kısaca, yıldız ölümüdür.
süpernova gözlemleri insanlığa sadece 4 kez nasip olmuştur,
1006 ve 10054, çin saray astronomları.
1572, tycho brahe
1604, johannes kepler
peki, bir yıldız nasıl ölür?
süpernova güncesi;
su, helyuma dönüşür.
helyum, karbona dönüşür.
karbon, neona dönüşür.
oksijen, silisyuma dönüşür.
silisyum, demire dönüşür.
demir çekirdeği sıkışır.
çekirdeğin dış yüzeyi büzüşür, içi küçülüp sertleşir.
çekirdeğin büzüşmesi şok dalgaları yaratır ve çekirdekten nötronlar yayılmaya başlar.
şok dalgası oksijen katmnanına ulaşarak yeni elementler doğurur.
çekirdek soğur ve nötron yıldızı oluşur ve neutrino ışınları artar.
şok dalgası dış kabığa ulaşır ve gözlemlenen ilk ışın oluşur.
yıldız kalıntısı uzaya yayılır ve netron yıldızı patlama merkezine döner.
an itibariyle kanal d de verilen filmdir. filmdeki meteorlar yeryüzüne 30 derecelik açıyla çarpıyorlar. filmin çekim ekibi arkadaşlarım, göktaşını camdan birisi kafanıza atmıyor, gökten geliyor.
örneğin aşağıda resmi verilmiş meşhur yengeç nebulasının patlama çapı 11 ışık yılına ulaşmış. saniyede 1500 km hızla yayılmaya devam ediyor. kilometre cinsinden hesaplanırsa resimdeki o yuvarlağın çapı 100 trilyon kilometre yapar. 1600'lerdeydi galiba, dünyadan patlaması gözlenmiş. gündüz bile görülmüş gökyüzünde. o kadar güçlü şeylerdir.
