Aker'in yardımcılığını yapan Tanrılar Grubuna verilen genel ad.
Amathaunta - Mısır mitolojisine göre, Deniz Tanrıçası.
Am-heh - Mısır mitolojisinde karma Tanry. Yeraltı Dünyasının Tanrısı.
Ammut - Ölümsüz yasama layık olmayanın kalbini yiyen canavar.
Amon - Hermopolis rahiplerine göre Yaratıcı Tanrı.
Amon-Ra - Amon'in rahipleri tarafından karma birleşik Tanrı. Amon-Ra bir Boğa olarak resmedilirdi.
Amset - Horus'un oğlu. Ölülerin karaciğerinin koruyucusudur ve Tanrıça isis tarafından korunur.
Anubis - (Anpu) Ölüleri koruyan ve yücelten Tanrıça. Çakal başlıdır. Piramit metinlerinde, Anubis Ra'nın oğlu olarak yer alır. Başka metinlerde ise Osiris yada Seth ile ilişkilendirilir. Anubis Osiris'in ölümünden sonra onun vücudunun korunması işini üstlenir.
Anuket - (Anqet) Soğuk su dağıtıcısı.
Apis - Verimlilik Tanrısıdır. Güneş diski ve uraeusserpentten oluşan boğa tacıyla betimlenmiştir. Kutsal Apis boğası, Memphis'te bulunurdu ve Serapum'da büyük bir kitle halinde Apis boğalarının mezarı bulunuyor.
Bastet - (Bast) Kedilerin koruyucusu olan Tanrıça. Uzunca bir süre Mısır'da bir kediye zarar vermek kanuna aykırıydı ve bu suçun cezası ölümdü. Bastet isis'in ve Ra'nın kızıydı. Başta cinsellik ve doğurganlık Tanrıçasıyken, ölüleri koruma, ölenlerin başarılı yada başarısız olduklarına karar verme, yağmur yağdırma, hastalara, özellikle de çocuklara iyileşmeleri için yardım etme özelliklerine ek olarak güneş, ay, analık ve aşk Tanrıçası haline de geldi.
Bes - Müzik, dans ve iyi yemek gibi aile zevklerinin Tanrısı olarak sayılır. Ayrıca çocukların eğlendiricisi ve koruyucusudur. Sakallı, vahşi görünümlü komik bir cüce olarak ve yuvarlak bir yüzle resmedilmiştir.
Buto - Aşağı Mısır'ın Kobra Tanrıçası.
Duamutef - Horus'un oğlu. Ölünün midesinin koruyucusudur ve Tanrıça Neith tarafından korunur.
Edjo - Yılan Tanrıça, Aşağı Mısır'ın sembolü ve koruyucusu.
Geb - Yeryüzünün Tanrısı. Gökyüzünün eşi. Kutsal hayvanı kazlardı. Erkek olan Geb Mısır toprağını , daha genel olarak da yeryüzünü temsil eder.
Hapi - (Hapy) Horus'un oğlu. Ölülerin ciğerlerinin koruyucusudur ve Tanrıça Nephthys tarafından korunur. Hapi ismi farklı hiyerogliflerle ifade edilmişti; çoğunlukla ama her zaman olmamak kaidesiyle Nil Nehrinin Tanrısının ismiydi. Hapi, tacı zambaklardan (yukarı Nil) veya papirüs bitkilerinden (Aşağı Nil) yapılmış şişman bir adama benzetilmiştir.
Har-nedj- itef - Horusun bir görünümü. Ölümün koruyucusu.
Harpocrates - Osiris'le isis'in oğlu. Emzirilen küçük bir çocuk. Parmak emen genç bir oğlan olarak gösterilmiştir.
Hatmehit - Balık Tanrıça.
Hator - (Hathor) Mısır'ın çok eski bir gökyüzü Tanrıçası Tanrıçasıdır. inek Tanrıçadır. inek başı ile sembolize edilirdi. Sık sık isis'le eşdeğer tutulmuştur. Hator Edfu'da Horus'un partneri olarak tapılmıştır. Aşk, müzik ve gülmenin Tanrıçası olarak düşünülmektedir.
Hauhet - Ölçülemeyen Sonsuzluğun Tanrıçası. Çoğunlukla bir kurbağa gibi yada kurbağa kafalı bir kadın gibi resmedilirdi.
Heh - Sonsuzluğu temsil eden Tanrılardan. Bir kurbağa yada kurbağa kafalı bir adam gibi resmedilirdi.
Hemen - Şahin Tanrı.
Hemsut - Kader Tanrıçası.
Heqet - Hermopolis'teki 8 Tanrıdan biri.
Heru-ra-ha - Horus ve Ra'ya şükretmeyi sembolize eden karma bir Tanrı.
Hike - Doğaüstü güçlerin Tanrısı.
Horus - Osiris'le isis'in oğlu. Cennetin hükümdarı, yeryüzünün kralı ve kutsal şahin olarak kabul edilir. Horus'un evrensel olduğu ve ezelden beri var olduğu fikri piramit yazılarında belirtiliyor.
Imhotep - Hekimlik Tanrısı. Djoser'in veziri, sonra Ptah'in oğlu gibi ibadet edilmiştir.
isis - Mısır'ın en büyük Tanrıçası. Simgesi, Sirius yıldızıdır. Sanat Tanrıçasıdır. Osiris'in dulluğunun ve şiirin Tanrıçası olarak bilinmektedir. Kutsal hayvanı kobra yılanıdır. isis'in Mısır halkı tarafından reankarnasyonla Cleopatra'nın içinde yaşadığına inanılmıştı.
Khepri - (Khepare) Heliopolitan inancında yaratıcı Tanrı. Atum ve Ra ile karışmıştır. Yükselen günesin böcek Tanrısı.
Khnemu - Su baskını ve Nil'in iri Tanrısı.
Khnum - (Khnemu) Yaratıcı Tanrılardan biri. Bir çömlekçi ustalığıyla, çamura biçim verip insanı yaratıyordu.
Khons - (Khonsu) Ay Tanrısı. Theban'da tapılmıştır.
Maat - (Ma'at) Gerçek ve Hukukun Tanrıçası.
Mefetseger - Krallar Vadisi'nin Tanrıçası.
Min - Erkek Bereket Tanrısı. Ona güç ve iktidar Tanrısı da denilmektedir.
Month - (Montu) Savaş Tanrısı. Mısır'da tapılmıştır.
Mut - Amon'in eşi ve Theban'ın ana Tanrıçası. Akbaba başlıdır.
Nefertem - Nilüfer çiçeğinin Memphis Tanrıçası.
Neith - Eski bir savaş ve dokuma Tanrıçası.
Nekhebet - Yukarı Mısır'daki Akbaba Tanrıçası.
Nephthys - Ölülerin özel koruyucu Tanrıçası. Seth'in eşi ve Isis'in kız kardeşi.
Neter'ler - Mısır yazılı belgelerinde, Tufan'dan sonra ülaaai yönettiği söylenen "yarı Tanrı" varlıklar.
Nun - Kainat'ın yaratıldığı ilk suların Tanrısı.
Nut - Gökyüzü Tanrıçası. Osiris ve Isis'in annesi ve gökyüzü Tanrıçası. Gökyüzü olarak dünyanın üzerinde kemer gibi uzanmıştır.
Onuris - Savaşçı ve Abidos'un gökyüzü Tanrısı.
Osiris - Mısır kültünde, en önemli Tanrılardan biri. Ölülerin Tanrısı, ölümsüz yaşam için diriliş Tanrısı, kural koyucu, koruyucu, ölülerin yargıcı. Gökyüzünde, Orion takımyıldızının onu simgelediği düşünülürdü.
Ptah - Mısır panteonunda en eski ve en büyük "Yaratıcı Tanrı". Cennetleri ve dünyayı yaratmakla sorumlu. Memphis'in mumya yaratma Tanrısı. Mimari, mühendislik ve "yapı bilimi" ile özdeşleştirilir. insan başlı bir Tanrıdır.
Qebsenuef - (Qebehsenuef) Horus'un oğlu. Ölülerin bağırsaklarının koruyucusudur ve Tanrıça Selket tarafından korunurdu.
Qetesh - Aşkın ve güzelliğin Tanrıçası. Aynı zamanda doğa Tanrıçası olarak da tanınmaktaydı.
Ra - Hermopolis güneş Tanrısı. Atmaca kafalı bir insan olarak temsil edildi.
Satet - Nil suyu ve bereket Tanrıçası.
Seker - Işığın Tanrıçası ve yeraltından başlayan öbür dünyaya giden ölülerin ruhlarının koruyucusudur.
Sekhmet - Yıkım ve savaşın dişi aslan Tanrıçası.
Selket - Akrep Tanrıçadır. Büyüleri vardır. Kötü ruhlu insanlara ölüm verir.
Serapis - Yer altı dünyasının ve güneşin Helenistik Tanrısı.
Seshat - Ölçüm ve Yazma Tanrıçası.
Seth - Eski dönemlerde fırtına, gök ve gök gürültüsü Tanrısı. Kötü güçlerin etkisi altına giren Seth, kardeşi Osiris'i öldürdü ve Mısır'a sahip olmak istedi. Ama isis, dağılmış parçalarından Osiris'i canlandırdı, ondan bir çocuk sahibi oldu. Oğulları Horus, Seth'i yenip babasının intikamını aldı ve Mısır'ın başına geçti. Osiris'e karşı çıktıktan sonra şeytani Tanrı olarak anılmaya başlamıştır.
Shu - Rüzgar ve havanın Tanrısı. Mut ve Geb'in babası. Yunan mitolojisindeki Atlas gibi gökyüzünü taşır.
Sobek - Timsahlar Tanrısı. Su Tanrısı olarak, aynı zamanda Nil'in yıllık taşmasını ve vadisinin gübrelenmesini sembolize etti.
Tavaret - (Tauret) Hamile kadınlara göz kulak olan hipopotam Tanrıçasıdır.
Tefnut - Nem ve bulutların Tanrıçasıdır. Nut ve Geb'in annesi. Bazı metinlerde kardeşi Şu ile beraber, Güneş'in doğuşundan itibaren gökyüzünü taşır.
Thoth - Bilgeliğin Tanrısı. Yazma, Akıl ve Ay Tanrısı özelliği ile anılmıştır. ibiş kuşu başıyla resmedilmiştir ve elinde bir dolmakalem ve her şeyi kaydettiği parşömenler vardır. Hiyerogliflerin ve simyanın onun insanlığa armağanı olduğu söylenir. Yunan Tanrısı Hermes ile özdeşleştirilmiştir. Bir görüşe göre, Tarot kelimesi de Thoth'un adından türemiştir.
Uneg - Mısırlıların tarım Tanrısı
Unut - Kuş beyinli Tanrıça olarak anılmıştır.
Wepwawet - Eski Mısır'da çakal başlı savaş ve cenaze tanrısı. Asyut (Siut) bölgesinde Mezarlık Tanrısı olarak tapınılırdı. Yunanlar ona Ophois derlerdi.
Wosyet - Eski Mısır'da gençlerin koruyucusu olarak bilinen Tanrıça.
Zenenet - Hermonthis'in Tanrıçası.
Roma Mitolojisindeki Tanrı ve Tanrıçalar
Abeona - Roma mitolojisinde çocukların koruyucusu Tanrıça.
Abundantia - Roma mitolojisinde fazla etkin olmayan bolluk, başarı ve şans Tanrıçası.
Aequitas - Roma mitolojisinde adil işlerin ve anlaşmaların Tanrısı.
Alemonia - Henüz doğmamış çocukları besleyen Tanrıça.
Anna Perenna - Yeni yıl Tanrıçası. Onun festivali Mart ayının 15 de kutlanırdı. Romalılar amnis perennis ("sonsuz akıntı") kelimesine çeşitli anlamlar vermişler
Antevorte - Roma mitolojisinde geleceğin Tanrıçası.
Appiades - Appian su kemerinin yakınlığında tapınakları bulunan beş Tanrıçaya verilen genel ad. Bu Tanrıçalar: Concordia, Minerva, Pax, Venus, ve Vesta idi.
Aurora - Şafak Tanrıçası. Yunan mitolojisinde ona Eos demişler.
Bellona - Romalı'ların Zafer Tanrıçası. Kapadokya Tanrıçası Ma ve Yunan Tanrıçası Nike ile aynı özellikleri taşımaktadır.
Bubona - Roma mitolojisinde atların ve büyükbaş hayvanların Tanrıçası.
Camenta - (Egeria) Romalıların Doğum Tanrıçası.
Caca - Romalıların Ocak Tanrıçası ve Gigant Cacus'un kızakardeşi.
Concordia - Romalıların Barış Tanrıçası.
Concus - Eski Roma Tanrılarından biri. Gizlemek, örtmek, saklamak Tanrısıydı.
Copia - Servet ve bolluk Tanrıçası.
Dea Dia - Büyüme ve gelişme Tanrıçası.
Dea Tacita - Kelime anlamıyla 'Sessizliğin Tanrıçası'. Roma mitolojisinde Ölüm Tanrıçası.
Diana - Doğa, verimlilik ve çocuk doğum Tanrıçası. O Capua yanındaki Tifata dağında çalışır ve aynı zamanda Ay Tanrıçası görevini de üstlenmiş. Latinlarin de Tanrıçasıydı.
Disciplina - Roma mitolojisinde Disiplin ve düzen Tanrıçası.
Dius Fidus - Ant ve Yemin Tanrısı. Sabine kökenli bir Tanrıydı.
Duellona - Roma Tanrıçası.
Edusa - Küçük çoçuklara beslenmeyi öğreten Tanrıça.
Egeria - Doğum Tanrıçası. Roma'nın kurucusu Romulus'un koruyucusu.
Eventus Bonus - (Bonus Eventus)'iyi Akşamlar'. iş yaşamında başarı Tanrısı. Ayrıca Hasat Tanrısı olarak da bilinir. Heykeli Roma'da, Jupiter tapınağının yanında konulmuştur.
Genius - Roma Tanrısı. Bir nevi koruyucu melek görevini görüyordu. Her insanın kendine ait bir Genius'u olduğuna inanılırdı.
Grazia'lar - (Graces) - Letafet perilerinin Roma mitolojisindeki isimleri. Yunan mitolojisinde Kharit'ler olarak geçerler. Doğadaki güzellik ve neşe insanların da, Tanrıların da kalplerinde duygukları, güzellik hayranlığı onların eseridir.
Fabulinus - Bebeklerin Tanrısı. Efsaneye göre, bu Tanrı Romalı çocuklara konuşmayı öğretirdi.
Faunus - Vahşi doğanın ve verimliliğin Tanrısı. Nasihatçı olarak da tapınım ve saygı görmüştü. O Yunanların doğa tanrısı Pan ile aynı özellikleri taşımıştır, boynuz ve yeleleri varmış. Büyükbaş hayvanların da koruyucusu olarak bilinmiştir. Ona Roma Kır Tanrıları Faun'lar eşlik ederlermiş. Faun'lar Yunan mitolojisinde Satyr'ler olarak yerlerini almışlar. Faunus'un bayan benzeri Fauna'dır. Kurt suratı, çelenk ve kadeh Faunus'un simgeleridir.
Febris - Telaş ve paniğe karşı koruyucu Tanrıça. Febris ("heyecan") antik Roma'da üç tapınağa sahipti. Bu tanınaklardan biri Palatine ve Velabrum arasında yer almıştı.
Flora - ilkbaharın taze çiçeklerinin Tanrıçası. Quirinalis yakınında tapınağı vardı. Dördüncü yüzyılda bu Tanrıçanın şerefine, 28 Nisan - 1 Mayıs tarihleri arasında Floralia festivali kutlanırdı. Flora Yunanların Chloris'i ile özdeşleştirilmiştir.
ianus - (Janus) - Romalıların inancına göre ianus, evlerin kapılarını bekleyen bir Tanrıydı.
Junon - (Iuno) Romalıların baş Tanrıça Hera'ya taktıkları ad.
Jupiter - Romalıların baş Tanrı Zeus'a verdikleri ad.
Juturne - (Juturna) Romalıların Su Kaynakları Tanrıçası. Jupiter onu periye çevirmiş ve Latium yakınlığındaki Lavinium'da bir su kaynağını ona armağan etmişti. O Fontus (Fons)'un annesi ve Janus'un karısıydı.
Juventus - Gençlik Tanrıçasının adı. Romalılar gençlik çağına giren delikanlılara bu adı koyardı.
Kybele - Roma ve eski Anadolu mitolojisinde Tanrıların anası. Onun karakteri Phyrgia'da ortaya çıkmış, daha sonra Yunanistan'a kadar yayılmıştır. Yunanlarda Rheia onun yerini almıştır.
Lar - Romalıların ocakbaşı Tanrısı.
Larv'lar - Roma inançlarına göre tehlikeli ve insanlara bela olan ruhlar. Anlatılanlara göre, Larv'lar ellerinde uğursuzluğun sembolü olan birer baykuş taşırlardı.
Libitina - Roma da ölüler için yapılan merasimi koruyan Tanrıça
Lima - Başlangıçlar Tanrıçası.
Luna - Romalıların Ay Tanrıçasına verdikleri ad. Yunanlar ona Selene derler.
Lucina - Kadınlara doğumda yardım eden ve sancıları azaltan Tanrıça. Sonraları 'çocuklara ışık bahşeden' anlamına gelen Juno adını almıştır.
Maia - Mayıs ayına adını veren Tanrıça. Bu ayda ona kurbanlar verilir, adaklar adanırdı. Mitolojide Maia Vulcan'ın yardımcısıydı. Bazen Fauna ve Ops ile eşit tutulurdu.
Mars - ilk başlarda bitkilerin köklerini besleyen bir Tanrı olmasına rağmen daha sonra Yunan mitolojisinden etkilenerek Savaş Tanrısı sıfatını kazanmıştı. Yunanlıların aksine Romalılar onu severlerdi. Onlara göre ise Mars üstün, soylu bir görünüşü olan hiç yenilmeyen bir Tanrıydı.
Mater Matuta - Romalıların şafak Tanrısı.
Minerva - (Minerve) Romalıların Zeka Tanrıçası Athena'ya verdikleri isim.
Moneta - Başarı Tanrıçası.
Nascio - Roma mitolojisinde Doğum Tanrıçalarından biri.
Necessitas - Zaruret, Zorunluluk Tanrıçasıydı. Kader Tanrıçası olarak da bilinmekteydi. Romalılar onun insan şeklinde olduğuna inanırlardı. Yunanlardaki ismi Ananke idi.
Neptun - Romalıların Deniz Tanrısı Poseidon'a verdikleri ad.
Nerio - Romalılarda savaş Tanrısının karısı olup, kahramanlığı temsil eder.
Nundina - Roma mitolojisinde yeni doğan bebeğe isim takıldığı dokuzuncu günün Tanrıçası.
Occator - Acı ve üzüntü Tanrısy.
Orcus - Ölüm ve yeraltı dünyasının Tanrısı. Bazen çok zalim ve korkunç, bazense oldukça iyi bir Tanrı olarak tanımlanmıştır. Yunan Tanrııs Hades'le aynı özellikleri taşımıştı.
Pales - Romalıların koyun sürülerini koruyucusu olduğuna inandıkları Tanrı.
Parkae - Romalıların Ralih Tanrıçalarına verdikleri ad.
Penat'lar - Romalıların Ev Tanrılarına verdikleri ad.
Pilumunus - Yeni doğan çocukları koruyan Roma Tanrıçası.
Poena - Roma mitolojisinde ceza Tanrıçası
Pomona - Romalıların Meyve Tanrıçası.
Puta - Ağaçlar ve asmaları budamakla ilgili olan Roma Tanrıçası.
Romulus ile Remus - Roma mitojisinde ikiz kardeşler. Mars ile Rea Silvanın oğulları. Küçük yaşta Tiber nehrine bırakılan ikizler, dişi bir kurt tarafından bulunmuş, onun sütüyle beslenmişlerdi. Sonra onları Picus adında bir çoban keşfetmiş, evine götürüp besleyip büyütmüştü. Kardeşlerin kaderinde Roma şehrinin temelini koymak vardı. Büyüdükten sonra iki kardeş arasında şehri hangisinin kuracağı konusunda tartışma çıkmış ve bu tartışma Remus'un ölümüyle sonuçlanmıştı. Romulus Roma şehrinin kurucusu ve ilk kralı oldu. Roma'nın kurucusu Romulus da tanrısallaştırılmıştı.
Salus - Romalıların Sağlık Tanrıçası.
Saturnus - Roma Tanrısı Satürnüs çiftçilerin Tanrısı olarak görülmüştür. Mitolojiye göre Satürnüs ve karısı hasat Tanrıçası olan Ops ekincileri korurmuş. Yunan mitolojisinin etkisi ile sonraları Satürnüs Kronos kişiliği kazanmıştır. Satürnüs'ün italya'yı yönettiği devre 'altın çağ' adını vermişler.
Silvanus - Romalıların Orman, Bağ - bahçe Tanrısı.
Summanus - Romalıların gece çakan Şimşek Tanrısı.
Tellus - Romalıların Yunan mitolojisindeki Toprak Ana (Gaia) ya verdikleri ad.
Terminüs - Romalıların sınır taşı Tanrısı.
Vacuna - Sabinelilerin Tarım Tanrıçası. Vacuna'ya kutsal orman Reate'nin bulunduğu bölgede tapınılmıştır.
Velovis - Bir Roma Tanrısı. Yer altı Tanrılarından sayılmakta, volkanlar ve balıkları bunun idare ettiğine inanılır.
Veritas - Adalet ve Gerçek Tanrıçası. Satürnüs'ün kıız.
Vesta - Aile ocağı Tanrıçası
Virtus - Roma mitolojisinde cesaret ve savaş gücünün Tanrısı
Vulcanus - Ateş Tanrısı. Demircilik ve sanatla da uğraşır. Onun dökümhanesi Etna dağındadır. Burada o yardımcıları ile beraber Tanrılara ve kahramanlara silah yapardı. Yunan mitolojisinde bu Tanrı Hephaestus adını almıştı.
Türk Mitolojisindeki Tanrı ve Tanrıçalar
AK ANA
Sonsuz sulardan çıkıp Ülgene yaratma emrini veren ve tekrar sulara dönen tanrıça ak anadır. Altay Türklerinin inancına göre ışıktan bir kadın hayali şeklindedir. Ülgen ilk yaratılış ilhamını Ak anadan alır ve dünyaya destek olması için üç tane de balık yaratır.
Türk mitolojik görüşlerine göre Ak ana boynuzlu olarak betimlenir. Eski çağlarda Ana tanrıça heykelcikleri de boynuzlu olarak simgelenmiştir.
KARA-HAN (KAYRA-HAN)
Altay Türklerine göre gökyüzündeki tanrıların en büyüğü Kara Handır. Kara Han 17. katta oturur. Bütün Tanrıların babasıdır ve oradan evrenin kaderini tayin eder. Eliadeya göre Kara Han dünyanın yaradılışı ve sonu gibi konularda daima ön plandadır .Kara-Han yeryüzünü yarattıktan sonra dokuz dallı bir çam diker ve 16. kata oğlu Ülgeni oturtur. Kara-Han dokuz kişinin bu dallardan türemesini dokuz ulusunda buradan meydana gelmesini ister. Kara-Han insanoğlunun ata ve anasıdır. Şamanlara göre Kara Hanın Ülgen KızaganMergen adında üç oğlu vardır.
BAY-ÜLGEN
Bay Ülgen göğün 16. katında Altın dağda ikamet eder ve altın bir taht üzerinde oturur. Tahtı ay ve güneşin ötesindedir. Ülgen gök cisimlerini yönetir yağmur yağdırır gök gürültüsü ve yıldırımları da o gönderir. Tanrı Ülgen biri ak biri kara taşla gelerek ateşin nasıl yakılacağını insanlara öğretmiştir.
Eliadeya göre gök gürültüsü ve şimşek tüm mitolojilerde gök tanrının silahıdır ve yıldırımıyla vurduğu yer kutsallık kazanır. Ülgen iyilik yapmayı sever. Ülgenin kendisi kızları ve oğulları insan şeklindedir.
KIZAGAN TANRI
Ülgenin oğludur. Göğün 9. katında oturur. Çok kuvvetli tanrı anlamına da gelir. Rouxa göre 9. Kat Marsın konumlandırıldığı gök katıdır. Kızagan Tanrı Banzarova göre savaş tanrısıdır. Onlarca tehlikeli geçitlerde orduyu yönetmek ve düşmanı yenmekte bu koruyucu ruhun yardımı olur. Altay Kamı göğe çıkarken Kızagan Tanrıyı kırmızı yularlıkızıl erkek deve sırtında gökkuşağı asalı baba! diye çağırır. Buna bakarak onun kırmızı renk ile simgelendiği sanılmaktadır.
ERLiK HAN
Erlik korkunç bir ihtiyardır. Gözleri ve kaşları kömür gibi kara çatal sakalı dizlerine kadar uzamış yaban domuzunun azı dişlerine benzeyen bıyığı kulakları üzerine yerleşmiş çenesi tokmağa boynuzları ağaç köklerine benzer. Saçları kapkara ve kıvırcıktır. Bir Şaman duasında: bindiği kara küheylan döşeği kara kunduz derisinden beline kuşak yetişmez. Göz kapağı bir karış bıyığı ve sakalı kara. Kovası kişi göğsünden kadehi insan kafatasından kılıcı yeşil demirden kürek kemikleri yassı demirden dizgini kara ipekten kamçısı kara yılan denmektedir. Beş oğlu iki kızı vardır. Kurban olarak koyu renkli at kesilir . insanlara kötülük eden bir yer altı tanrısıdır. Mitlerde Erlik tasvir edilirken körük çekiç ve örs motifleri de birlikte geçer . Erliğin yer altında damı demirden ocağı balçıktan yapılmış bir sarayı vardır. Bu sarayın önünde gümüşten bir tahtı vardır. Kılıcı yeşil demirden kalkanı yassı demirden yapılmıştır. Eyerlenmiş dokuz boğası vardır .
MERGEN TANRI
Her şeyi bilen akıllı Mergen Tengere Göğün 7. katında oturur. Mergen kelime anlamı olarak okçu nişancı anlamına gelir.
Bu anlamda Mergen Yunan mitolojisindeki Hermesi (Merkür) anımsatır. Hermes akıl tanrısıdır ve bütün bilgilere sahip tanrı olarak kabul edilir. O karanlığın güçlerini yenen tanrıdır çünkü o her şeyi bilir ve her şeyi yapabilir.
UMAY ANA
Umay çocukları ve hayvan yavrularını koruyan bir tanrıçadır.
Arkeologların Altaylarda buldukları seramik ürünler üzerindeki resimlerde Umay ana üç boynuzlu olarak betimlenir.Orta Asya da bazı arkeolojik buluntulardan anlaşıldığına göre Umay ana motifi beyaz saçlı ve beyaz giyimli olarak insanbiçimci bir görünüm sergilemektedir. Kuş kılığında kanatlı bir kadın görüntüsü de vermektedir. Altay Türkleri onu göklerden inen gümüş saçlı güzel yüzlü bir kadın olarak düşünmüşlerdir.
YAYIK HAN
Şaman duaların da Yayık şöyle tasvir edilir. Ülgen beyin habercisi kızıl bulut kenarlı gök kuşağı dizginli solgun şimşek kamçılı gökten haber alan Ak Yayık üç boğumlu Ak Yayık altın kenarlı Ak Yayık.Tuva Şamanları ak eren ismini kullanır. Yayık büyük tufandan sonra gökyüzüne çıkıp Ak Yayık adını alır. Güney Altaylılar ona yaratıcı ve gök oğlu adını vermişlerdir. Tölösler koruyucu adını verir. Ülgenin oğlu veya kızı olarak da düşünülür. Yayık sözcüğünün kökü parçalayarak kurban vermek anlamına gelen yay ile ilişkilendirilir. Mitolojik bir varlık olarak kocaman bir ejderha görünümündedir.
KARLIK
Suyla ile birlikte görülen ve onunkine benzeyen görevi olan bir ruhtur. işareti dumandır.
SUYLA
Güneş ve Ayın kırıntılarından yaratılmıştır. Altay Türklerine göre Suylaat gözlü kartal gagalı eşek kulaklı ve yılan saçlıdır. Ağaçkakan Suylanın sembolüdür.
Ülgene Yayıkla birlikte kurbanın ruhunu ulaştırır. insanların hayatını kontrol eder ve bir değişiklik olduğu zaman Ülgene bildirir. Bundan dolayı iki dilli de denir.
UTKUUÇi
Kurbanı Ülgene ileten bir ruhtur. Güler yüzle karşılayan anlamına gelir. Gökyüzünde yaşar Ülgene en yakın ruhtur. Şaman altın kazıktayken Utkuuçidan kazları alır ve yeryüzüne döner.
AYIZIT
Ayzıt güzelliğin sembolüdür. Bu anlamda Sümer ve Yunan mitlerindeki iştar ve Afrodite (Venüs) benzer. Süt gölünden getirdiği damlayı çocuğun ağzına damlatır ve çocuğa ruh verir. insan yavrularınıkadınları hayvanları ve hayvan yavrularını korur. Simgesi Kuğu kuşlarıdır. Ayısıtı simgeleyen kuğular kutsal sayılır ve dokunulmaz. Kuğu aslında kutsal bir kızdır. Bu kız kuğunun beyaz tülünü üzerine giyince kuğu çıkarınca kız olur.
Ayızıt. gökten gümüş tüylü bir kısrak suretinde iner. Yele ve kuyruklarını kanat gibi kullanır. Ayzıt şaman dualarında şöyle tarif edilir. Başında ak gökten ak bir kalpak çıplak omuzlarında ak gökten bir atkı baldırına kadar siyah bir çizme. Bu şekilde bir kayaya yaslanarak uyumuştur veya ormanda dolaşmaktadır.
AYISIT'IN KIZLARI
Ayızıtın sarayının kapısında ellerinde gümüş bakraçlar olan yasakçıları vardır. Yazın şamanlar ak elbise kışın kara elbise giyerek Ayzıt bayramını kutlarlar. Eliadeya göre yasakçıların ellerinde gümüş kamçıları vardır ve kötü insanları içeri almazlar.
OĞUZ KAĞAN
Bazin eski Türklerde biri ata kurt diğeri de ata boğa üzerine kurulu ikili kökeni yansıtan farklı iki gelenek olduğunu söylemiştir. Oğuza adını veren ata da bir boğadır. Oğuz bütün yaşamı boyunca kurdun korumasına ve rehberliğine başvurmuştur.
Oğuz kağan destanında Ay Oğuzu doğuran tanrı olarak sunulur. Bu da Oğuzun Tanrı oğlu olduğu fikrine götürür. En eski çağlardan beri tanrısal kahramanların işaretleri boynuzlu bir taçtır. Orta çağ minyatürlerinde Oğuz Kağan ve oğulları boynuzlu olarak tasvir edilir. Campbella göre Boğa Kutsal Ay Boğası olarak bilinir. Boynuzları Ayın alegorisidir ve Tanrının sembolüdür.
OĞUZ'UN EŞLERi
Efsanede Oğuz kağan ava gider. Bir gölün ortasında önünde bir ağaç ve ağacın oyuğunda bir kız vardır. Kız muhteşem bir güzelliğe sahiptir. Saçları akarsular gibi gözleri maviydi ve inci gibi dişleri vardır. Oğuz kağan bu kızı alır ve gök dağ deniz adında üç oğlu olur. Günlerden bir gün gökten mavi bir ışık düşer. Bu ışık güneş yada aydan daha parlaktır. Oğuz Kağan yaklaşır ve bu ışığın ortasında bir kız olduğunu görür. Kız olağanüstü güzelliktedir. Başının tepesinde sanki kutup yıldızı gibi ateşten bir ışık demeti vardır Oğuz kağan kızı görünce sever ve onu alır. gün ay yıldız adında üç oğlu olur.
AYHAN
Oğuz Kağanın oğludur ve ongunu kartaldır. Türklerde kartal sürekli olarak hükümdarlık ongunu olmuştur. Altay Türklerine göre Ay-ata göğün altıncı katında oturur ve Ay ile sembolize edilir.
DAĞHAN
Oğuzun oğullarından olan Dağhanın ongunu üç kuştur.
DENiZHAN
Oğuzun oğullarından biridir ve ongunu çakır (çağrı) kuşudur. Çakırmavi gözlü mavi-deniz ve beyaz-mavi-deniz türünden bir kuştur.
Uygur sanatında Basaman isimli alp-tanrı kuzey yönü Merkür (su yıldızı) su unsuru ile alakalı görülür ve bu Alp-tanrının tuğu yırtıcı hayvan kuyruklarından oluşmuş olarak resmedilirdi. Elinde tuttuğu kargı ise üç dilimlidir.
GÖKHAN
Oğuzun oğullarından biridir ve ongunu sungurdur. Türklerde kartal hükümdarlık sembolü olurken sungur sıklıkla tigin unvanlarında kullanılır. Kaşgarinin büyük bir yırtıcı kuş olarak tanımladığı sungurmaviye çalan beyaz kuşlar arasındadır. Pelliot Çinde su kuşlarını avlamakta kullanılan sungurun deniz mavisi türünden olduğunu söyler. Moğollar aynı kuşa mavi yırtıcı kuş derler.
GÜNHAN
Oğuzun oğullarındandır ve ongunu şahindir.
Gün han Oğuzun göksel eşinden olan en büyük oğludur. Oğuz Kağan sembolik olarak bulduğu altın yayı Günhan Ayhan ve Yıldızhan arasında pay eder ve kendisinden sonra hakanlık tahtını Günhana bırakır. Günhan kendisi için altın bir çadır kurdurur ve kendi yönü olan sağ tarafa kırk kulaç yüksekliğinde bir direk ve onun tepesine de altın bir tavuk oturtur. Pelliota göre Günhan Güneşi karşılar ve Güneş hanı anlamına gelir. Altın hakanlara ait bir semboldür ve güneş altının alegorisidir.
YILDIZ HAN
Oğuzun oğullarındandır ve ongunu tavşancıldır. Türklerde yıldız bilgisiçok önemlidir. Geceleri zamanı öğrenmek için yıldız bilgisi tek yol ve çaredir. Türklerin göğün ilk ve ana yıldızları olarak gördükleri gezegenler ilk tanrısal arketiplerdir. Yaradılışın başlangıcı ve temelidir.
ÜRÜNG AYIG TOYON
Yakut Türklerine göre ilk insanı o yaratmıştır. Eski Türkçede ürüng-beyaz ayıg-yaratan toyon-tanrı efendi demektir. Yakut Türklerinde beyaz yaratıcı diğer yaratıcı ruhların en büyüğüdür. Kainatı o yaratmıştır. Dünyayı idare eden de odur. insanlara yaratıcı gücü ve çocukları o verir. Yerin ve toprağın verimli olmasını o sağlar. Hayvanların çoğalması ve bolluk onun sayesinde olur. Eliade aynı tanrıya ata bey de dendiğini söyler.
insana kut veren odur. Büyük efsane kahramanlarını yeniden hayata döndürerek ölümden kurtarır. Bu yaratıcıya canlı beyaz at kurban edilir. Ürüng Ayıg Toyon çok saygı gösterilen kutlu nur yüzlü ve ulu bir varlıktır.
SU iYESi SU PERiSi
Su iyelerinin hepsi sularda yaşar. insanlara zarar vermezler. Onların yaşadıkları sarayın girişi nehirlerin derinliklerinde bir taşın altındadır. Su sahiplerine Kazaklar su perisi Türkmenler suv adamı Özbekler su alvastisi derler.
Pınarlarda yaşayan peri kızları beyaz giyimlidirler ve cisimsiz varlıklardır. Kuş ve yılan kılığına girebilirler.
KÜBEY HATUN
Altay Türklerine göre ağaç ulu ananın yaşadığı ve kahramanlara memesinden süt verdiği yerdir. Yakut Türklerine göre Doğum tanrıçası Kübey-hatundu ve ağacın içindeydi. Kökünden hayat suyu akıyordu.
Er Sogotoh destanında mitolojik bir ağaç tasviri şöyledir. Yarı beline kadar çıplak alt tarafı ağaç kökleri gibiOrta yaşlı ciddi bakışlı bir kadın kabaran göğüslerinden süt verir.
Mitlerde çoğunlukla ağaç ışık temasıyla ilişkilendirilir. Şaman dualarında ağaç altın yapraklı yetmiş yapraklı mübarek kayın olarak anılır. Kübey hatun yani doğum tanrıçası da bu kayın ağacının içinde yaşar.
SEMRÜK-BÜRKÜT
Yakutlar çift başlı kartala öksökö kuşu derler. Türkçe bürküt kartal demektir. Bakır tırnaklıdır sağ kanadı ile güneşi sol kanadı ile ayı kaplar. Ona gök kuşu da denir. Büyük kartallar için Bürküt kelimesi kullanılır.
Çift başlı kartallar gök direklerinin veya kayın ağacının tepesinde tasvir edilir ve tanrı Ülgenin sembolüdür. Çift başlı öksökö kuşu gökten yıldırım indirir.
Başkurt efsanesinde Semrük adındaki kuş iki başlı kartaldır. Bu başlardan biri insan başı olarak da düşünülür.
Türk mitolojisinde ay ve güneşi pençeleriyle tutan doğanlar görülür. Tuğlar bir boz doğan ile birlikte gökten düşmüştür. Tanrıya açılan göğün kapısını çift başlı bir kartal bekler ve tanrının sembolüdür. Bu kartallar gökten yıldırım indirir.
Türk mitolojisinde çift başlı kartallar ve gün ve ay simgeleri ying ve yang sembolüdür. Çinlilerin ying-yang sembolü olarak tasvir ettikleri kozmos ve kozmosun dönüşünü Türkler karşılıklı iki hayvan yada kartal koymak suretiyle ifade etmişlerdir. Bu sembolik hayvanların döndükleri merkezyer ve göğün ortasıdır. Türklerin Yaruk-Kararıg ilkesini göğü anlatan yuvarlak plakalara sarılmış siyah ve beyaz kartallar temsil eder.
KARTAL ANA
Yakut Türklerinin inanışlarına göre Şamanlar yeryüzüne kartal ana tarafından getirilmişlerdir. Er-Töştük destanında da kartal dişi olarak görünür. Kartal Yakutlara göre Güneşin sembolüdür. Yakutlar analarının bir kartaldan geldiğine inanırlar. Bundan dolayı Kartal güneş kuşu olarak da nitelendirilir. Kendi küllerinden doğan phoenix daha genç olarak dünyaya gelir. Bu nedenle yeniden doğuşu ebedi hayatıölümsüzlüğü ve güneşin doğuşunu simgeler. Çin mitolojisinde de ateşisıcaklığı hasat mevsimini ve güneşi sembolize eder.
ASENA
Oğuz Kağana yol gösteren ve liderlik yapan kurt erkektir. Türeyiş destanındaki kurt ise dişi olarak gösterilmiştir.
Göktürklerin kurttan türeyişi ile ilgili destan Bahattin Ögelin Türk Mitolojisi adlı eserinde şu şekildedir:
Göktürkler eski Hunların soylarından gelirler ve onların bir koludurlar. Kendileri ise Aşina (A-shih-na) adlı bir aileden türemişlerdir. Sonradan çoğalarak ayrı oymaklar halinde yaşamaya başladılar. Daha sonra Lin adını taşıtan bir ülke tarafından mağlup edildiler. Mağlubiyetten sonra Göktürkler soyca yok edildiler. Tamamen öldürülen Göktürkler içindeyalnızca on yaşında bir çocuk sağ kalır. Lin memleketinin askerleriçocuğun çok küçük olduğunu görünce ona acırlar ve öldürmezler. Çocuğun el ve ayaklarını keserek bir bataklığa bırakırlar. Bu sırada çocuğun etrafında bir dişi kurt peyda olur ve çocuğu besler. Bir süre sonra kurt hamile kalır ve bir mağaranın içinde on çocuk doğurur. Zamanla bu on çocuk büyür ve evlenir. Zamanla her birinden bir soy türer. Göktürk devletinin kurucularının geldikleri Aşina ailesi de bu on boydan biridir.
AL KARISI -AL BASTI
Bazı edebi metinlerde çirkin saçları dağınık avurtları çökmüş güçlü kuvvetli ve uzun boylu olarak tasvir edilir. Bazı mitolojik metinlerde isedünyadaki en güzel kadından bin kat daha güzel olduğu anlatılır. Kazaklarda cadı kadın küpe giren karı anlamında kullanılır. Baş al bastı iri gözlere sahip baştan aşağı demir giyimli ve erkektir. Ulu ana yani ana tanrıça arketipinin olumsuz türevidir.Kazak metinlerinde alnında tek gözü olan iğrenç görünüşlü bir mahluk olarak tasvir edilir. Albastı Al karısı genellikle kırmızı siyah uzun elbise giyer. En çok sevdiği şey atların yelesini örmektir. Onu yakalamak için elbisesinin yakasına bir iğne saplamak gerekir.
Loğusalara musallat olan bu kötü ruh al karısı albastı albis almisadlarıyla da anılır. Albastı iki surette görülür. Sarı albastı ve kara albastı. Sarı albastı sarışın bir kadın suretindedir. Bazen keçi ve tilki suretine de girer. Kara albastı daha ağırbaşlı ciddi sarı albastı hoppa ve şarlatandır.
Alp Er Tonga
Tonga Kaşgarlı Mahmuta göre leopar veya kaplan cinsinden bir hayvandır. Orta Asya kaplanları Türklerin Bars dedikleri Pars cinsinden hayvanlardır. Hun Pazırık kurganında çok rastlanan bir figürdür. Rouxa göre ismi genelde kahraman erkek kaplan şeklinde algılanmaktadırama ona göre Tunga Sibirya panteri dir. Budist metinlerde uzun saçlı tonga tabirlerine rastlanması uzun saçın Alplik simgesi olmasını anımsatır.Uygur döneminde Alp Er Tonganın ve başka Türk beylerinin adı ve unvanı olarak yırtıcı hayvanların isimleri kullanılırdı ve Alpler yırtıcı hayvan postu giymiş olarak resmedilirdi. Kaplan postu savaşa giden Alpler tarafından zırh yerine giyilirdi ve savaş sembolüydü.
ÖTÜGEN YER TANRIÇASI
Rouxa göre etügen / itügen yer tanrıçasına verilen bir isimdir. Seyidova göre de Ötügen devleti ve hakimiyeti koruyan bir ilahedir. Cengiz han Ötügene ötügen anamız der. Ayrıca bazı araştırmacılarbir şaman ismi olan utagan kelimesinden türediğini ve bu kelimenin Türkçe döl yatağı anlamına geldiğini söyler.
itügen hayvanları ve toprak ile ilgili tüm ürünleri koruyan bir tanrıçadır. Aslında yer tanrıçası ile doğum ve üretim arasındaki bağ neredeyse evrenseldir.
ATEŞ TANRIÇASI ( Od Ana- Ateş Annesi)
Yakut Türkleri ateş tanrıçasını ak saçlı bir kadın olarak görürler. Buryatlar ise kırmızılar giymiş yaşlı bir kadın olarak veya ateşin yalımıyla dalgalanan yeşil veya kırmızı ipekten kaftan giymiş bir kadın olarak da düşünmüşlerdir. Bir başka şaman duasında da şöyle tasvir edilir. sen karanlık gecelerde genç kızlar gibi saçlarını dalgalandırarak oynuyorsun! Kırmızı ipekli kumaşlar sallayarak genç al kısrak üzerinde geziniyorsun.
Ocak ruhu dişildir. Evin tam ortası evin kalbidir ve ocak yeri buradadır. Orta Asya da Hunlara ait üç ayaklı ve kutlu kabul edilen kazanlar bulunmuştur. Yakutlara göre ilk ocağı Ülgenin üç kızı yakmıştır. Yakutlarda ateş tanrıları yedi kardeştir.
GEYiK
Radlof boynuzları iki kürekli sığın geyiği Altay Türklerinin ululadıklarını ifade eder.
Teleüt Türklerinde her şamanın bir ruhu vardır. bura bur pur gibi çeşitli sözcüklerle ifade edilir ve geyik anlamında da kullanılır. Geyik boynuzları Şamanların önemli sembollerindendir.
Türklere Ergenekona girişte Hunlara batıya göçlerinde dişi bir geyik yol gösterir.
Orta Asya sanatında yarı insan yarı geyik halinde gösterilmiş tasvirler vardır. Mitlerde dokuz boynuzlu yada budaklı sigun geyikler de görülür.
GÖK KURT
Gök Kurt ve Ak Geyik gökte doğmuşlardır. Kurt sürülerini idare eden kurtlara gök kurt geyik sürülerini idare eden geyiklere gök geyik denir. Bazı Türk halkları soylarının kurttan bazıları geyikten türediğini kabul eder. Cengiz hanın ilk ataları gök kurt ve dişi bir geyiktir. Gök kurt Türk mitlerinde özel bir yere sahiptir öyle ki Türkler kendilerine göksel Türkler anlamına gelen Kök Türk adını vermişlerdir.
GÖK SAKALLI HIZIR
Hızır anlayışı Türklerde eski Türk düşüncesi ile bezenmiştir. Mitlerde kayın ağacından inip insanlara yardım eden ve çocuklara ad veren gök sakallı veya aksakallı ihtiyarlar görürüz.
Aksakallı yaşlılara ak-boz atlı tanıtması da eklenir. Altın sakallı ay koca olarak da tasvir edilir. Elinde hayvan başlı çevgen denen bir asa tutar Ak-boz ata biner ve giyimi de aktır.
BÜGÜ TEKiN
En tanınmış adları bögü ve tengri idi. Bögü Uygurca alim filozof anlamında kullanılır. Ayrıca büyücü sihirbaz anlamına da gelir. Kendisi savaşçı bir kağan değil filozoftur. Bügü Kağan Mani dinini Uygurların resmi dini olarak kabul etmiştir. Mani dinine mensup olanlar beyaz elbise giyerdi.
DENiZ TANRIÇASI-GEYiK TANRIÇA
Göktürklerle ilgili bir mitoloji de Göktürklerin atalarından birinin (ki ataları kurttur) bir mağarada ak geyik kılığına giren bir deniz tanrıçası ile ilişkisi olduğu anlatılır. Göktürkler nesillerinin kurttan geldiğini söylemekle beraber efsanelerinde dişi geyikte rol oynar. Dişi geyik bir ilahedir ve vücudundaki lekeler yıldız işaretleri olarak görülür. Dişi geyik eski Hun anlatılarında yol gösterici rolü oynar.
TEPEGÖZ
Tepegöz Kaf dağında yaşar çoban ve peri kızının evliliğinden doğar. Annesi dişi bir Alageyiktir.
Tepegöz su üzerinde yüzen başı gözü belirsiz bir ciğere benzetilir. Tepegöz bazen dişi bazen erkektir. Tepegöz tek gözlüdür. Tepegözün parmağındaki yüzüğü annesi takmıştır.
Altay Türk destanlarında devlere yelbegen denir. Yelbegen insan biçiminde çok büyük üç yedi veya on iki başlı siyah ve sarı renklidir. Güneş ve ay tutulması devlerin yemesi olarak tanımlanır. Türk destanlarında devler atların düşmandır. Demir yelbegen karaçam boylukara atlı ve çokmarlıdır.(çokmar hayvan başlı sopa veya gürz asa sopa) Büyük kulaklı devler ise yeraltındadır. Dev anası denen dişi devler de vardı. Alt dudağı yerde üst dudağı gökte olan devler Anadolu Türk masallarında sık kullanılan bir motiftir.
