sıcak para yani anlık veya dönemlik gelen ve kar edince karını alıp giden paradır. bu para girişinin türkiye ekonomisine zararı şöyledir.
sıcak parayı türkiye'ye getiren kurum türkiye'deki finans sistemine yatırım yapmak için elindeki dövizi bozdurup türk lirası almaktadır.
ellerindeki dövizi bozdurduklarında doğal olarak dolar ve euro fiyatları düşmektedir.
düşen dolar ve euro ihracatçıyı zor durumda bırakırken ithalat yapan firmlara olumlu yansımaktadır.
ihracat yapan firmaların zor durumda kalması onlara hammadde veya aramal veren firmaların da zor durumda kalmasını ortaya çıkarmaktadır.
zor durumda kalan firmalar iş alamadıklarından dolayı maliyetlerini düşürmek için personellerini azaltma durumuna gidebilir. bu da işsizliği artırmabilir.
işsizlik artınca işsiz kalan kişiler kredi kartı ile harcama yapıyorlarsa kredi kartı borçlarını ödeyemeyebilir bu da bankaların üzerine bir yük oluşturabilir.
zor durumda kalan bankalar firmalara verdikleri kredilerde kısıtıya gidebilir. bu durumda ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyerek kısır döngü oluşturabilir.
ayrıca merkez bankası sıcak para ile gelen döviz karşılığı türk lirası basarak piyasaya türk lirası verebilir ve sıcak paranın ani çıkışında enflasyon oluşmaması için bu parayı piyasadan çekmenin maliyeti pahalı olabilir.
burada merkez bankasını suçlamak olmaz çünkü sıcak para ile uzun vadeli yatırımı ayırt etmek oldukça zordur.
her şeyin fazlası zarardır. fazla sıcak da el yakar.
sıcak para girişi döviz arzını artırıp kurları baskılar. bu sebepten dolayı dalgalı kur sistemi çalışamaz hale gelir. dalgalı kur sistemini baz alarak konuşursak, lira değerlenirse cari açık artar. bu sebeple döviz ihtiyacı artar. tabi talep ve fiyatlar da artar. kurlar artınca ne olur? ihracat artar ve cari açık azalır. demek ki neymiş? kör tuttuğunu sikermiş.
faizlerin yüksek oluşu sıcak para akışını tetikler. ekonomi kitaplarında geçmez fakat türkiye şartları için şöyle bir olumsuzluk vardır. örneğin türkiye' nin enflasyonu tuik hesaplar. bu sene kaç olacağı bilinmemekle beraber, tuik' in belirlediği mal sepetine göre enflasyon %11 civarında çıktı diyelim.(fakat vatandaşın mal sepeti farklıdır tuik kibritin çöpünü incirin sapını bu sepete dahil eder, malların genel toplama etki eden ağırlıklarıyla oynar dolayısıyla görece enflasyonumuz düşüktür.) fakat vatandaşın hissettiği enflasyon yüzde 25 civarındadır.
yüzde 10 faiz verildi diyelim; reel enflasyon 11-10' dan %1' e tekabül eder. tabi bu oran sıcak para getiren yatırımcıyı pek fazla ilgilendirmez açıklayacağım gibi aslında bizi de fazla ilgilendirmez bu istatistiki %1' lik reel enflasyon(?)
şöyle ki; enflasyonu normal vatandaşın yüzde 25 olarak hissettiği bir ekonomide yüzde 10 faiz verilirse, birikimini devlet tahviline yatıran normal vatandaş, sene sonunda yüzde 15 fakirleşmiş demektir. çünkü; birikimini yurt içinde değerlendirmekte ve harcamaktadır.
oysa dünyadaki faiz oranlarına göre türkiye' nin ödediği yüzde 10' luk faiz, dünya' da başka bir ülkenin vermediği bir faiz oranıdır. yani dünya şartlarına göre çok yüksektir.
dolayısıyla türkiye' de parasını yüzde 10 değerlendirmiş bir yabancı, ülkesinde %3 olan enflasyona karşı parasını reel olarak yüzde 7 değerlendirmiş demektir. (c.p - döviz kuru sabitken)
bu da demektir ki, türkiye cumhuriyeti vatandaşının yarattığı artı değer havadan yurt dışına transfer edilmiş demektir. yabancı taş atıp kolu yorulmadan yüzde 7' lik kemiksiz karı alır götürür, biz de arkasından bakarız. devlet de bunu, yukarıda bahsettiğim gibi vatandaşını yüzde 15 fakirleştirerek finanse etmeye çalışır. olayın özü budur.
not:
bu noktada bir ayrımı hatırlatmakta fayda var; sıcak para: ekonomide reel yatırım olarak kullanılmayan, spekülasyon amaçlı giren paradır.
ülkeye doğrudan sermaye girişi; fabrika, makina dolayısıyla istihdam olarak katkı sağlayan yabancı sermaye girişidir.
ithalatın artması, hayali büyümeler gerçekleşmesi ve buna bağlı olarak hükümetin bir bok yapmış gibi görünerek iktidarda kalması ve buna bağlı olarak kemalist devrimin yok olarak vatanın büyük orta doğu projesiyle bölünmesine açık bırakılmasıdır. kısacası amerikan köpeği olmanın meşrulaşması.
Yabancı, parasını, lira'ya çeviriyor, elde ettiği parayı Türkiye dahilinde bir araca yatırıyor, bir süre sonra, genellikle bir yıldan kısa bir devre sonunda, elindeki aracı satıyor, elde ettiği para ile dolar ya da euro satın alıyor ve Türkiye'den gidiyor. giderken el sallıyor.
Ithalat oranı her zaman ihracat oranından fazla olan caanım ülkemiz için zararı devede kulaktır bana kalırsa. Sıcak parayı ülkemizden çekersek direkt kriz ortamı oluşur, zira bizi ayakta tutan budur. Türkiye ekonomisi büyüyen fakat kırılgan bir ekonomidir.
sıcak paranın ekonomiye neler yaptığını merak edenler çok geriye değil 1980 2000 aralığına bakmalıdır.
sıcak para çıkışı, güzel ateşli kadının zengin erkeği terk etmesine benzer, donuna kadar alıp götürür, gideni yerine koyman yıllar alır.
bugünün 15-20 yaş arasında bulunan vatandaşları bu tecrübeyi kısa zaman içerisinde yaşayacaklardır, bu coğrafya ekonomik istikrarı kaldırmaz, anında paranın yönünü çevirip şemsiyeyi açarlar, sanayi üretimin teknoloji üretimin yoksa, üzerine elinde tarım üretimi silahını da kaybettiysen kan alırlar kamil ! hep beraber yaşayacağız ne yazıktır ki, bunu öngöremeyen öküzkler yüzünden hep beraber yaşayacağız bu acıyı.
