atomlarını yavaş yavaş demir atomuna dönüştürerek patlayan yıldızlardır. bu sayede altın, gümüş ve uranyum elementlerini meydana getiren yıldızlardır. füzyon tabakası yer çekiminden kuvvetlidir. demir atomları birbirlerine çekimlenir. aralarında boşluk kalmayacak şekilde birbirlerine yapıştığında yıldız içine çöker ( bu çöküntüde bir gökdelenin aniden bir kum tanesine dönüşmesi misali bir boyut farkı oluşur) ve patlar. patlama hızıyla artan sıcaklık demir atomlarını önce gümüşe, biraz daha artarsa altına ve biraz daha artarsa uranyum'a dönüştürür. uranyum, ulaştığı son hız ve sıcaklıktır. daha ilerisine ulaşabilse ne tür bir element ortaya çıkar gerçekten merak edilesidir.
örneğin aşağıda resmi verilmiş meşhur yengeç nebulasının patlama çapı 11 ışık yılına ulaşmış. saniyede 1500 km hızla yayılmaya devam ediyor. kilometre cinsinden hesaplanırsa resimdeki o yuvarlağın çapı 100 trilyon kilometre yapar. 1600'lerdeydi galiba, dünyadan patlaması gözlenmiş. gündüz bile görülmüş gökyüzünde. o kadar güçlü şeylerdir.
Ia-türü süpernovaların standart ışık kaynağı olduğu konusunda da son yıllarda bol tartışmaların yapıldığı gerçeğini de gözönüne alarak gerçekten patlamasına ihtiyaç duyduğumuz kendi içinde bir gümbürtüdür . Her süpernovaya da gökbilimciler tarafından bir kod adı verilir.
kısaca, yıldız ölümüdür.
süpernova gözlemleri insanlığa sadece 4 kez nasip olmuştur,
1006 ve 10054, çin saray astronomları.
1572, tycho brahe
1604, johannes kepler
peki, bir yıldız nasıl ölür?
süpernova güncesi;
su, helyuma dönüşür.
helyum, karbona dönüşür.
karbon, neona dönüşür.
oksijen, silisyuma dönüşür.
silisyum, demire dönüşür.
demir çekirdeği sıkışır.
çekirdeğin dış yüzeyi büzüşür, içi küçülüp sertleşir.
çekirdeğin büzüşmesi şok dalgaları yaratır ve çekirdekten nötronlar yayılmaya başlar.
şok dalgası oksijen katmnanına ulaşarak yeni elementler doğurur.
çekirdek soğur ve nötron yıldızı oluşur ve neutrino ışınları artar.
şok dalgası dış kabığa ulaşır ve gözlemlenen ilk ışın oluşur.
yıldız kalıntısı uzaya yayılır ve netron yıldızı patlama merkezine döner.
(Mr. Hudson) CHORUS
cause i feel like taking off,
lemme be your supernova!
before you make the biggest mistake of your life
just give me a chance to get it right, get it right.
(Mr. Hudson) they got it all, they got the things i thought i wanted
but i cant afford to fake any more,
to live this facade and this smile as the warm champagne pours.
out on the lawn they pretend we're having tons of fun
in this world where we don't belong.
some bloke on the lawn,
is she thinking of me, does she forget what we once had?
(Mr. Hudson) CHORUS
(Kanye) oh they got it all, you can see they got it all,
they got the cars, the boat, and the beautiful house by the shore.
you know there's more, but i can't take another minute of it all.
he wants his kids and the dog, he wants his breakfast in bed.
he's got his trustfund saved, not a worry in his head.
but its not you or me,
i wanna break up this scene and see you running back to me!
(Kanye) CHORUS x 2
(Mr. Hudson) you got it wrong, if you say our love is gone ...
büyük yıldızların enerji bitiminde yaşadıkları büyük patlamalarla oluşan süpernovaların parlaklığı, güneşin parlaklığının yaklaşık yüz milyon katına varıyor.
modern zamanlarda tespit edilen en büyük süpernova patlamasının ışığı, 2006 yılında dünyaya ulaştı. SN200gy adlı yıldızda olan patlama, 240 milyon ışık yılı uzaktaydı.
