1.genel bakış
bir fikrin başarısın göstergesi örgütlenmedir. tabana yayılmış ve kamuoyunda sözü geçen bir örgüt başarıdır. peki türk solu neden başarısız? neden örgütsüz?
elbette ilk neden 80 darbesinin büyük tırpanıdır ancak 80 öncesi de güçlü halka yayılmış örgütler yoktu. devsolun kitleleri üniversite, kent merkezlerinin fakir kesimleri ya da alevi, kürt köyleriydi. oysa orta halli sunni türk köylerinde taban bulamıyorlardı. ki zaten 80 tırpanından sonra solun bir daha örgütlenemeyişi sadece üst kadroların olduğunu tabanda yayılma olmadığını gösterir. eğer taban yayılımı olysaydı 10 yıl içerisinde yeniden güçlü örgütler çıkarabilirlerdi.
aslında bu başarısızlığın cevabı türk solunun veremediği sınavlarıdır ve karşısına çıkan sorunlar tamamen türkiyeye özgüdür.
türk solunun en büyük iki sınavı atatürkçülük ve kürt halkına tutumdur. genelde türk solunun başarısızlığına işçi sınıfının olmayışı, yaşanmamış kapitalist bir devrimin varlığı gibi nedenler gösterilse de latin amerika ülkeleri de nitelikli bir işçi sınıfına sahip değil ancak başarılı devrimler gerçekleştirmekteler. bunun nedeni ya da bu fark türk solunun özel problemleridir.
2.atatürkçülük ve türk halkı
atatürkçülük anadolunun şartlarına en uygun ki bu uygunluk halkın onu benimse durumuna göre değerlendirilir; ortanın solu görüştür. referandum sürecinin bir gösterge kabul edilmesi durumunda kaba bir sınıflandırmayla türkiye %40 sol %60 sağ denebilir. hem sağın hem de solun büyük kısmı için atatürkçülüğüm uygulanması bir sorun değildir, istenir hatta aksi düşünülmez.
peki atatürkçülük fikrinin benimsenmesinin göstergeleri ve nedenleri nelerdir?
a.atatürk ve halk sevgisini chp oylarıyla özdeşleştirmek büyük bir saçmalıktır. başka bir partiye oy verenlerin atatürk düşmanlığı yoktur. dsp, hepar, mhp gibi partilerin hepsinde temelde atatürk ilkeleri vardır. ayrıca akp veya iktidar görmüş hiç bir parti atatürk aleyhtarı söylem yürürtmemiştir üstelik nemalanmıştır. bunda elbette atatürk karşıtı bir söylemin parti kapattıracağı bilinci vardır ancak parti kapatılmasından ziyade hem solun hem de sağın orta kitlesinin oyu kaybedilir. uç sol uç sağ bu yüzden başarıya ulaşamaz.
b.bir halk için onun bağımsızlığını sağlayan efsanevi bir komutandan bahsediyoruz. türklüğüne ilgi duyan tüm türkler için bir numaralı kahramandır. buna sinirlenmek veya bunu eleştirmek saçmadır. insanlardan bahsediyoruz. "insan"lar.
c.verilen eğitimin etkisini de atlamamak gerekir.
özetle halkın çoğunluğu için atatürk "iyi"dir.
3.atatürkçülüğün türk solu üzerindeki sorunu
halkın bu kadar benimsediği en azından yadırgamadığı bir fikri solun reddetmesi çok zor. bunun iki nedeni var:
a.sol denilen kitleleri oluşturanların çoğunluğu da yukarıda geçen atatürk fikirlerine sahiptir. zaten tüm halk içinde atatürkçülük fikrine en yakın olanlar ortanın solunda kalanlardır.
b. biraz daha geniş bakış açısıyla bakanlar için türkiyede sosyalizme giden yol atatürk ilkelerinden geçer. anadolu halkının sosyalizm kelimesine bile alerjisi varken bu halka sosyalizmi benimsetmek 100 yıllık bir hazırlık süresi gerektirir. ancak bu süre içerisinde türkiyenin geriye gitmemesi için atatürkçülük devam etmelidir. çünkü halk evleri, köy enstitüleri ile tam seviyesine ulaşan atatürkçülük ortadoğuda görülmeyen bir gelişmişlik içeriyor. yani teorisini geliştirmiş orta solu için kemalizm kötünün iyisidir ve korunmalıdır. zarurettir.
peki bunun sol üzerindeki sınavı nedir?
atatürkçülük ulus devlet yapısındadır. oysa sosyalist ya da komünist bir devlet ulus devlet yapısında olamaz. bu ve bunun türevi sorunlar (ulus devlet,bayrak,eğitim sistemi,ordu, vergilendirme vs) atatürk ile devrimci sol arasındaki sorunlardır.
yani türk solu bir yadan halkla daha barışık ve başarı şansı daha yüksek kötünün iyisi atatürkçülük seçeneğine sahip öte yadan gerçek sol ancak uygulanması "imkansız" bir seçeneğe sahip.
bu bağlamda türk solunun en büyük ayrımı doğar: ulusalcılar ve devrimciler.
eğer türkiye tam kapitalist felsefede bir devlet olsaydı atatürkçlük olmasaydı ulusalcıları ile devrimci solu daha yakın olabilirdi ancak hali hazırda büyük bir ayrım var. not olarak eklenmeli ki sosyalist devrimin imkansız oluşu tamanen sosyokültürel göstergelerden okunur.
4. kürt sorunu ve türk solu
bu sorun ulusalcılar içinde bir bölünme doğurmaz çünkü ulus devlet yapısı 6 okta vardır ve kürt sorunun çözümü bellidir. "hiç bir şey değişmeyecek". son zamanlarda ulusalcılar içerisinde kürt soluna tavizler verenler olsada bu kesinlikle tabandan sert tepki çekmektedir.
devrimci sol için ise bu daha büyük bir ayrım nedeni. bir yadan kürt sorununa tam bağımsızlık verilmesinin gerektiğini savunan gruplar varken öte yandan kürt solunu emperyalist-kapitalist bir oyun gören ve bu yüzden daha temkinli yaklaşan devrimciler var.
genel olarak kürt sorunu atatürkçülükten daha keskin bir ayrım nedendir. atatürkçülük bir geçiş sistemi, kötünün iyisi gibi ılımlı görülebilme imkanı varken kürt sorunu ya özerklik ya da aynen devam şeklinde net cevap ister.
eğer türkiyede kürt halkı gibi yüksek nüfusa sahip bir başka halk olmasaydı türk solu bu çözümü çok zor sınavla karşılaşmak zorunda kalmayacaktı.
5. son
türk solunun başarısızlığında kürt sorununa verilemeyen cevap ve atatürkçülüğe bakış en büyük nedenlerdir. eğer latin amerika ülkelerinde ülke içerisinde azınlık tanımını çoktan aşmış başka bir miillet ya da uygulanırsa iyi sonuçlar veren bir alternatif sistem olsaydı onlar da başarısızlığa uğrardı.
6.yazarın notu: çok kaba bir bakış açısı olduğu kesin ayrıca türk solu başarısılığında bir diğer önemli ayak olan sosyokültürel yapı ve kapilasit devriminin yaşanmayışı da vardır ancak atatürkçülük ve kürtler net olarak görülen ve tartışmların temeli olan iki sorundur.
