uludağ sözlük asayişten sorumlu moderatörlerinin tercüman-ı ahvali niteliğinde bir başlıktır. hakkımızda en hayırlısını onlar ister, uyar, kılıfına uydururlar, ihtisas yapmışlardır bu konuda, onlardan ombudsman olamazsınız. peki nedir onlara saygının menbaı?
belli kalıpların ötesine geçemeyen, sürekli benzer konularda benzer serzenişlerde bulunduğumuz, canımız, ciğerimiz, sözlüğümüz. madem sözlük bu kadar yararlı bir uğraş, nasıl sözlüğe yararlı olabiliriz? nasıl yararlandığımız bir kaynağa vefa borcumuzu ödeyebiliriz? nasıl yararlı entryler girebiliriz?
1)Entry/Başlık hakaret, küfür, ağır derece argo ifadeler içermemelidir
ilk entry sözkonusu kişiye iltifat olup diğerine hakarettir. silinmeyi gerektirir, bedelleri ağır olabilir. yazarı masrafları karşılanmaksızın uçurulabilir.
ilk entry kaşara hakaret ve küfürden mürekkep. hadd-i zatında itham, taammüden işlenen bir cinayetin sebebi.
ikinci entry ise hakaret değil, metafordur. böylelikle sözlüğe inanılmaz derecede katkınız(!) olur.
a)ilk entry başlığı tanımlar, diğer entryler aynı tanım üstünden, kişisellikten kaçınarak, wikipediamsı bilgiler verir. yazması külfetlidir, okuması eğlenceli değildir, boşu boşuna databasede garbage data olarak yer tutar.
b)ilk entry başlığı tanımlar, ikinci entry "cuk" oturan bir örnek verir, 10. entry olsa olsa bir anlık tebessüm ettirir. bilgi almak için başlığa girenler haricinde pek yararlı olmaz.
c)ilk entry başlığı tanımlar, ikinci, üçüncü ve diğer entryler başlığı hedef alıp ilk entrye ayar verirler. ayarı hisseden yazar, son entryde "ironiden anlamayan nesle aşina değilim", "bizim cevat oldu mu sana kavat" tarzı çıkışlar yapar, sahalardan uzaklaştırma cezası alır. vakit kaybıdır, kalp kırıcıdır, kaçınılmalıdır.
d)ilk entry başlığı tanımlar, sonrakiler gerek ironi, gerek senfoni oluşturarak bu minvalde okuyanı ortadan yarar, yazar için de bu bilinmelidir ki en büyük yararı sağlar.
3)entry başlığa cevap niteliğinde olmamalıdır
geldik hepimizin aşina olduğu sözlük faultlarına. bunu kategorize etmek gözüme çarpanlardan kat be kat fazlasını ortaya çıkarmakla olur zannederim. bunun yerine somut çoktan seçmeli modellemelerle gidelim...
şimdi burada yazarın üzüntüsünden bize ne? yazarın hisleri, duyguları bizi ilgilendirmiyor ki. doğru cevap hiçbiri; sözlüğe zerre kadar yararı olmayan subjektif saçmalıklarınızı gözden geçirin demek, ben öyle anladım.
peki bu yararsız başlığın içinde göze çarpan (bkz: öldürecen mi lan çakal) kime laf atıyor, başlığa. bu entryi silerek, yazanı çaylak yaparak, daha önce de yapmışsa uçurarak kimin eline ne geçer? bu başlık, yazardan daha mı değerlidir. moderasyon saçma bir başlık yüzünden binlerce entrysiyle hizmet etmiş yazarı harcayarak yararlı mı oluyor?
b)beşinci nesil çıtır hatun başlığına en yararlı entry hangisidir?
1.ilk mesajımda msnini isteyeceğim hatun.
2. (bkz: kime göre neye göre)
3.abaza yazarın peçete israf etmesine neden olacak hatun.
4.böyle bir hatun yok. ama olabilir de...
5. (bkz: ver bakıyım bi alt dudak)
burada ise toplumdan çok bireye hitap eden bir yararlılık var. i.şıktaki yazarın sensörleri düzgün çalıştığı takdirde nüfusa olan katkısından başka herhangi bir katkı sözkonusu değil. zaten 2,4 ve 5te incir çekirdeğinin hacmine bile katkısı olmayan ifadeler bulunmakta. doğru cevap 3.
görüldüğü üzre 1,3,4,5 numaralı ifadeler gayet normal. ancak 2 de başlığı "hadi yiyişin"
deyip atana ayar verme eğilimi var farkedebildiniz mi? yani yazarların hiçbirinin aklına bu ironiye kapak tadında cevap vermek gelmemiş de mantıklı cevap vermeye kalkışmışlar gibi.
bir öncekinde objektiflikten yoksun görüş belirtmenin, hakaret olduğu bariz anlaşılan ifadeler kullanmanın, zeka ürünü olmayan entrylerin tarihin kömürleşmiş kalıntıları arasında yok olmaya mahkum olacağından bahsettik. chapter 2
yazar, adab-ı muaşeret kurallarına her zaman tekrarlanan şu kalıpları kullanmama/az kullanma yoluyla da sözlükteki kaliteye katkıda bulunabilir;
aslında bu tür kullanım yarardan çok belli kalıpları aşamamanın diğer bünyelere sirayeti gibi önü alınamaz zararlar verdiği hepimizce aşikar. bu konuda (#3151712) ettirgen ekolün yazarın bir şeye yarar sağlamaktan çok her konuda yorum yapmış olmayı istediğini göstermektedir.
bunun da ötesinde forum ile sözlük arasında ne gibi farklar vardır. hangisi hangisinden üstündür, bunları bilmek lazım. forumlarda bir konu ile ilgili her türlü detaya kaçılabilir, uzun uzun alıntılar yapılır, araya yorumlar sıkıştırılır falan. bu forumun yararınadır. forumlarda sınıflandırılmış veri yoktur, zaten çoğuna da bakılmaz, öyle bir göz gezdirilir. emeğe saygı düsturuyla yazar rep yapar, altın madalyaya koşan atlet azmiyle yazılar yazar, alıntılar yapar.
sözlükte ise her konu hakkında olmasa da ilk üç entry içinde alıntılı, başkasından imzalı yazılar girilir, konu hakkında yorumlar formata sokulur. yararlı olanı da olur bu yorumların, zararlı olanı da. önemli olan sınıflandırılmış, kategorize edilmiş veri ve standardizasyona gidilmiş bir formatının oluşudur.
sözlüğün üstünlüğü ise bence hayatı boyunca bilgi taşımaktan sıtkı sıyrılan, önüne çıkan herkesin "tabuta bir çivi de sen çak" kampanyası prosedürünce caretta carettaların yaşam öyküsü, patatesin kromozom sayısı, kılın yünün çeşitleri gibi [ferhan şensoy edasıyla] bii boka yaramayacak abuk verinin sunuş yoluyla -hadi gösterip yaptırma yoluyla olsa bi nebze- anlatılıp ezberletildiği bir sisteme çomak sokmaktır... okunasıca bir eğlencedir ansiklopedik veri dışında. ancak tüm entryler yararlı değil takdir edersiniz ki.
yararlı entry girmek derken çok uçlara kaçmadan bilgi vermek, konu hakkında bilgiden çok bilgiyi yorumla sentezleyip aktarmak, ayarmatörlük iddiası olmadan ve başlığa saldırmadan derdini anlatmaktan bahsediyorum. bir entryde ölümsüzlüğün sırrını verecek kadar da kasmamalı bu arada...
bakınızlar konusunda daha elle tutulur iyileştirmeler de gerekmekte. (#3190044) da notrinova bakınızlardan şikayet etmiş, bence çok haklı. madem başlığa saldırmanın favori yöntemi bu, madem moderasyon bakınız olayını çakozlamamış, kısıtlamak daha efdaldir. bu arada aynı başlık altına başlığın kendisini yazmak sadece kısır dongu başlığında işe yarar malumunuz.
bu adabin en onemli kalemlerinden biri, -ler, -lar eki ile biten ve anket veya anketlestirilme potansiyeli yuksek basliklarin subjektifligi minimize edecek sekilde acmaktir. misalen;
simdi burada ne tanim yapilirsa yapilsin, sayet ani degisen bir ortam sicakliginin etkisiyle tamamen derinin refleksif bir tutumla, kendini korumaya alip isi kaybini onlemesi olayi(cutis anserine) ile muzik arasinda kurulacak iliski tamamen sahsa aittir ve digerlerini pek ilgilendirmeyecegi gibi bilgilendirmeyecegi de aciktir.
yeri gelmisken soyleyeyim. gecen gun kirmizi isikta beklerken yanima gelen 96 model sahin'in acik camindan atmosfere yayilan orhan baba'nin "hatasiz kul olmaz" sarkisi tuylerimi diken diken etti ama denemelerimde bunun tamamen o ana ait bir sey oldugunu kesfettim. demek ki sarkinin genel olarak boyle bir ozelligi yok.
burada yazar yuce turk milletine bilgi vermeyi ve ta ortaasya steplerinde baslayip wembley'in cimlerinde devam eden ata sporumuz futbolda ozel yeri olan 10 numarali formayi giyen futbolculari hedefliyor. gerci bu baslikta -lar eki ile bitiyor ama buna anket demek yanlis olur. bu baslik sadece bazi kendini bilmez yazarlarin cikip basligi sabote amacli entryleriyle murdar edilebilir. misalen bir yazar cikip bu basligin altina,
- el erzurumi: erzurum yolsporda 93-94 sezonunda 1. amator kumede firtinalar estirmis ve palandoken'in maradonasi diye anilmistir.
seklinde bir entry basligi murdar eder. ve hakeza...
rakı sofrasından kalkıp da başlık açan var mı yok mu bilmiyorum. ama adam resmen sik gibi başlık açmış demeden de edemiyorum efenm bazen. ne yararı olacaksa...
