Aklın, geleneklerin, alışkanlıkların denetiminden uzak, bilinçaltı gerçeklerini yansıtan yani bilinen gerçekle bağını kesip kendince bir gerçek yaratmak amacını güden edebiyat ve sanat akımıdır. ama yinede en guzel ist realist.
20. yüzyıla damgasını vurmuş sanat akımıdır. bir bunalım ve bir tepki edebiyatı olan 'dada' hareketinden doğmuştur. ünlü psikolog sigmund freud'un psikanaliz yönteminden etkilenilmiştir. ilkeleri; andre breton tarafından 1924'te ortaya konulmuştur. özellikleri;
freud'a göre insanın asıl gerçekliği dışarıya sunduğu görüntüde değil, bilinçaltında saklıdır. insanın bilinçaltına gizlenmiş duyguları, eğilimleri kuşkuları ve arzuları, gördüğü rüyalarla bütün çıplaklığıyla kendini gösterir. bu görüşü 'düşüncenin gerçek faaliyeti' sayan sürrealistler yapıtlarında rüyaya büyük önem vermişlerdir.
akıl ve mantığın kontrolündeki sanat yapıtları sahte sayılmış ve tek gerçeğin, bilinçaltı olduğu savunulmuştur. sürrealistler, yapıtlarda sanatçının iradesinin dışlamışlardır.
bilinç akışının anlatımına bağlı olarak yeni anlatım yolları aranmış, standart cümle yapıları ve söz dizimi kırılmış, noktalama işaretleri kullanılmıştır. sürrealistlerin amacı okurun konuyu anlaması değil, eser yoluyla yeni duygular edinmesidir.
sürrealistler sözcüklerle insan ruhu arasında alışılmışın dışında bağlantılar kurarak beklenmedik yaklaşımlarıyla okuru şaşırtmayı hiç düşünülmemiş olanı düşündürmeyi amaçlamıştır.
gerçeküstücülükdür.asıl olanların bilinçaltında olduğuna inanılır. kafayı iyice yaptıktan sonra artık ne yazılırsa yazılır. orda ortaya çıkan bilinçaltında yer edinen bilgilerdir.
Sürrealizm(gerçeküstücülük):Bilinç ve bilinçdışını birleştiren bir yoldur.insanın kendi kendisini irdeleyip,çözümlemesinde sanatın yol gösterici bir araç olduğu vurgulanır sürrealizmde.Gerçeküstücülük gerçek dışı anlamında değil,aksine gerçeğin insandaki iz düşümü şeklinde algılanabilecek bir yaklaşımdır.
sürrealist ressamlar doğanın mantıki görünüşünü değil, insanın bilinç altında ve rüyalarındaki alemi göstermek istemişlerdir. bu akımın temsilcileri; klee, miro ve salvador dali'dir.
20. yüzyıl akımıdır.
gerçek üstücülük demektir.
freud'un bilinçaltı fikrini benimser.
akıl ve mantık önemli değildir.
gerçekler bilinçaltında gizlidir düşüncesini benimser.
dil anlaşılmazdır.
pek noktalama işareti kullanılmaz.
avusturyalı ünlü psikolog sigmund freud'un kurduğu psikanaliz teoremi üzerinden esinlenen sürrealistler, karşılarına aldıkları birinin hipnoz esnasında söylediklerini kağıda aktararak şiir yazmışlardır. tabi, bütün örnekler bu şekilde değildir. benim verdiğim uç bir örnek sadece.
hemen örnek vermek gerekirse bu akımla ilgili;
Bayan Sekmeler'in salonunda
sıkıştırılmış çiğ tanelerinden aynalar
konsol bir sarmaşık dalından yapılmıştır
ve halı yitip gider dalgalar gibi
bayan Sekmeler'in salonunda
çobanaldatan kuşunun yumurtalarında sunulur ay çayı
perdeler kendine çeker karların erimesini
ve karanlıkta sedefin içindeki tek bir parçada kaybolan perspektifte piyano
bayan Sekmeler'in salonunda
titrek yaprakların altında duran basık lambalar
pangolin kabukları içinde şömineye takılırlar
bayan Sekmeler'in zili çaldığında
hizmetçi kadınlara yol vermek için yarılır kapılar...
gece vakti yollarını salyangozların fosforlu izlerinden yararlanarak bulan isanlar, bir karmelit olmak isteyen küçük kızın rüyası gibi tablolara isim veren sanat, fikir akımı.
20. yüzyıl başlarında, Fransa'da Andre Breton'un, Freud'un görüşlerine dayanarak açtığı ve bilinçaltı gerçeği düşte olduğu gibi parçaları birbirini tutmaz bir anlatım ile vermeye çalışan akımdır.
